Bu Kafalar Değişmeli Artık! **

"Beraet-i zimmet asıldır" Mecelle kaidesini bilmeyenimiz yoktur. Hatta hiç ağzımızdan düşmez. Mecelle kalkmasına rağmen bu madde darbımesel gibi hala günümüzde kullanılmaya devam etmektedir. Bu maddenin unutulmaması öyle zannediyorum ifade ettiği anlamdır. "Tersi ispatlanmadıkça insanların suçsuz sayılması ilkesi" demektir bu cümlenin manası.

Bugün biz bu ilkenin neresindeyiz? Maddeye riayet ediyor muyuz yoksa sadece dilde mi? Öyle zannediyorum pek azımız bu maddenin manasına uygun hareket ederken çoğunluk ise daha yargılama olmadan masumiyet karinesini çiğneyerek kişiyi baştan suçlu ilan ediyor, tu kaka yapıyor, hayat hakkı tanımıyor. Elinde imkan olsa boğacak. Böyle davrananlara el insaf demek lazım.

Kişiyi baştan suçlu görmemizin yanında bir yaptığımız hata daha var: Üzerine suç isnat edilen insanların hepsine toptancı yaklaşıyor, tümünü aynı kefeye koyuyor, bunların hepsi aynı diyoruz. Kimin hangi saikla orada bulunduğunu, suç işlemişse suçun neresinde olduğunu dikkate almıyoruz. Durmadan niyet yargılıyoruz. Bunlar hep böyledir, bunların elinde imkan olsaydı bize şunları şunları yapardı diyoruz. Bu durumda kendimizi hem hakim hem savcı yerine koyuyor, üstüne de linç etmeye çalışıyoruz.

Kişiyi, yargılanmadan suçlu ilan ettiğimiz yetmediği gibi aileden bir kişi yüzünden tüm aileyi de suçlu ilan ediyoruz. Evlat suçluysa anne-babayı, anne-baba suçluysa çocuklarına da töhmetle yaklaşıyoruz. İşin garibi böyle yaparken Hıristiyanlıktaki "Asli günah"ı unutuyoruz. Unutmuyorsak da aynı şey olduğunu düşünemiyoruz. Halbuki suçun ferdiliği önemlidir. Akrabadan birinin işlediği suçlardan dolayı diğer fertler suçlanmamalıdır.

Suç işleyenler için yaptığımız bir başka şey de suç işleyeni ayıplıyor ve dışlıyoruz. Ayıpladığımız şeyin bir gün başımıza gelebileceğini maalesef hesaba katmıyoruz. Halbuki ayıpladığı başına gelmeden kimse ölmez derler.

Hasılı insanımız taşıdığı bu kafayı değiştirmeli. Çünkü bu yapılanların dinle, diyanetle, ahlakla alakası yoktur. Ne yargılanıp hüküm giymeden birini suçlamalı, ne suç işleyenlerin hepsine toptancı davranmalı, ne suç işleyen kişi yüzünden ailesini karalamalı, ne de suç işleyeni ayıplamalı. 

** 21.01.2019 tarihinde kahtasoz.com sayfasında yayımlanmıştır.

Telefonda Şiir Dinletisi *

Akşam biraz haberlere baktım, biraz telefonu kurcaladım. Ne haberlerde bir iç açıcılık var, ne de sanal âlemde. Dinledikçe ve okudukça insanın içinin daralmaması  mümkün değil. Yorgunluğun üzerine üzerime bir de üzüntü çöktü, içim daralmaya başladı. Yeter ki sen iste, o gelir zaten seni bulur. 

