Türk Telekom’a Açık Mektup *

Bu yazıyı yazmadan önce “Şikayetinizi bize, memnuniyetinizi dostlarınıza iletiniz” sözü gereğince önce müşteri hizmetlerinizi aradım. Aynı gün iki yetkilinizle, ertesi gün bir başka yetkilinizle uzun bir görüşme yaptım. Maalesef ikna edici bir cevap alamadım. Her birinin yaptığı, birbirinin sözlerini tekrarlamak ve faturaya yansıtılan meblağın ayrıntılarını okumaktan ibaret oldu. “Şikayet oluşturun, bu açıklamalarınızı yazılı istiyorum” dememe rağmen görevliler, bazı gerekçeleri söyleyerek şikayet oluşturmaya yanaşmadılar. Bu konuyu burada ele almaya karar verdim. Çünkü bu ve benzeri konularda müşterilerin çoğunluğu, benzer mağduriyetlere maruz kalabiliyor. Yani konu benim konum değil, kamuoyunun şu ya da bu şekil mağduriyetini dile getirmektir.

Bu genel açıklamadan sonra mağduriyetimi madde madde yazmak istiyorum:

1.      Sonu 41(505258..41) ve 86(505261..86) ile biten iki hattın sahibiyim. Mevzuatın verdiği hak çerçevesinde çoğu vatandaş gibi kampanya ve diğer sebeplere bağlı olarak hatlarımı zaman zaman diğer operatörlere, diğer operatörlerden de size taşımaktayım.

2.      Hat taşıma işine kalkışmadan önce firmanızın sunduğu ve telefonlarıma indirip zaman zaman ne kadar bakiyem kalmıştır diye girdiğim “Türk Telekom Online İşlemler”e girerek “Taahhüdümün ne zaman sona ereceğine” baktım. Her iki hattımın taahhüdü için sayfayı her açışımda daha sayfayı açar açmaz “Herhangi bir taahhüdünüz bulunmamaktadır” mesajını gördüm.

3.      Bundan hareketle sonu 41 ile biten hattımın taahhüt süresi 22 Haziran 2020’de, sonu 86 ile biten hattımın süresi ise 22 Temmuz 2020’de sona ermekte iken hatlarımı 19 Haziran 2020 günü faturasız hatta taşıdım.

4.      Taahhüt kapsamında her ayın 22’inde kesilen faturalarıma yansıtılan ücret 32 lira civarında gelir iken hattımı taşıdıktan sonra 41 ile biten numarama 45,19 TL, diğerine ise 77,27 lira fatura yansıtılmıştır.

5.      Olmaz böyle dedimse de “lanet olsun” diyerek fatura bedellerimi gününde paşa paşa ödedim. Biliniz ki bu meblağ ne beni öldürür ne de sizi ondurur. Haksız yere almışsanız umarım hayrını görmezsiniz.

Yazımın bundan sonraki kısmında firmanızın görevli yetkilileri ile yaptığım görüşmeden akılda kalanları özetlemek istiyorum. (Uzun zaman geçtiği için bazı cevapları tam hatırlayamamış, iki hattın ücretini birbirine karıştırmış olabilirim. Bir de yazarken küsuratlara ve yetkililerinizin isimlerine yer vermeyeceğim. Merak ederseniz kayıt altına alınan görüşmeden yetkililerin adına ulaşabilirsiniz. Bir hakkı teslim edeyim.  Ki nazik ve kibarlardı. Sorunun görevlilerden ziyade firmanızın ücretlendirmesinden kaynaklandığını düşünüyorum.)

1.      Sonu 41 ile biten telefonumla ilgili yetkilileriniz bana “Kampanya dahilinde fatura bedeli 25-26 lira iken devlete ödenen KDV, ÖTV, telsiz ücreti ve benzeri vergilerle 32 liralık fatura ödediğimi, faturalı hattan faturasız hatta geçiş yaptığımdan dolayı devletin Ocak 2021’e kadar geri kalan telsiz ücretini peşin aldığını bunun da toplamda 17 lira tuttuğunu, önceki aydan devreden küsuratla birlikte fatura bedelimin 45 lira olduğunu” dönüp dönüp okudular.

