Kandıran Kandırana *

Türkiye halkının kahir ekseriyeti Müslüman. Müslüman kimsenin de "Elinden ve dilinden emin olunan kimse" olması gerekir. Çünkü peygamber Müslüman tanımını böyle yapmıştır.

Müslüman, çevresine güven veren biri olması gerekirken ister İslami hassasiyeti olsun ister olmasın, bu ülke her türden insanın dolandırıcılığına şahit oldu ve olmaya da devam ediyor maalesef. 

Kandıran varsa haliyle kanan da olacaktır. Her kandırma olayında da ister istemez sayısız mağduriyetler oluşuyor.

Bu ülkede kanma potansiyeline sahip bireyler ve toplum olduğu müddetçe maalesef kandıranlar da olmaya devam edecektir. Yeter ki biz kanmaya teşne olalım.

Kandırmanın her türlüsü bu toplumda maalesef var. Maddiyat denince de ilk akla gelen paradır. Para bizim yumuşak karnımızdır. Hangi birimiz çok paramız olsun istemez. Biz istedikçe parayla imtihan oluyoruz.

Aklımda kaldığı kadarıyla kandırmaya bazı örnekler vereceğim. 80'li yıllarda bankerler revaçta idi. En meşhurları da Banker Kastelli idi. Daha fazla faiz verip kazandırıyoruz reklamlarıyla, buralara para yatıranların paraları iç edildi. Geriye birçok bankerzede bıraktılar.

90'lı yıllara yeşil sermayenin revaç bulduğu yıllar. YİMPAŞ, Kombassan, İttifak adı altında kar ortaklığına dayalı holdingler kuruldu. Kar-zarar ortaklığına dayalı bu sistem, bankaların verdiği faizden daha fazla kar payı dağıtınca, çoğunluk özellikle dindar ve mütedeyyin insanlar bu holdinglere para yatırdı. Gurbetçilerden adeta döviz yağdı. Bu holdinglere sermaye aktığını gören önüne gelen, kar-zarar ortaklığına dayalı holding kurdu. Konya merkezli holding sayısı 50'yi buldu. Döviz ve altın bazında yüzde otuz kar payı dağıtan reklamlara şahit oldu insanımız. Holdingler kurdukları bu saadet zincirinin devamını sağlamak ve daha da büyütmek için ağzı laf yapan, ayet-hadis okuyan hocaları Avrupa'ya gönderdiler. Paranızı verin ki "laik seküler insanlarla mücadele edelim" konuşmaları yapıldı. Valizlerle sıcak para toplandı. Her para toplayan yüklü komisyon aldı. Sıcak parayı gören holdingler emsallerini geçmek, birden büyümek için kar payı oranlarını daha da yükseltti. Yatırıma ve üretime gerek yok. Üretim gibi para yağıyordu çünkü. Üretmeden kar payı dağıttılar. Nasılsa sıcak para geliyordu. Gelen paraları önceki hisselere kar payı olarak verdiler. Ne zaman ki holdinglere sıcak para girişi durdu. Bu saadet zinciri de bitti. Bir yolunu bulan parasını aldı. On binler kar payından geçti, ana parasını alamadı. Mantar gibi biten holdingler birer birer kapandı.

İnternet üzerinden kumar oynatıp ocakları sönenleri, dijital paraya servet kaptıranları, terörle mücadele etme adına yapılan telefon dolandırıcılığı, kontör, hediye çeki türünden dolandırıcılıkları saymaya gerek yok. 

Son dolandırıcılık vakası, milli takımda yıllardır oynamış, oynadıkları futbolla, genç yaşta servet sahibi olmuş milli futbolcuların, bir bankacı tarafından "Fatih Terim Fonu" adıyla kandırılması. Güya paralarını yüksek gelir getiren bir fonda değerlendirecekmiş. Döviz bazında yüzde 40'lara varan kar vadedilmiş. Çok gizli olan bu fona herkesin çok iyi tanıdığı futbolcular servetlerini yatırmış. Yetmemiş, arsalarını satmışlar. Yetmemiş, kredi çekmişler. Sonuç, dolandırılan sayısı 29 kişi. İç edilen para ise 44 milyon dolar. Ayağı değil de beyni çalışan bir insan, dünyada döviz bazında verilen en yüksek faizin yüzde 5-6’yı geçmediğini, yüzde 40 faizin kokusunun yakında çıkacağını ve mağdur olacağını bilir. Belli ki ayakları iyi çalışan ve ayaktan para kazanan futbolcularımız beyne pek yatırım yapmamışlar. Genç yaşta kimseye nasip olmayan bu servete servet katmak istemişler, bir ömür boyu yiyip içmeyle, gezip tozmayla bitiremeyecekleri ana paralarını kumar oynamışlar ve bir nevi tefeciliğe soyunmuşlar.