Ne yapayım ne edeyim; şu kanal, bu kanal derken 21.00 gibi telefonum çaldı. Arayan, hayatımda olumlu iz bırakan ve unutmadıklarımdandı. Hiç hatırımdan çıkmayan biri desem yanlış olmaz. Hal-hatırdan sonra "Vaktin varsa bir şiir okuyayım" dedi. Var elbet, buyurun" dedim. "Sonuç Ne?" başlıklı kendi yazdığı şiirini okudu. O okudu, ben dinledim. Dinledikçe  içim açıldı, keyfim yerine geldi, içimdeki daralma çekip gitti. Mest oldum desem abartmış olmam. Okuduğu şiirin son kıtasına geldiğini "Manasızım..." deyince anladım. Her ne kadar tevazu göstererek kendisine "Manasız" mahlası verse de hem kendisi, hem de şiiri derin manalar yüklü. Şiirin bitiminde "Bir daha görüştüğümüzde de diğer kitaptan okuyayım" dedi. İnşallah, memnuniyetle dedim. Karşılıklı hayır dilekleriyle vedalaştık. Telefonu kapattıktan sonra kafamda oluşturduğum dertlerim gitti. İlacım şiirmiş meğer.

Yaşı yetmiş olmasına rağmen eğitimden kopmadan şiir yazmaya devam eden bu şairimizin dört kitap olacak bir şiir koleksiyonu var. Dile kolay 600 şiir basılmayı bekliyor. Ama hala bastıramadı. Tam basıldı, basılacak derken eseri sponsora takıldı. Malum ekonomik bir darboğazdan geçiyoruz. İki kitap halinde çıkacak olan kitabını bir emekli maaşıyla bastırması mümkün değil. Az sayıda bastırmayı düşündüğü kitaplarını parayla satmayı da düşünmüyor: Eşe-dosta hediye edecek.  En büyük ideali, şiirlerinin kitap haline getirilmesi ve şiirlerini şiir severlerle buluşturmaktır. Umarım şu anda deneme olarak 2 cilt halinde hazırlanan şiir kitaplarına bir gün kavuşuruz.

Şimdi gelelim telefonda şiir dinlemeye tekrar. Hepimiz okulda, törenlerde, eş-dost ortamlarında ve televizyonlarda şiir dinlemişizdir. Ama telefonda şiir dinleyeniniz olmamıştır herhalde. Ben 2019’un ilk Cuma akşamında bu şerefe nail oldum. Demek ki konuştuğumuz, mesajlaştığımız, yeri geldiğinde oyun oynadığımız ve elimizden bir türlü düşürmediğimiz cep telefonlarını şiir okuyarak da değerlendirebilirmişiz. Yeter ki bu şairimiz gibi biz faydalı yerlerde kullanmak isteyelim.

Duygulu biri olsam da şiirle pek aram yok. Ortaokul çağlarında iken bir ara ben de şiir yazmaya merak sardım. Yazdığım şiirleri okudukça “Bir şair olsa olsa ancak bu kadar olur. Bunları saklayayım, ileride tekrar okurum” der, duygulanırdım. Birkaç hafta sonra şu beni duygulandıran şiirlerimi bir daha okuyayım diye açıp baktığımda şiirlerimi hiç beğenmedim ve hepsini imha ettim. Bir daha da şiir denemem olmadı. Çünkü şiir yazmak, kelimelere anlamlar yüklemek kolay değil, yani -benim gibi- her insanın harcı değil. Şiir yazamasam da bazı şiirleri okumaktan, okuyanı dinlemekten geri kalmam. Hele bir de okuyan ve yazan yaşantısıyla örnek biri olursa dinlemeye doyamam. İşte Cuma akşamı dinlediğim şiir de bu tür şiirlerden biriydi. Şiirlerinin kitap haline getirilmesini dört gözle bekliyorum.

Telefonda sana şiir okuyan kimdi derseniz, benim ilkokul öğretmenim Mustafa Varel’den başkası değildi. Hiçbir maddi menfaat beklemediği kitapları inşallah bir gün basılır ve ileride kendisi için bir sadakayı cariye olur. Allah kendisinden razı olsun.

* 07/01/2019 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Kimleri Nerelere Atmıyoruz ki!

Adam borçlu, hayatını idame ettiremiyor, bizden borç istiyor. Yalan söylemeyen biz, yok deyince insanımız naçar kalıp önce kredi kartının en alt limitini ödemeye başlıyor, bir müddet sonra borçlarını döndüremeyince denize düşen yılana sarılır misali bankaya koşup kredi çekiyor. Sonuç bizim borç vermediğimiz kişinin en iyi dostu banka oluyor. Neredeyse hayatı boyunca bankayla dostluğu devam ediyor. Çoğu zaman da bankaya olan borcu çocuğuna miras kalıyor. Bereket öldükten sonra kamu zararı olarak ödenmeyen bu borç devlete ihale ediliyor.

