25 Kasım 2023 Cumartesi

Bu Pasaport Başıma İş Açmasa Bari

Pek istemesem de ayaklarım öbür dünyaya doğru giderken 60'ına merdiven dayadığımda, ilk pasaportum oldu. Hem de yeşilinden. Namı diğer hususi.
Bu dünyadan giderken öbür aleme dair hazırlık yapmam, o dünyaya dair pasaport almam gerekirken, daha kefenimi bile almamışken pasaport aldım. 
Güya yurtdışına çıkarsam diye tüm bu hazırlık. 
Ufukta yurtdışı var mı? Halihazırda ufukta öyle bir şey görünmüyor. 
Türkiye'nin çoğu illerini görmemiş, daha uçağa binmemiş biri olarak, yabancı dile dair tüm bildiğim, what is your name iken, yol yolak bilmeyen biri olarak yurtdışına çıkabilir miyim, çıkarsam geri dönebilir miyim, bunu hiç bilmiyorum. Hepsinden geçtim. Yurtdışına gitmek para demektir. Bu ise semtime pek uğramaz. Uğrasa da yurtdışı, önceliklerim arasında değildir.
Neyse, gidemesem de dursun şimdilik bir tarafta. Zaten bu pasaport işine de oğlan dolayısıyla kalkıştık. Bize yaramasa da belki oğlana yarar. 
Pasaport için üç kişi adına yatırdığım pasaport defter bedeli toplamı 1503,00 TL, fotoğraf bedeli olarak da 330,00 TL harcamış oldum. Temenni ederim ki yaptığım masraf bu kadarla sınırlı kalır. Yarın pasaportumuz var, herkes gidiyor, bir umreye de biz gidelim denirse, bilin ki yandım. Sonrasında 13 yıldır çıkmayan hac da çıkarsa, yanmam da kurtarmaz beni. Ölmüşüm demektir. Herhalde ihramda giyeceğim izar ve tida benim kefenim olur. Çünkü bu devirde hacca gitmek tam zengin işi oldu. Bordro mahkumunun harcı değil. Çıktı bir kere, borç bulup gidelim, bir şekilde ödenir denirse, bilirim ki bu borcu ödemeye ömrüm kifayet etmez. Öyle zannediyorum, bu borç çocuklara miras kalır. 
Hasılı, bu yeşil pasaportun, içkinin şişede durduğu gibi durmasına bakmayın. Daha ortada fol yok, yumurta yokken beni şimdiden yakmaya başladı. 
Not: Perşembe günü istenen evrakları götürerek il nüfus müdürlüğünde beklemeden işlemlerimizi yaptırdık. İşlemin üçüncü günü cumartesi tatilinde kahvaltı yaparken evimize pasaportlarımız PTT kargo ile teslim edildi. Bu hızı için devletin bu iki kurumuna şapka çıkarıyorum. Benim acelem olmasa da tebrikler. 

Yeter ki Ayran İçmeye Gör!

Oğlan acıkmış. Nereden ne yiyeyim derken ekmek arası dürümde karar kıldı. Bir dönerci ararken bir etli ekmek lokantası gözümüze ilişti. Dürüm yerine etli ekmek yer misin teklifime, olur dedi.

Biz dışarıda beklerken o siparişini verdi. Biz dışarıda o içeride beklemeye koyulduk. Epey bir bekledikten sonra kapıdan paketle belirdi.

Niye içeride yemedin dedim. Okulda yerim dedi. 

Bindik arabaya gidiyoruz. Oğlanı okuluna bırakıp eve geçeceğiz. 

Etli ekmeğin parası babasından çıkmasına rağmen oğlan dertli idi. Etli ekmekten değildi derdi. Bir ayran 15 lira olur mu dedi.

Madem fiyatını beğenmedin. Almasaydın dedim. İstemiş bulundum. Geriye de kalsın diyemedim dedi. 

Oğlanı okuluna bıraktıktan sonra eve geçtim. Arabayı bırakıp önce yürüyüşümü yaptım. Ardından bir çay ocağına oturup iki yazı eşliğinde çay ihtiyacımı giderdim.

Oradan kalktım bir markete girdim. Alacaklarımı aldıktan sonra bir de ayran fiyatlarına bakayım dedim. 4,75 lira idi ayranın beheri. Diğer marketlerde markasına göre bilemedin 5-6 lira olsun. 

Geçen hafta, perakende mandıracılık yapan bir yerden peynir alırken bir müşteri geldi mandıraya. Ayranın kolisini sordu. Tanesi 4,5 lira olur dedi. Şurada lokantacıyım. 4 olmaz mı dedi. Elemanına 4 kurtarır mı diye sordu. Kurtarır dedi. Adam bir koli ayranı alıp giderken, siz kaçtan alıyorsunuz, 3'e mi dedi. Mandıra sahibi cevap vermedi. Hasılı mandıracının ketumluğundan ayranı toptancıdan kaça aldığını öğrenemedim. 