2.      Sonu 86 ile biten telefonumun faturasıyla ilgili olarak 1.maddede sayılan bilgi ve rakamlara ilaveten “22 Temmuzda bitecek taahhüdümden önce (yani bir ay önce) 29 lira cayma bedeli ve devlete ödenecek yılsonuna kadar peşin alınan 19 liralık telsiz ücretinin yansıtılarak 77 lira ödemek zorunda olduğumu” ifade ettiler. (İlk defa duyduğum peşin telsiz ücretini anlamakta zorlanıyorum. Verilen bu bilgi doğru ise -ki daha önce de faturalıdan faturasıza geçiş yaptım. Böyle bir ödeme hatırlamıyorum- telsiz ücretini devlet niçin peşin alıyor? Belki ben yılsonunu beklemeden bir ay sonra adıma kayıtlı hatları kapattırıp kullanmayacağım.)

3.      “Bu verdiğiniz bilgileri ve son fatura ayrıntısını yazılı olarak istiyorum. Belki hakkımı arayacağım” dememe rağmen yetkilileriniz “Kayıtlı e-posta adresim olmadığını, bundan dolayı gönderemeyeceklerini” ifade ettiler. Kendilerine e-posta adresimi vereyim, lütfen, kaydedin” dememe rağmen “E-posta adresinizi kaydedemeyiz. Çünkü artık bizim hattımızdan çıkmış, bizim müşterimiz değilsiniz” cevabını aldım. Israrım üzerine “Size yazılı cevap verilse bile zaten bu okuduklarımız ve faturada görünenlerin bilgisi verilecek” dendi. Hasılı telefonla söylenen ve açıklananları kayıt altına alamadım.

4.      “Aynı tarihte geçmeme rağmen hattımın birine yansıtılan peşin telsiz ücreti 17 lira iken diğerine niçin 19 yansıtıldı. Bu 2 liralık fark neden? Bu bir çelişki değil mi” soruma cevap alamadım. Verdikleri cevap faturada yazılanları tekrarlamaktan ibaret oldu.

5.      29 liralık cayma bedeli ile ilgili olarak “Online İşlemler” menünüzdeki “Hattınıza ait herhangi bir taahhüdünüz bulunmamaktadır” mesajına binaen geçiş yaptım. “Bu ne demektir” dediğimde “Taahhüt sürenizi takip sizin sorumluluğunuzda. 22 Temmuza kadar taahhüdünüz vardı. Bunun için geçmeden önce bizi arayıp teyit etmeniz gerekirdi” dendi. “O zaman buradan ‘Bizim online işlemler’ menüsü doğru bilgi vermez, güvenmeyin anlamı mı çıkar” dediğimde tekraren “Bizi aramanız gerekirdi.” dendi. “Hanımefendi, bir değil çok kez baktım. Her açışımda ‘taahhüdünüz bulunmamaktadır’ uyarısı ile karşılaştım. Kendi gördüğümle yetinmedim. Eşime, oğluma baktırdım. Onlar da aynı şeyi gördüler. Yansıtılan meblağ için yalan söyleyecek halim yok” dedim. “Efendim, taahhüdünüzden önce çıkmışsınız. Durum bundan ibaret” cevabı aldım.  Tekrar sorduğumda “online işlemler menüsündeki görüntüyü bize gönderebilir misiniz” dediler. “Nasıl gönderebilirim, şu anda hattınızdan çıktığım için böyle bir yazıyı bulamam” dedim. Cayma bedelini Türk Telekom bayiinde görevli birine “22 Temmuza kadar taahhüdüm var iken 19 Haziranda geçiş yaptım. Buna cayma bedeli yansıtılması doğru mu, bunu teyit için sisteme bakabilir misiniz” dediğimde “Böyle bir geçiş için cayma bedeli yansıtılmaz. Sözleşmede başka bir ayrıntı varsa bilemem. Numaranızı taşıdığınız için sistemimizden durumunuza bakamam. Çünkü görünmez” dedi. (Merak ettiğim, sözleşmenizde “cayma karşılığında müşteri lehine fiyat yansıtılır” yazıyor. Müşteri lehine durum bu ise varın müşteri aleyhine durumu siz düşünün. Sanırım donuna kadar soyacaklar.)

