Sebep Sonuç İlişkisi

Oğlum, Türkçe sorularında yanlışların hep sebep sonuç ilişkisinden.

Evet, baba. Bu sebep sonucu bir türlü çözemedim.

Aslında en kolay sorular.

Örnekler üzerinden daha iyi anlarım. Birkaç örnek verebilir misin?

Mesela, kar yağdı diyelim. Bu kar bir sonuçtur. Şimdi iş sebebi bulmada.

Tamamen bir hava olayı.

Değil. Kışlık kalınları giydiğimizden. Buradan hareketle kalın giydiğimiz için havaların soğuduğu sonucuna varabiliriz. Yani kışlık sebep, kar sonuçtur. 

Hayret bir şey. 

Hayrete gerek yok. Yağmur da öyledir. 

Nasıl yani? 

Şemsiyeyi açtığımızdan dolayı yağmur yağıyor. O zaman şemsiye sebep, yağmur sonuçtur. 

Anlayamadım. Bir de içecekten örnek verir misin? 

Veririm tabi. Benim için çocuk oyuncağı. Çaydanlık sebep, çay sonuçtur. 

Şaka yapıyor olmalısın. 

Niye şaka yapayım evlat. 

Ama bu verdiğin örneklerin bilimle bir alakası yok. Öğretmenlerim böyle anlatmıyor üstelik. 

Oğlum, bilim yanılamaz mı? Bilim dediğin insanın bulduğu bir şey değil mi? Atom parçalanamaz dediler. Atom parçalandı. Öğretmenlerine gelince, onlar ne anlar eğitim ve öğretim işlerinden. Onlar tahtaya yazıp yazıp silmekle ömür tüketiyorlar. Hayat okuldan ibaret değil. Dışarı çıksınlar bakalım. Hayat öyle mi? Baban ise hayatın içinden, hayatın kitabını yazarak gelmiş adamdır. O yüzden boş ver öğretmenlerini. Onlara şu an ki döviz kurunu sorsan hepsi farklı ve yuvarlak cevap verirler. Birinin dediği de diğerini tutmaz. 

O zaman senin tecrübe edinerek yazdığın hayat kitabına göre gidersem, sınavlarda sebep sonuç sorularından sıfır çekerim. 

Problem değil. Hayat bedel ödemektir. Hayat mektebinin yanında senin sorulardan sıfır çekmenin ne önemi var. Varsın sıfır çek. Yakındır MEB bakanı olmam. Tüm ezberleri bozacağım. Sebep sonuç ilişkisine de kendi kafama göre bir ayar verdiririm. Sen şimdilik diren ve sabret. Bu mücadeleyi kazanan biz olacağız. Bilim adına bilim adamı geçinenlerin tüm bildiklerinin çöpe atılması yakındır. 

Baba, sen her şeyden böyle mi anlarsın? 

Ne yalan söyleyeyim. Bir ekonomiden anlamazdım. Onu da bir büyüğüm sayesinde öğrenmiş oldum. Öğrenmenin yaşı olmazmış dedikleri bu olsa gerek. 

Sebep sonuç ilişkisi konusunda bugünlerde epey bir televizyon izlediğin anlaşılıyor. 

Ne sakıncası var. Tüm bilgi benim yitiğimdir. Nereden bulursam alır kullanırım. 

Peki baba. Sen yitiğini aramaya devam et. Ne olur, benim bilmek zorunda olduğum sebep sonuç ilişkisine karışma, olmaz mı? 

Sen bilirsin. Sana da iyilik yaramaz. 

Tamam baba. İyiliğin kendine kalsın. 

Doğu Toplumlarında Lider *

Yazılarımda zaman zaman Doğu toplumlarının özelliklerine yer veririm. Bu yazımda da Doğu toplumlarında lider üzerinde duracağım. Kimdir, nedir, ne değil lider?

*Liderlerine sultan, padişah, hakan, kağan, başkan, cumhurbaşkanı vs. ismini verirler.

*İster savaşarak ister kardeşleriyle saltanat kavgası yaparak ister babadan oğla geçerek olsun, hepsi ölünceye kadar tahtta oturur. Seçim yoluyla gelenler bile ölünceye kadar o koltukta oturmak için her yolu dener. Başarılı olamayan muhalefet liderleri bile kongre yoluyla kolay kolay değişmez. Çünkü ülke hep bu lider etrafında döner.

*Ülkede ve ülke dışında herhangi bir menfi durum söz konusu olduğunda kastın lidere olduğu anlamı çıkarılır. Hemen etrafında liderimizi yedirmeyiz denerek kenetlenilir.