Nicedir ürünlere gelen zamdan, hayat pahalılığından geçtim. Fakat aynı ürünün market ve diğer firmalardaki fiyat uçurumu başlı başına bir sorun. 4,00 lira nere, 15 lira nere. Ayranı 4'e satan mandıra da kazanıyor, 4,75'e satan market de kazanıyor, 15'e satan lokanta da. Bu kadar fark, olacak şey değil. Lokantacının sattığı fiyat fahişin de ötesi kazık mı kazık. Millet etli ekmek fiyatına yoğunlaşırken lokantacı ayrandan vuruyor. Tek kelimeyle ayıptır, günahtır, vebaldir. 

Bundan sonra bu lokantanın semtinden geçer miyim. Kazara geçersem de ayran içer miyim. Ne de olsa ayran içip ayrı düştük. Bu da benim ve oğlumun kulağına küpe olsun. 

İnanın, orta yerde mesele 15 lira değil. Bu pahalılıkta, paranın pul olduğu bir devirde 15 liranın lafı bile olmaz, yazı konusu bile edilmez. Diğer lokantalarda durum nasıldır bilmiyorum ama bu esnafın yaptığı tek kelimeyle fırsatçılıktır. Dört liraya satıp kar edenlerin yanında bu esnafın yaptığı düpedüz fuhşiyattır.

Üzüntüm, bir ayranın on beş lira olması değil. Ona kalırsa aynı gün üç pasaport çıkarttım. Pasaport defterine 1503 lira para verdim. 330 liraya fotoğraf çektirdim. Daha önce 370 liraya aldığım 25 kiloluk tam buğday ununa geçen hafta zam gelmiş. 385 lira da una verdim. Ettiğim masraf ve gelen zam, bir lokantacının bir ayranı on beş liraya satması kadar koymadı.

Siz siz olun, her lokantadan ayran içmeye kalkmayın. 

24 Kasım 2023 Cuma

Semt Pazarlarının Hali Pürmelali

Kapalı bir semt pazarı sonrası pazar yerinden görüntüler. Pazar yerini bu şekil bırakan bırakıyor, biz ne yapıyoruz demiyor. Pazar yerini bu şekil bırakana kimse bir şey demiyor.
Pazar dağıldıktan sonra belediye görevlileri sahaya girip saatlerce temizlik yapıyor.
Pazarı bu hale getirmek, savaş alanına döndürmek, tezgahı bozup giderken pazarcı esnafının döküntü namına ne varsa, bulunduğu yere boşaltıp gitmesi; aslan yattığı yerden belli olur, temizlik imandandır, temizlik imanın yarısıdır sözlerini çok iyi bilen bu insanımıza bu görüntüler yakışmıyor.
Böylesi pazar yeri sadece bu semt pazarına ait değil, şehrin hangi mahallesine giderseniz, pazar sonrası aynı manzaraları görmek mümkün. Artık bu şehirde pazar yerlerini böyle bırakmak bir kültür oldu. Esnaf kirletecek, belediye temizleyecek. Merak ediyorum, bizim kendimize temizlik anlayışımız ne işe yarar.
Gördüğüm kadarıyla pazar yerinin bu görüntüsü insanımızı da rahatsız etmiyor. Rahatsız oluyorsa da  bir yetkiliye gidip bu derdi dile getirmiyor. Dile getiren varsa da belki yetkililer tedbir almıyor. Hoş, kimsenin bir şey demesine gerek yok. Yetkililer bu manzarayı görmüyorlar mı?
Teşbihte hata olmasın, bu pazar yerine sabahtan akşama dört ayaklı hayvanat konsa, pazar yeri akşama bu kadar kirletilmez. Burada savaş olsa, savaştan geriye bu kadar enkaz ve moloz kalmaz.
Merak ediyorum, çok mu zor; belediyenin, valiliğin, pazarcılar odasının pazar yerine dair kurallar koyup tedbir alması.
Pekala pazarcı esnafına çöp poşeti zorunluluğu getirilebilir veya çöp poşeti dağıtılabilir. 
Pazarcının atıklarını çöpe koyup ağzını bağlayıp çöp konteynerine götürüp bırakması sağlanabilir.
Her pazarının yeri belli ve bu yer için işgaliye ödediğine göre pazar yerini kirli bırakan esnafa ceza verilebilir. Tekrarında cezası artırılabilir. Üçüncü tekrarında pazardan yer verilmeyebilir. 
Her pazarcı akşam giderken işgal edilen yerin temiz olup olmadığını zabıta kontrol edebilir.
İnanın çok zor değil bunu yapmak. Yeter ki bu konuyu dert edinelim. Belediye-valilik ve pazarcılar odası isterse, bu işin üstesinden gelebilir. Yetkililerimiz yeter ki dert edinsin.