Durum -pek kısa da olmadı- kısaca bundan ibaret. Cevap verir misiniz, sanmıyorum. Cevap verseniz de ikna edici olur mu bilmiyorum. Yargısız infazda bulunmak istemiyorum ama anladığım kadarıyla tüm GSM operatörleri gibi sizin de mantığınız “Sen misin bizi beğenmeyip hattı değiştiren ve başka GSM’ye giden. O zaman gör gününü” deyip vuruyorsunuz. Nasılsa sizden kaçan öbürüne, öbürlerinden kaçan size geliyor. Al gülüm, ver gülüm…

Hasılı, çoğu vatandaş GSM operatörlerinin bu taşıma işinden muzdarip. Sanırım bir elin parmakları kadar olan GSM operatörlerine mahkum olduğumuzu, GSM operatörleri de biliyor olmalı ki bize vurdukça vuruyorlar. Nasılsa vatandaşın sahibi yok. Bunları denetlemekle yükümlü devletimiz ne mi yapıyor? Ya haberi yok ya da üç maymuna oynuyor.

*15/08/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Araç Muayene Ücretleri *

Bugünlerde hızı biraz kesilse de araç istasyonlarının araç muayenelerinde aldığı ücretin fahişliği sosyal medyada dolaşımda. "Bir vida sıkmadan 10 dakikada 422 lira alınıyor. Bir günde şu kadar araç muayenesi yapılsa aylık bu kadar eder. Yılda ise cirosu bu kadar olur" gibi serzenişleri paylaşan paylaşana. Paylaşanlar haksız da değiller. Zira tamir ve bakımın olmadığı bu muayenelerde alınan ücret gerçekten yüksek…

Araç muayenelerinde alınan ücretin yüksek olduğu konusunda vatandaşın isyanının haklı olduğunu belirttikten sonra burada bu konuyu irdelemeye çalışacağım. Araç muayenelerinde alınan ücrete geçmeden önce araç muayeneleri hakkında kısaca bilgi vermek istiyorum.

*Araç muayeneleri 2008 yılından itibaren özelleştirme kapsamında, işletmesi özel sektöre devredildiği andan itibaren yüksek. 

*Her yıl belli bir oranda artış yapılmaktadır. 

*2020 yılında geçerli olmak üzere yapılan yüzde 23'lük zam, ocak ayında yapılmıştır. 

*Araç ve egzoz muayene ücret toplamı 422 lirayı bulmaktadır.

Burada dikkatimi çeken, 2008'den bu yana muayenelerde alınan ücretin yüksekliği niçin bu denli gündeme gelmemiştir?

Ocak ayında yapılan yüzde 23'lük zamma tepki, niçin zammın yapıldığı ocak ayında değil de temmuz ayında dile getirilmekte ya da tedavüle sürülmektedir? Ocak ayında gösterilecek bir tepki çok daha makul olmaz mıydı? Bu tepki kendiliğinden gelişen bir tepki olurdu.

Paylaşımlara bakınca çoğunluk TüvTürk'e kızmaktadır. Bildiğim kadarıyla TüvTürk her yıl uygulanacak zammı belirlemede tek yetkili değildir. İşletmenin istediği zam oranı, Ulaştırma Bakanlığının onayından sonra resmiyet kazanmaktadır. Yani zammı belirleyen ya da bu zamma geçit veren devletin kendisidir. Niyetim TüvTürk'ü savunmak değil. Kızılacaksa önce zamma onay veren devletin ilgili kurumlarına kızılmalı. Fiyatların aşağıya çekilmesi onlardan istenmelidir. 

Egzoz ve araç muayenelerinden alınan 422 liralık bedelin, ne kadarı devlete vergi olarak gitmektedir? TüvTürk bu muayenelerden ne kadar kar elde etmektedir? Eleştirip tepki ortaya koyarken bunların da göz önünde bulundurulması gerekir. Çünkü fahiş fiyat almada devletimiz özel sektörden farklı değil. Sıfırı tüketen, eksilerde borçla yaşayan devletimiz nereye, nasıl, ne kadar ve ne şekil vergi koyabilirim konusunda çok maharetli. Akaryakıt ve tekel ürünleri başta olmak üzere vatandaşın sık kullandığı ürünlerden devlet, fahişin de ötesinde vergi almaktadır. Firmaları eleştirirken devletin bu Deli Dumrul mantığını da masaya yatırmamız lazım. 