Milliyetçiliği kimseye vermeyen, memleket sevdalısı görünen milli futbolcularımız ve hocaları, ülke ekonomik krizle boğuşurken, vatandaş dövizini bozdururken, dövizin ateşini söndürmek için hükümetin getirdiği kur garantili TL’den gelecek faizi bile yeterli görmemişler, taşın altına ellerini koymamışlar. Sevsinler sizin milliyetçiliğinizi.

Hasılı bu ülkede bu dolandırma hikayeleri dün olduğu gibi bugün de devam ediyor, yarınlarda da olmaya devam edecek. Çünkü ederinden ve makulünden fazla kazanmak için her kılığa girmeye hazırız. Tefeciye de gideriz, tefecilik de yaparız. Çünkü fazla kazanmaya teşne bir toplumuz. Bu uğurda dindarlığımız, modern görünümüz, milliyetçiliğimiz hak getire. Hepsi vız gelir bize.

Artık bu toplum kanma ve kandırma hikayelerini o kadar duydu, o kadar yaşadı, o kadar başına geldi ki bu tür dolandırmalar vakayı adiden sayılır oldu. Tepkisizliğimiz de bundan.

Kandıran kandırmaya devam ediyor. Çünkü dolandırmanın özellikle nitelikli dolandırmanın pek bir cezası yok. Belli bir süre gündemi işgal eder. Dava devam eder. Birkaç kişi ceza alır. Sonra unutulur gider.

Hasılı paranın dini ve imanı yok dedikleri bu işte. Aşırı kazanma hırsı insanın gözünün önünü kör ediyor, aklı dumura uğratıyor.

Son olarak insanımızın para ve servetle imtihanı hiç bitmeyecek. Bu hırs ve tamah ilanihaye devam edecek. Son örneği de Kur’an’da verelim. Bu da çarpıcı bir örnektir. Ali İmrân süresi 130.ayette Allah, “Ey iman edenler, faizi kat kat yemeyin...” buyurur. Uhud yenilgisinin anlatıldığı yerde bu ayet araya giriyor. Niçin? Çünkü savaşın ilk başlarında müşrikler yenilgiye uğrayıp kaçıp giderken, peygamberin asla yerinizi terk etmeyeceksiniz fermanını dinlemeyen okçular, nasılsa savaş bitti diyerek ganimet toplama sevdasına giriştiler. İşte bu mal hırsı bu savaş yenilgisinin ana sebebidir. Bu ganimet hırsını, çok kazanma arzusunu daha da çok kazanmak amacıyla servetini tefecilikte değerlendirmeye benzetiyor.

Hasılı ne kanalım ne de kandıralım temennisiyle. 

*01/12/2023 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Aşır Karye ismiyle yayımlanmıştır

Dertli ve Tuzu Kuru

Hayat, dertlilerle tuzu kuruların arasında gelip geçiyor. İç içe yaşayıp gidiyorlar.

Tuzu kuru olmalarında sorun yok. Varsın böyle yaşasınlar. Dertlilerin derdine tercüman olup en azından dertlerini dinleyip anlayış gösterecekleri yerde aşkın gözü kör ettiği gibi savunmacı anlayış içine girmeleri insanı kahrediyor.

Biline ki bu tip tuzu kurularla aynı dil konuşulsa da asgari seviyede bile anlaşmak mümkün değil.

Şu tür konuşma eksik olmaz bunlarla. İlki dertli, ikinci ise tuzu kuru:

Hayat pahalılığı aldı başını gidiyor.

Geçmişi unutma. Eski günler daha felaketti. 

Geçmişte yaşamıyoruz. Bugün piyasa yangın yeri. 

Eskiden yoktu bir şey. Varsa da kuyruk vardı. Ben kuyrukları unutamam. Yaşamayan bilemez. 

Emeklinin durumu iyi değil. Aldıklarıyla geçinebilmeleri mümkün değil. 

Düşük emekli maaşı alanların çoğu ikinci işte çalışıyor. Hepsinin de evi var. Çoluk çocuk da kalmadığına göre bu maaş onlara yeter. Yetmese de bu emekliler zaten fazla çalışmadan emekli olanlardır.  

Kiralar çok yüksek. 

Ev sahipleri çok insafsız. 

Kurt puslu havayı sever.

