Çocuk ve Torunların Hepsi Aynı mı?

Toplumumuzda büyüklerin, çocuk ve torunlarıyla ilgili "Hepsi bir hepsi aynı. Hiçbirini diğerinden ayırmam" dediklerini işitmiş olmalısınız. 

Baştan söyleyeyim. Hepsini aynı kefeye koyup hiçbirini ayırmam sözü çok iddialı bir sözdür, boyundan büyük laf etmedir. Pratikte karşılığı olmayan bu iddianın, öyle zannediyorum, çocuk ve torunlarda ayrım yapmıyorum anlamında insanların sığındığı bir gerekçedir. İhtiyaçlarını karşılamada, yeme ve içmede eşit davranılsa bile onlara aynı oranda sevgi duyulması mümkün değildir. Çünkü çocuk ve torunlar, büyüklere gösterdikleri ilgi ve alakaya, saygıya, söz dinlemeye, çalışkanlığı, yardımseverlik, büyük ve küçük oluşlarına göre sevgide ayrışırlar. Biri söz dinlemez, asi davranışlar içerisine giriyorsa, aileye hep sorun getiriyorsa, derslerine çalışmıyorsa haliyle daha az sevilir. Tersi çok sevmeyi gerektirir. Bu da doğaldır ve insani bir durumdur.

Yine bu toplumda eskiye oranla azalmaya başlasa da oğlan çocuğu ile oğlan torunları kızlara göre daha fazla sevilir. Soyumuzu devam ettirecek, bize bakacak gözüyle bakılır. Kız ve erkek çocuk ve torunlara dedeler harçlık verirken bile erkeklere torpil geçerler. Gizlice al şunu, diğerlerinin haberi olmasın derler.

Aynı şekilde oğlandan torun ile kızdan torun da aynı kefeye konmaz. Oğlandan gelen torunun ayrı bir yeri vardır, büyükbaba ve büyükanneler gözünde. Ne kadar eşit davranıyorum deseler de bilinçaltlarında gizledikleri kendilerini ele verebiliyor. Bu konuyla ilgili gözümle görüp kulağımla işittiğim bir anekdota yer vermek isterim:

Büyükbaba bir büyüğün yanında misafirim. Kendisi dini tedrisat yapmış, imamlık yapmış, Kur'an kurslarında Kur'an öğretmiş, beş vakit namazında ve dini yaşantısına duyarlı biri. Odada oğulları ve kızları var. Aynı zamanda oğuldan ve kızdan torunlar da var. Hoşbeşten sonra kızlarından biri, "Dedesi, Ettehiyyat duasını okusun da bir dinle. Ne güzel ezberledi. Haydi kızım, git dedenin kucağına, okuyuver de deden bir dinlesin" dedi. Küçük kız çocuğu dedesinin yanına koşarak duayı okudu. Buraya kadar sorun yok. Esas sorun bundan sonra. Kızdan torunu okuduktan sonra dedeye düşen "Aferin torunum, ne de güzel ezberlemişsin" demek iken dede hiçbir şey demeden, çocuğa ödül olarak harçlık bile vermeden, kucağına oturan torununu iteleyerek "Benim torunum da okur" dedi ve oğlandan olan erkek torununu yanına çağırdı. Kucağına alarak torununa aynı duayı okuttu. 

Orada oturanlar aferinler çekti. Kısa bir sessizliğin ardından sağdan soldan konuşmaya yeltenecekler iken aynı duayı güzelce okuyan iki toruna yapılan farklı muamele, başkasını bilmem ama benim gözümden kaçmadı. "Kızdan olunca torun olmuyor mu?” dedim. Ben böyle deyince, dede "O da torun" dedi ama belli etmemeye çalışsa da yüz hattı değişti. Başka da bir şey diyemedi. Zira hoşlanmadı sorumdan. Çünkü ben yaptığı harekete karşılık onu can evinden vurmuştum ve içinde gizlediği bilinçaltını ortaya çıkarmıştım. O anda elinden gelseydi, ne diyorsun, benimle ne biçim konuşuyorsun böyle" diyerek beni bir kaşık suda boğmak isterdi. 

Ardından ortamda uzun süren derin bir sessizlik oldu.

Nice sonra kalabalık odada herkes yanındakiyle özel sohbet yapmaya başlayınca, kızdan torunun babası bana, "Nasıl fark ettin de böyle bir soru aklına geldi. Ben hiç düşünemedim" demez mi? Mübarek, adamcağızın yaptığı ortada. Hepimiz duyduk. Oğlandan torunla, kızdan torun arasında bal gibi ayrım yaptı. Üstelik senin çocuğu torundan bile saymadı. "Benim torun da okur" demesinin başka izahı olmaz. Buna boşta bulunup söyledi de denmez. Tek kelimeyle, içinde tuttuğunu bu vesileyle dışa vurdu dedim.