İnsanların niyetini bilemem ama temmuz ayında, araç muayene istasyonlarının aldığı ücretlere hiç olmadığı kadar bu denli tepki gösterilmesini ben, bir algı operasyonu olarak görüyorum. Sanki bir elin, bu istasyonlar üzerinde bir hesabı var. Bu hesabı görmek ve maksadına ulaşmak için kamuoyu rüzgarını arkasına almak istiyor. Ya birileri araç muayene istasyonlarının  işletmesini almak istiyor ya da mevcut işletmecilerin el değiştirmesini istiyor. Belki de bu işletme birilerine, şu ya da bu isim adı altında kardan pay vermemektedir. Eğer böyle ise yakında kokusu çıkar.

Hasılı bir haksızlığa zamanında tepki göstermek önemli, anlamlı ve sonuç getiricidir. Birileri düğmeye bastıktan sonra harekete geçmek algılara teslim olmaktır ki bu, birilerinin dümen suyuna girmek demektir. Algılara teslim olmadan kendimiz olmak bence en güzeli.

*07/08/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Hayallerimiz Nasıl Kâbusa Dönüştü? *

Marttan beri pandemi hayatı yaşıyoruz. 1 Hazirandan itibaren normalleşme adımları çerçevesinde bol yasaklı ve kısıtlamalı hayattan, kontrollü hayata adım atmış olsak da salgın peşimizi bırakmıyor. Bizimle yaşamayı sevdi zira. Sevgi karşılıklı. Her ne kadar korkuyor olsak da biz de sevdik onu. Muhteşem bir ikili olduk.

Korkunun ecele faydası var mı? Yok. Sevgi kuru bir sevgiden ibaret olur mu? Olmaz. Korkuya dayalı hayat çekilir mi? Çekilmez. O zaman ne yapacağız? Uyarılara kulak tıkayarak hayatımızdan, bildik alışkanlıklarımızdan ve rahatımızdan ödün vermeden yaşamaya devam edeceğiz.

Bu haleti ruhiye içerisinde düğün sezonuna giriş yaptık. Düğünlerimiz tam gaz devam ediyor. Kimilerimiz uyarılara ve ortamın vahametine bakarak düğünlerini iptal edip aile arasında yapılan sade bir nikâhla dünya evine girdi. Kimimiz düğün ve evliliklerini erteledi. Kimimiz az sayıdaki davetliyle sade bir düğün yaptı. Kimimiz de normal hayatı yaşıyormuşuz gibi düğünün hiçbir aşamasından ödün vermeden düğünlerini yaptı. 

Düğün aşaması denince nişan, kına, konvoy ve yemek akla gelir. Bazıları nişandan ve yemekten feragat etse de kınadan hiç ödün vermedi. Nasıl ki telli duvaklı, beyaz gelinlikle gelin olmak her genç kızın hayali ise kına da düğünün vazgeçilmezlerinden. Öyle ya, düğün kınasız olur mu? Maske ve sosyal mesafeye riayet ederek kına yapılsa genç bir kızın bir hayali daha gerçekleşti diyeceğim. Maalesef çoğu kınalarda kurallar çiğneniyor. Kınaya gelen yakın akrabalar, salona girerken ve çıkarken koronavirüse rağmen gelin ve diğer akrabalara sarılıyorlar. Bu mutlu güne can mı dayanır… Hem oynar hem sarılırız. Maskeyi ara ki bulasın. Sosyal mesafeye riayet etmeden fotoğraf çekimini söylememe gerek yok zaten. Çünkü anı ölümsüzleştirmek bir farzın yerine getirilmesi kadar önemli bizim için.

Büyük heyecanla düğün biter. Ailelerin mutluluğuna diyecek yoktur. Ne de olsa çocuklarının mürüvvetlerini dünya gözüyle görmüşlerdir.

Ailelerin mutluluğu uzun sürmez. Hemen düğünün akabinde kara kara düşünmeye başlarlar. Çünkü hastalık kapıyı çalmış, şifayı kapmışlar ve ağızlarının tadı kaçmıştır. Salgın belirtilerini hisseden soluğu hastanelerde alıyor. Efendim, test yapar mısınız diyorlar. Test yaptırabilen ve hastanede bir yatak bulabilenler emsallerine göre çok şanslı. Çünkü hastanelerde ne test bulunuyor ne de yatak. Test varsa da çoğuna test yapılmıyor. Yoğun bakımlar dolu, servislerdeki yataklar hakeza. Hasılı salgın yakınlarımıza, evimizin içine kadar girdi. Sağlamım diye ortalık yerde dolaşanları saymıyorum bile.