Ne dersen de. İnsanımız aç gözlü ve fırsatçı.

Devlet de vergilere yüksek çekiyor. Devlet de mi fırsatçı?

Devlet olması gerekeni yapıyor.

Durmadan U dönüşü yapılıyor. 

Yapmayan mı var. Hepsi yaptı. 

Enflasyon çok yüksek.

Eskiden daha da yüksekti. Şimdi dünyada da yüksek.

Faizler indirilmişti. Seçimden sonra yükseltilmeye başladı. Ne dersin?

Zaten yükseltilmesi bekleniyordu.

Seçimden sonra döviz de yükseldi.

Herkes bekliyordu zaten.

Kur garantili yanlıştı.

Bir ihtiyacı karşıladı. İyi oldu. Değilse bugün döviz daha yüksek olurdu...

Belediye Başkanlarına Açık Mektup *

Sayın başkanlar!

Konya semt pazarları Konyalının haftalık alışverişlerini yaptıkları yerlerdir. 

Aşağı yukarı her mahallede vatandaşın bu ihtiyacını gidermek amacıyla belediyelerimiz açık veya kapalı pazar yerleri yapmaktadır. 

Belediyelerimizin son yıllarda ağırlık verdiği kapalı semt pazarları takdire şayandır ve birçok ile örnek olmaktadır. 

Belediyelerimiz semt pazar yerleri belirleyip yaparak pazarcının ve mahallelinin hizmetine sunuyor. 

Bir ihtiyacı gideren semt pazarlarına dair bu tespiti yaptıktan sonra pazar yerlerini doğru ve düzgün kullanmadığımız konusuna gelmek istiyorum. 

Belediyesinden vatandaşına ve pazarcısına varıncaya kadar hepimiz biliyoruz ki sabahında düzgün ve temiz bir şekilde teslim edilen pazar yerleri ister açık ister kapalı olsun, pazar dağıldıktan sonra savaş alanına dönüyor. Adeta pazarcı esnafı, satamadığı ne kadar çerçöp varsa, giderken pazar yerine döküp gidiyor. Yani pazar yerlerimiz pazar dağıldıktan sonra yüzüne bakılmayacak şekilde pis ve kirli bırakılıyor. Pis ve kirlilik ayak izinden ibaret olsa, kalabalık ortamda olur diyeceğim. Esnaf bile bile herkesin gözünün önünde ne kadar döküntüsü varsa onları yere döküp ya da saçıp gidiyor. Bu durum sadece bazı semt pazarlarına ve bazı pazarcı esnafının sünneti değil. Maalesef tüm esnaf çöpünü ve fazlalığını boşaltıp gidiyor.

Bu durumu görmek için belediye başkanlarımızın pazar dağıldıktan sonra bir pazar yerine gitmesinde fayda var. Görüntü kirliliğini göreceklerdir. Kendileri gidemese de pazar dağıldıktan sonra temizlemek için pazar yerine giren temizlik görevlilerine sorabilirler. Pazarın hali pürmelali nasıl desinler.

Nasılsa temizleniyor. Ha ayak izi ha sebze ve meyvenin çürüğü, çarığı veya kabuğu demeyelim. Ayak izinden kaynaklanan kirliliğe kimse bir şey demez. Her türlü pisliğin ve fazlalığın pazar yerlerine boşaltılması, Konya'ya yakışmıyor. Bu durum ne etik ne ahlaki ne dini ne de insanidir. Temizlik anlayışımıza ters bu görüntü bizim büyük bir ayıbımızdır.

Lütfen bu meseleyi basite almayalım, görmezden gelip göz ardı etmeyelim. Pazar yerlerinin pazar dağıldıktan sonraki pis görünümü acilen çözülmesi gereken başlıca bir sorundur. Bu sorunu da sizler çözeceksiniz. 

Bunun için işgaliye parası almaya gelen belediye görevlisi, her pazarcı esnafına çerçöp, pislik ve çürük çarığını koyması için yeterince büyük siyah çöp poşeti vermelidir. Esnaf çöpünü bu poşete doldurup ağzını bağlayacak. Giderken pazar yerinde bırakacaktır. Belediye temizlik ekipleri de pazar sonrası bu poşetleri toplayacak. Ardından gerekirse su ve sabun kullanmak suretiyle temizleyip yıkayacaktır. 

Sayın başkanlar ve belediye yetkilileri, bu hassasiyetime dair önerimi lütfen dikkate alın. Pazar yerlerine bu temizlik anlayışını sayenizde yerleştirelim.

*29/11/2023 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Aşır Karye ismiyle yayımlanmıştır.