Evet, anlattığım bu anekdot bile "Hepsi aynı" denen torunlar arasındaki bariz ayrıma güzel bir örnektir. 

Çiçek Takdimi (2)

İlçede yeni göreve başlayan iki öğretmen vardır. Bunlar adına çiçek siparişi verilir. Yapılacak törende bir tanesine belediye başkanı, diğerine de ilçe mülki amirinin vermesi kararlaştırılır. Hangi öğretmene çiçeği kimin vereceği bilgisi de program sunucusuna iletilmek üzere okul yönetimine bildirilir. 

Akşam mesai bitimine doğru mülki amir, kendi vereceği çiçeği eski bir başka öğretmene vereceğini söyler. Bu durumda verilecek çiçeğin üçe çıkarılması, üçüncü kişiye de yani yeni göreve aynı gün başlayan diğer öğretmene de ilçe müdürünün çiçek vermesi yolu bulunur, iş tatlıya bağlanır. Bu durum sunucuya da okul aracılığıyla duyurulur. 

Belediye yetkilisi siparişi verdiği çiçekçiyi arayarak hediye çiçek sayısını üçe çıkarır. Çünkü çiçek ilçe dışından gelecektir.

Mesainin bittiği, herkesin evinin yolunu tuttuğu akşamında, mülki amirin, çiçeğin iki kişiye verileceğini, üçüncü kişiye verilmeyeceğini, bu işin devlet krizi haline getirilmemesi gerektiğini söylediği haberi gelir ve son nokta konur. Çünkü kim devlet krizi çıkarmak ister. Ama bilinsin ki aynı durumdaki öğretmenin birine verip birine vermemek uygun düşmez. En azından alınganlığa sebebiyet verir. Bu hassasiyet hatırlatılmasına rağmen emir demiri keser misali denilen yapılır ve okul tekrar aranarak üçüncü kişiye çiçek verilmeyeceği bilgisi verilir ve sunumda gerekli değişikliğin yapılması istenir.

Tamam, bu şekilde olsun olmaya. Çiçek değil mi, ha üç kişiye verileceğine, iki kişiye verilir ama bu işin bir de aması var. Çünkü çiçeğin kimlere verileceği bilgisi ilgili öğretmenlere duyurulmuş, salonda olmaları gerektiği bildirilmiş. Yeni göreve başlayan öğretmenler kendilerine belediye başkanı ve mülki amir tarafından çiçek takdim edileceği heyecanını yaşamaya bir gün öncesinden başlamış. Şimdi ikisinden birine sana çiçek yok nasıl denecekti. Hele bu öğretmenler bir de kadın öğretmense, bu durumda nasıl bir haletiruhiye yaşanacaktı? Bunu anlamamak zor değil. Ayrım yaptılar, bana çiçek vermeyi uygun görmediler demeyecek miydi? Ne olurdu, üç kişiye verilseydi. Bir öğretmenler gününde gönül almak gibi güzel iz bırakmak varken kendi gününde önce vereceğim deyip sonra vermeyeceğim demenin ne gibi bir izahı olabilir? Değer mi gönül kırmaya? Ha para kişinin cebinden çıkacaktır. Parası iki kişiye yeter. Bu başka. Sponsor kendisi değil, çiçek kendisinin değil. Sonra yoktan çıkarılan bu krizi devlet krizi haline getiren kim?

Mesele bununla kalsa iyi. Bir de verilecek hediyede belediyenin isim ve logosu olmayacak. Çiçekte de böyle. Hatta hediye paketinde de belediyeyi çağrıştıran logo ve isim yer almayacak hassasiyeti gösterilir. Bununla da yetinilmeyip hediyenin mülki amire gösterilmesi istenir. Hassasiyet güzeldir ama bu kadar kılı kırk yararcasına gösterilen hassasiyet biraz fazla değil mi? Madem böyle bir hassasiyet gösterilecek, bir başkası özellikle belediye bu hassasiyeti göstermiyor. O zaman tüm bu hediyeleri almak mülki amire düşmez mi? Çiçeği istediği şekil yaptırır, ambalajını ona göre seçer, kaç kişiye ve kimlere çiçek vereceğini belirler. Buna kim, ne diyebilir? Ama hediye başkasından, para başkasından, düşünce başkasından... hassasiyet tasası da mülki amire düşüyor. Nasıl bir duygu ki masraf, maliyet, planlama ve düşünme başkasından, hassasiyet kendisinden. Hasılı izahı zor bir durum var karşımızda. Bu neyin kafası ve nasıl bir kafa? Anlayabilen varsa beri gelsin.