Sonuç olarak salgının yayılmaması ve sağlık sektörünün iflas etmemesi için mart ayından beri alınan tedbirler, konan yasak ve kısıtlamalar, işyerlerinin kapatılması, kontrollü hayata geçtiğimiz andan itibaren içimizdeki ne yardan ne de serden vazgeçen; laf anlamaz ve söz dinlemezler yüzünden maalesef çöpe gitmiştir. Bu duruma düşmemizde diğer sebeplerin yanında, serbest bırakılan düğünlerin -özellikle kınaların- önemli bir etken olduğunu düşünüyorum. Çünkü hastalığa yakalananların çoğu düğün kaynaklı.

Şimdi kendi elimizle büyüttüğümüz bu salgının bizi ne zaman yakalayacağını bekliyoruz. Beklerken de yaptıklarımızla yarışıyoruz. Hayallerin kabusa dönmesi böyle bir şey olsa gerek. Yazık oldu memleketime ve insanımıza. Yasak ve kısıtlamalardan dolayı işini kaybeden işçilere ve batmakla yüz yüze gelen işyerlerine.

*05/08/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Bayramlaşma Programım ve Kurallarım

Malum pandemi dolayısıyla bayram programımda bir dizi değişikliğe gitmek zorunda kaldım. Biliyorum, bu durum hem sizin için hem de benim için zor olacak ama sağlığımız için buna katlanmak zorundayız. Meraklısı için bayram programımı ve bayramda uygulayacağım kuralları yüksek hoşgörünüze sığınarak aşağıda zikretmek istiyorum. Nazarımda yeriniz ayrıdır. Sizi sever, sayarım. Bunu bilirsiniz ama kurallarımı daha çok severim. Bir defadan bir şey olmaz deyip koyduğum kuralların çiğnenmesine asla gönlüm razı olmaz. Şimdi gelelim sadede...

1. Evime gelmeyeceksiniz, evinize gelmeyeceğim.

2. Bayram geçtikten sonra "Geçmiş bayram" kutlamasına gitmeyeceğim.

3. Bayramımız sanal olacak. Kutlama misliyle olacaktır. Telefon açana telefonla, mesaj gönderene mesajla, görüntülü arayana görüntülü, sosyal medyadan kutlayana sosyal medya aracılığıyla kutlama yapılacaktır. Tek farkla. Resim formatında kutlama gönderene -el emeği, göz nuru- yazıyla mukabele edilecektir.

4. Adınıza âdet üzere aldığım şeker ve lokumu, vesair hazırlığı afiyetle ben yiyeceğim. Siz de öyle yapın. Yerken fazla kaçırmayın. Sindire sindire yiyin. Zira zamanınız bol. Üstelik ardınızdan atlı gelmiyor. Tüm hazırlığı ve alavereyi bayramda bitirmeye kalkmayın. Tüm bunların bayramdan sonra da yenmesinde bir sakınca yoktur. Dinen de caizdir.

5. Aynı evde kalmayan eş, dost, akraba, oğul, kız vs ile yakın temasta bulunmayın, hele sarılma hiç yapmayın. Düğün, dernek yapmış, bu etkinliklere katılmış insanlarla aranıza aşılmaz duvarlar koyun. Onları uzaktan sevin. 

6. "Bir şey olmaz" deyip elini uzatana elinizi vermeyin. Eli havada kalsın. Sarılmaya kalkarsa "Bu samimiyet nereden" deyin. Böylelerinin mümkünse selamını almayın. Bunlara selam da vermeyin. İçinizden "Rabbim, seni bildiği gibi yapsın" deyin. 