Zamanında neyin suç veya değil, kimin suçlu veya nereler suç makinesi olduğu belirtilmeden insanımız kendine göre bir yerlere girip çıkıyor. Kendine göre bir hayat oluşturuyor. Bu şekilde günler, aylar, yıllar geçiyor. Sonra bir bakmışsın ki gittiğin yer suç odağı haline gelmiş. Suçlusun diye devlet peşine düşmüş. Devlet bununla da yetinmiyor. Bu suça kimlerin karışmış olabileceğini araştırıyor durmadan. Devlet bunu yaparken "Tabiat boşluk kabul etmez. Ben zamanında boşluk bıraktım, insanımıza sahip çıkamadım, ev-bark ve barınma sağlayamadım, dini eğitimi yeterince veremedim" özeleştirisi yapmadığı gibi "Bu insanların içerisinde kim, ne kadar suçlu" demeden toptancı davranıyor ve birçok insanımız suçlu muamelesi görüyor. Bu tipleri de suça ittiğimiz kişiler olarak görebiliriz.

Bulunduğu muhitte adam farklı bir fikir öne sürüyor veya görüşünü açıklıyor. Bu açıklama fikir ve vicdan özgürlüğü çerçevesinde değerlendirilmiyor. “Vay sen misin böyle diyen” deyip üzerine çullanıyoruz. Adamı anasından doğduğuna pişman ediyoruz. Gecemizi gündüzümüzü o kişiyi eleştirerek geçiriyor ve dışlama yoluna gidiyoruz. Görüşünü açıklayan “Yanlış anlaşıldım, doğrusu şu” dese de fayda etmez. Çünkü hemen “kıvırdı, geri adım attı” diyoruz. İçine kapansa “İnsan içine çıkacak durumu kalmadı, bak kapandı,” aramıza katılmaya devam etse “Adam da hiç yüz de yok, ne deyip de geldi aramıza” deriz. Hasılı adam özür dilese, görüşümden vazgeçtim dese de fayda etmez. Çünkü kalemi kırılmıştır. Mahallesinden kimsenin selam vermediği, gördüğü zaman yönünü veya yolunu değiştirdiği bir durumda “Burada bana hayat yok, camiam bana sırtını döndü, kimse benimle konuşmuyor, dışlandım” deyip çekip gitse “Belliydi zaten böyle yapacağı. Bak, camiasını sattı, şimdi öbür mahalleye geçti, hain adammış vesselam” deriz. Aramızdan çekip gitmesinde bizim payımızın olup olmadığını hiç sorgulamayız bile. Bu da öbür mahalleye gönderdiklerimizdendir.

Adam işsiz, iş veremiyoruz ya da vermiyoruz. Bu adam işi yokken ne yer, ne içer demeyiz. Bir bakmışsın ki adam hırsızlık yapmış. Hırsız diye ayıplıyoruz bu defa.

Adam bir hata yapıp suç işleyip cezaevine girip çıksa vasıflı bir eleman bile olsa kolay kolay iş vermiyoruz. Çünkü sakıncalı bir piyadedir bizim için. Bu tipler de mecburen yeniden suça yönelebilir.

Oturmuş bir eğitim sistemimiz yok. Sınav sistemi ile durmadan oynuyoruz. Başarı sırasını belirleyeceğiz diye seviyelerinin üzerinde sorular sormak suretiyle çocuklarımızı etüt ve kurs merkezlerinin kucağına veya özel ders almaya itiyoruz.

Örneklerimizi çoğaltabiliriz. Sanırım derdimi anlatabildim. İnsanımızı başkalarının kucağına atmak veya suça itmek istemiyorsak önce kendimizi sorgulamamız gerekiyor. Biz zamanında tedbirimizi alabilseydik, boşluk bırakmasaydık veya onların ellerinden tutabilseydik kimse suç işlemeye yönelmezdi.