Ertesi günü, öğretmenler günü programı için herkes salonda yerini almaya başlarken milli eğitimden yetkili biri, sunucunun yanına giderek sunum metnindeki hediye takdim kısmına göz gezdirir. Çünkü o kadar değişti. Bir yanlışlık olmasın. Geçmişte bu tür nice programlarda hediye faslı krizlere sebebiyet vermişti. Çiçek verilecek ve çiçeği verecek kişiler doğru imiş. Yine de sunumda gözden kaçan küçük bir ekleme yaptırmış. Yeni göreve başlayan öğretmenler adına falana çiçeğini belediye başkanı, eski öğretmenler adına da falana çiçeği mülki amir verecektir şeklinde. Kısaca “adına” ekletmiş. Yani birilerinin göstermediği hassasiyeti birileri alınmasın diye bir hassasiyeti gözetmiş.

Adına denmesine rağmen kendisine çiçek verilmeyen yeni göreve başlayan diğer öğretmen alınganlık göstermemiş mi? Göstermez olur mu? Kim olsa alınır ve kendisini dışlanmış hisseder.

Bana aktarılan anekdot bu şekil. İlave, çıkarım, abartı ve yalan varsa, vebali anlatanın boynuna.

Şimdi siz olsanız, bu çiçeği kaç kişiye verirdiniz? İki kişiye mi, üç kişiye mi? Şık olan hangisi olurdu? Bir de her şeye maydanoz olmak, her şeye inceden inceye ve olur olmaz burnunuzu sokar mıydınız? Takdir sizin. Yalnız üç kişiye verseniz, bir müddet sonra çiçek değil mi, unutulur giderdiniz. Bu şekil iki kişiye çiçek verince o kişi unutsa da kendisini çiçekten mahrum ettiğiniz üçüncü kişi sizi hayatı boyunca unutmaz. Önemli olan unutulmamak değil mi? Tercihinizi bu çerçevede bir kez daha düşünün.

Çiçek Takdimi (1)

Kişilerle hiç işim olmadı. Zira kişiler benim ilgi alanıma girmiyor. Bu yüzden yazılarımda kişi ve yer yoktur. Kişilerin yaptıkları, yapmadıkları, yapamadıkları, üslup ve konuşmalarını merkeze alırım. Çünkü kişiler söz, eylem ve üsluplarıyla sorun olurlar, sorun çözerler, karşı tarafa da bunlardan dolayı olumlu ya da olumsuz izlenim verirler. Olumlu izlenim verenler geride hoş bir seda bırakarak hayırla yad edilirken aksi durumda olanlar ise iyi anılmadığı gibi bulunduğu ortamın barış ortamını bozarlar. 

İyi örnekleri yazı konusu edindiğim gibi kötü ve şık olmayan örnekleri de yazı konusu edinirim. Bunu yaparken amacım, okuyucuya nasıl anılmak istersen, ona göre hareket et demek isterim. Aynı zamanda yazı konusu edindiğim kişiye yazımla, dıştan verdiğin görüntü ve imaj budur. Bunu beğeniyorsan, bu yolda devam et. Hoş görünmüyorsa ve bu yazıda kendini görüyorsan, hal ve hareketlerine dikkat et ve kendine çekidüzen ver demektir. 

İsim ve yer belirtmeden hareketlere dair izlenen bu yol, kırıcı olmadan, insan onurunu zedelemeden sonuç almaya yönelik dostane bir tavırdır. Tüm bunları yaparken kendimi "Büyük beyinler fikirleri, orta beyinler olayları, küçük beyinler kişileri konuşur" sözü gereği orta beyin olarak görürüm. Zira fikirlerle uğraşacak kadar büyük beyin sahibi, kişilerle uğraşacak kadar küçük beyinli değilim. Yani olay ve hareketleri irdeleyen ortada biriyim.

Bu açıklamalardan sonra küçük bir ilçede çalışan bir kimsenin anlattığı bir anekdota burada yer vermek istiyorum. Bakalım hareketi beğenecek misiniz? Beğenirseniz elinize fırsat geçerse siz de aynısını yapın. Beğenmezseniz, uzak durun.

Şimdi gelelim anekdota.

Bir öğretmenler günü arifesinde, ilçede görev yapan öğretmenlere, günün anısına ilçe belediyesi bir yemek vermek ister. Aynı zamanda her bir öğretmenin adının yazılı olduğu küçük bir hediye hazırlar. Belediye başka ne yapabilirim derken göreve yeni başlayan öğretmenlere hoş geldin çiçeği takdim etmek ister. Bunun için sorumlulardan yeni göreve başlayanların sayı ve isimlerini alır.