7. Yazılanı okumayıp koyduğun tüm kuralları hiçe sayarak bayramlaşmak için biri evine gelirse, ona balkondan bak. O da sana baksın. "Kapıyı aç, ben geldim" derse "mümkünatı yok, açmam" de. Balkonunun durumuna göre sesini duyuyorsa karşılıklı bayramlaşın. Sesini duyuramazsan elini salla. Ardından elini göğsüne götür. Şekerlikten bir adet şeker at. Kaparsa ne ala. Kapamazsa yerden alsın. Sonra yolcu yolunda gerek deyip şekeri ağzına atarak yoluna devam etsin. Tüm bunlara rağmen hala evine girmeye kalkarsa "Kovitliyim" ya da "Karantinadayım" de. Bil ki caizdir.
Hasılı ben böyle yapacağım. Tavsiyem odur ki siz de böyle yapın.
Bayramınız mübarek ola...

Bu İnsanlara Dini Anlat da Göreyim

Dini bayramlarda kabir ziyaretleri yapmak, toplumumuzda daha bir yaygın bir gelenektir. Bayramlaşmaya, daha önce vefat eden büyükler ziyaret edilerek başlanır. Bazı bölgelerde kabir ziyareti bayram günü yapılsa da Konya'nın bazı yörelerinde kabir ziyaretleri ikindi namazı cemaatle kılındıktan sonra topluca kabristana gidilerek yapılır. Herkes yakınlarının mezarının başına varır. Mevtanın yüzüne karşı çömelinir. Koltukta getirilen Kur'an, çantasından çıkarılır. Başta Yasin olmak üzere okunur. Ardından eller kaldırılır, dualar edilir. Birden fazla mevtası olan her mezar başına vararak aynı usulle yeteri kadar okur.

Arife günleri esnaf çalışır. Hasılat günleri dense yeridir. Bugün gelmeden esnafı bir düşüncedir alır. Kabir ziyaretine gitsem, dükkanı kapatmam lazım. Gelen müşteri geri döner ya da açık olan bazı esnafa yönelir. Dükkanı kapatıp mezara gitmesem kabir ziyareti ne olacak? Sonra dükkanı açık gören ne der? Bu ikilem içerisinde olan bir esnafı ziyarete gittiğimde bana;

—Kabir ziyaretine arife günü değil de sonradan gitsem olur mu? Malum arife günü bir yoğunluğumuz olur, başımızı kaşıyacak zaman bulamayız, dedi. Ben de,

—Olur. Niye olmasın. Bazı yerlerde bayram günü giderler. Siz de bayram ya da başka bir gün gidebilirsiniz. Hatta dua etmek, Kur'an okumak için mezarlığa kadar gitmenize bile gerek yok. Buradan da gönderdiğin onlara ulaşır. Aslında mezar ziyareti kabirdekilerden ziyade biz dirilerin ibret alması içindir, dedim.

Yanımızda benim bu cevabımı dinleyen iki ihtiyar konuşmamı bitirdikten sonra bana manidar manidar baktılar. Yüzlerinde bana acıma hissi de vardı. Az bir sessizlikten sonra bir tanesi bana,

—Oh yeğen! Dini ne hale getirdiniz, demez mi...
Dini bu hale getiren ben oldum böylece.

***

Fakültede okurken bir esnafın dükkanında oturuyorum. Karşımda da iki ihtiyar var. Biri diğerine Eyüp peygamberi anlatıyor: “Öyle sabırlı öyle sabırlıymış ki, yıllar yılı yatalak bir şekilde yatmış, vücudu kurtlanmış, üzerinden bir kurt düşünce yerden o kurdu alır: ‘Senin rızkın bendedir’ diyerek tekrar vücuduna koyarmış...dedi. O anlattıkça yanındaki ‘yah yah’ çekti. Anlatmasını bitirince bana başını kaldırdı: ‘Öyle değil mi yeğen?’ dedi. ‘Öyle değil amca! Peygamberin uzun süre hasta yattığı doğru olmasına doğru. Ama kurtlandığı, kurdu yerden alıp vücuduna koyduğu doğru değil. Zira vücudun kurtlanması o kişinin pis ve kirli olduğuna işaret eder. Bir peygamberin kurtlanması söz konusu olamaz. Haydi yatalaktı, yıkanamadı, kurtlandı diyelim. Hele düşen kurdu yerden alıp rızkın bendedir demesi söz konusu olamaz” dedim. Beni dinleyen amcanın morali bozuldu. Ama altta kalmadı. “Sen ne bileceksin, daha gençsin” diyerek ağzımın payını verdi. Susup kaldım. 