*Liderlerin sevenleri pek çoktur. Lider sevgisi anne-babasından, çoluk-çocuğundan önce gelir. Liderlerine yapılmış en küçük bir eleştiriyi kabullenmezler. Böyle yapanı mücadele edilmesi ve başı ezilmesi gereken düşman görürler. Onu korumak için kol kanat gererler ve onu uçan kuştan korurlar. Her halükarda ölümü göze alırlar. Ülke savaşa girmişse tüm askerin görevi, lideri korumaktır. Gerekirse her biri teker teker ölür. Problem değil. Tebaanın görevi liderini yaşatmaktır. Ülke elden gitsin, ülke bitsin ama lider yaşasın. Bu durum Türk filmlerine de sirayet etmiştir. Şöyle bir Türk filmini gözünüzün önüne getirin. Hatırlarsanız, başroldeki oyuncunun karşısında kötü rolde olan kişinin etrafında, yüzlerce koruması olur. Lider onları besler. Karşılığında da onlar liderlerini her şey ve herkesten korurlar. Başroldeki oyuncu, filmin sonlarına doğru, kötü adamı öldürmeye gelirse, onu korumak için beslemeleri teker teker ölürler. Kendilerinin naçiz vücudu nedir ki kendilerini besleyen adamın yanında. Çünkü o kötü adam onların varlık sebebidir. O yaşamalı ki kendileri de yaşayabilsinler.

*Liderin başına bir şey geldiği zaman yerine kimin geçeceği belli değildir. Çünkü tüm plan, liderin ebedi olmasına göre dizayn edilir. Liderin karşısına çıkan bedelini canıyla öder. Lider de alternatifini yanında barındırmaz. Biri biraz kendini göstermeye başlamışsa, yarın yerime göz diker düşüncesiyle bir yolu bulunup uzaklaştırılır. Bu toplum tahta kavgaları nedeniyle devletin bekası için kardeş katline bile cevaz vermiştir. Kimi kardeş öldürülmüş, kimi boğdurulmuş, kimi ömrünü hapislerde veya ev hapsinde geçirmiştir. Çünkü lider demek devlet demektir. Devlet ise ebet müddettir.

*Lider her şeydir. Mülk onundur. Saraylarda yaşar. Ülkenin tüm imkanları onun için seferber edilir. Ülkesinde her türlü kurul ve komisyonlar var. Ama istişareye önem verilmez. Daima liderin dediği olur. Çünkü ondaki her şey Allah vergisidir. Haddini bilmeyenin haddi bildirilir. En hafifiyle disiplin cezası işletilerek ipi çekilir.

*Kişiler kimliklerini ve aidiyetlerini liderinden alırlar. Akıllarını kiraya verirler. Onunla yatar, onunla kalkarlar. Görüşlerini liderin açıklamasından sonra pişirirler. O fikrini değiştirir, onlar da değiştirir, o bir şeyi savunur, onlar da savunur. Her dediğinde bir hikmet aranır. Bulunur da. Birey değildirler. Sürü psikolojisiyle güdülmeye teşnedirler. Ömürleri liderlerini överek geçer. Liderlerin sözü ayet ve hadis gibidir. Çünkü lideri kurtarıcı olarak görürler.

*27/12/2021 tarihinde Barbaros ULU adıyla Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Benim Oğlan Evlenmek İstiyormuş!

Baba, ben evlenmek istiyorum.

Aklının ucundan bile geçirme.

Niye? Zamanım geldi diye düşünüyorum.

Zamanın geldi gelmeye ama zaman evlenme zamanı değil. Bence sultan ol.

Ne alaka? Evlilikten bahsediyorum.

Ben de onu diyorum. Çünkü bekarlık sultanlıktır.

Yapma baba. Şimdi şakanın zamanı değil.

Hiç olmadığı kadar ciddiyim.

Bana ne. Ben evlenmek istiyorum.

Var mı aday?

Var bir tane.

Şimdi siz düğün de istersiniz. Ayrı bir ev. O ev döşenecek. Kıza mihr vereceksin değil mi?

Tabi. Olması gereken ne ise biz de istiyoruz.

Oğlum, senin piyasadan haberin var mı?

Ne oldu da?

Bir düğün kaça yapılır, bir ev kaça kiralanır ve düzülür, haberin var mı? Haydi bundan geçtim. Mihrin ne olduğunu biliyor musun?

Ne demek?

Kıza vereceğin para.

Tamam verelim.

Oğlum, para derken altından bahsediyorum. Mihr olarak altın vereceksin. Öyle üç-beş gramla olmaz. Şimdi kızın babası 200-300 gram altın isterse ne yapacağız?

Yapıp vereceğiz.

Ulen oğlum, altının gram fiyatından haberin var mı? Altının yanına mı varılır şimdi?

İyi de ben ne olacağım? Kıza da söz vermiştim.

Oğlum, sen evlenmeyi gerçekten istiyor musun?

Evet.

Bu kızı seviyor musun?

Evet.

Evet evet evet. Sen evetten başka bir şey bilmiyor musun. Evet evet diyerek nikah masasındaki evete mi hazırlanıyorsun? Oğlum, evlilik bu. Şakaya gelmez. Bu zamanda evlilik yapmak akıl karı değil. Zira bu evlilik bizi bitirir. Altından kalkamayız. Zaten birileri vurdu. Düğüne kalkışarak bir de sen vurma.

E biz ne yapacağız bu durumda?

Kız da seni seviyor mu?

Seviyor.

Senin her dediğini yapar mı?

Yapar.

O zaman kızı kaçır. Kaçırırken sizin şoförlüğünüzü bile yaparım. Bu da benim size düğün hediyem olsun.

Baba, ciddi misin?

Hem de nasıl.

Kızı kaçırdığım için adliyeye düşmek istemiyorum.

Oğlum, bunu yaptığın için hakim sana aferin, en iyisini yapmışsın der ve seni berat ettirir.