Ne anlatacaktım ki böyle birine... Var gör, bu anlattığını hangi hocadan dinlemiştir. Sonra ben ondan daha iyi mi bilecektim...

Açık Lise Sınavlarını Masaya Yatırma Zamanı Gelmedi mi?

Milli Eğitim Bakanlığı, okumak isteyen öğrencilere örgün eğitimin yanında yaygın eğitim seçeneği de sunmaktadır. Yaygın eğitim denince akla ilk gelen okul türü açık liselerdir. Herhangi bir sebeple örgün eğitime devam etmeyen veya devam edemeyen öğrenciler, okuyup lise mezunu olmak için bankaya 35 lira para yatırarak açık liseye ilk kayıt veya kayıt yenileme yaptırıyor. Öğrenci seçtiği derslerden sınavlara giriyor. Şayet öğrenci mesleki açık lisede okumayı seçmiş ise okullar bünyesinde hafta sonları açılan yüz yüze eğitime katılması gerekiyor.

Kayıt yaptıran öğrenciye tıpkı örgün öğretimde olduğu gibi MEB ders kitaplarını ücretsiz olarak veriyor, öğrenci kimliği çıkarıyor.

Dönemlik seçilen dersleri vermeleri için MEB, açık lise öğrencilerine her sınav üç oturum olacak şekilde yılda üç kez sınav yapmaktadır. Her bir oturum sınav süresi 180 dakikadır. Öğrenci bir oturumda en fazla 8 dersten sınava girebiliyor. Her bir sınav salonunda tek dersten 8 derse kadar sınava giren öğrenci olabiliyor. Tek dersten sınava giren öğrencinin sınav süresi ile 8 dersten sınava giren öğrencinin sınav süresi aynıdır.

Bakanlık, bu sınavlarda her bir sınav salonuna biri başkan diğeri gözetmen olacak şekilde iki görevli veriyor. Normal salonlarda 20’şer kişilik adaylar sınava girse de öğrencinin herhangi bir engeli varsa MEB, bunları ayrı ayrı salonlarda tek kişilik salonlara alıyor.

Her bir dersten 20 soru soruluyor. Sorular yeni nesil sorular türünden değil. Kısa ve bilgiye dayalı sorulardan ibaret. 30 saniye içerisinde okunup cevaplandırılabilecek sorulara 1,5 dakikalık süre veriliyor. Tek dersten sınava giren bir öğrenci tüm süreyi kullanmaya kalksa soru başına 9 dakika düşüyor.

MEB bu sınavlar için soru kitapçığı, her bir öğrenciye özel cevap kağıdı bastırıyor. Sınav evrakını illere gönderiyor. Sınav salonlarında yeterince hizmetli, salon görevlileri, sınav komisyonu, yedek görevli, kurye denetmen vs görevlendiriyor. Tüm bunlar ve daha fazlası başlı başına bir maliyettir. MEB sınavlar için çuvallar dolusu para harcıyor dense yeridir. Aşağıda yazacağım hususlara bakarak bu sınavlar için yapılan onca harcamaya değer mi? Takdirlerinize bırakıyorum.

*Sınavlara katılım hiçbir sınavda yüzde yüz olmaz. Katılımın en yüksek olduğu salonlarda bile öğrencinin en az yüzde 25’i sınavlara gelmez.

*Sınavın ilk yarım saatinde salonun yarısı boşalır. Diğer geri kalanların çoğu da 45 dakika ile bir saat içerisinde salonu boşaltır.

*Geriye bir ya da iki öğrenci kalır. Bu öğrenciler de sınav süresi olan 180 dakikayı doldurmak için ağırdan alır. En son kalan öğrenci de özellikle Matematik gibi dersler için görevlilerden yardım ister. Haliyle görevliler yardım etmez. Bazı öğrenciler tamam dese de bazıları “Şayet yardım etmezseniz sınav süresi bitinceye kadar çıkmam, sizi de bekletirim” şeklinde görevlileri tehdit eder. Görevliler bu tehditlere boyun eğmez. Zira öğrenci olduğu müddetçe beklemek zaten görevleridir. Salonda tek kalan bazı öğrenciler dersi yapamasa da her bir soruyu dönüp dönüp okur. Okurken göz, dudak ve kalem birlikte hareket eder. Okuduğunu salondakilerin duymaması mümkün değil. Vakit bol olduğu için kafayı havaya dikip dinlenenler de eksik olmaz.

*Sınavlara giren öğrencilerin kahir ekseriyeti sınavı ciddiye almaz. Yanlış doğruyu da götürmediği için ya tutarsa diye hiçbir soru boş bırakılmaz. Çoğu da değişik desenler çizer. Dersi geçemese bile öğrenci bir dersi üç defa seçip sınava girdikten sonra öğrenci o dersten muaf oluyor, not ortalaması ile dönemi geçebiliyor.

Açık liseden mezun olmak için süre sınırı yok. Öğrenci istediği kadar bu sınavlara girme hakkına sahip.

Hasılı MEB, bu sınavları ciddiye alıp örgün eğitim kadar masraf ediyor. Fakat bu sınavlara girenlerin ekseriyeti bu sınavları pek ciddiye almıyor. Niye ciddiye alsınlar ki… Nasılsa başarılı olamadın, sınava gelmedin diye açık liseden kaydının silinme durumu yok. Bir yıl boyunca açık lise kaydına bir öğrencinin verdiği toplam para, bir salonda bir sınavda görevli bir gözetmenin ücretini bile karşılamaktan aciz.

Sonuç olarak MEB, yaygın eğitim yoluyla açık liseden mezun olacak öğrencilerin bu sınavları ciddiye almasını istiyorsa bazı tedbirler almasında fayda var:

İlk kayıt ve kayıt yenilemeden aldığı ücretleri yükseltebilir. Tek başına bu bile “Bu sınav için bu kadar para verdim” diye öğrenciyi sınava getirtir.

Sınav soruları bilgiye dayalı ve kısa olacaksa sınav süresini makul seviyeye indirebilir.

Sınavlarda desen çizmenin önüne geçmek için yanlış doğruyu götürür kuralı koyabilir.

Belli bir sayıdan fazla mazeretsiz sınava girmeyen, belli bir yıl sınava girdiği halde mezun olamayan öğrencinin açık lise ile ilişiği kesilir, diyebilir.

Nasr Süresi *

114 süreden ibaret Kur’an’ı Kerim’in 110.süresi; halk arasında “İzâ câe” diye de bilinen, içinde “yardım ve zafer”   anlamlarına gelen “nasr” kelimesi geçtiğinden dolayı “Nasr Süresi” olarak isimlendirilir. Bu süre, Mekke’nin Fethi esnasında Mekke’de nazil olmasına rağmen hicretten sonraki dönemi kapsadığı için Medeni sürelerden biridir. Namazlarda sık sık okunduğu için namaz süresi olarak da bilinir. Müfessirlere göre bu süre, son inen ayetlerden biridir. Belki de inen en son süredir. Hatta bu süre geldiği zaman bazı sahabelerin, “Peygamberin görevini tamamladığını ve vefatının yaklaştığını” çıkardıklarından dolayı hüzünlendikleri belirtilir.  Üç ayetten oluşan kısa bir süre olmasına rağmen süre, bize önemli mesajlar vermektedir.

Sürenin mesajına geçmeden önce peygamberimizin hayatına kısaca değinmek istiyorum. Herkesin sevip saydığı ve güvenilir bildiği Hz Muhammed, peygamber olarak görevlendirildiğini açıkladığı ve Mekke müşriklerini tevhide çağırmaya başladığı andan itibaren bu davayı boğmak için Mekke’nin yerleşik düzeni, her yolu denedi. Emellerine ulaşmak için Hz Muhammed’i öldürmeyi bile göze aldılar ve peygamberimiz, gözyaşları içerisinde çok sevdiği memleketini ve yeryüzünün ilk mabedini terk ederek hicret etmek zorunda kaldı. Mücadele Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarıyla devam etmiştir.

Böyle bir atmosferde Peygamber, kovulduğu Mekke’yi 630 yılında fethetmiş ve Allah’ın evini putlardan temizleyerek Kabe’yi yeniden tevhidin merkezine dönüştürmüş, kendisine karşı çıkan ve her türlü kötülüğü yapan ileri gelen azılıları da affetmiştir. Mekke’nin Fethi ile birlikte sürede de belirtildiği gibi İslamiyet tüm Arabistan bölgesinde yayılmış ve insanlar grup grup İslam ile şereflenmişlerdir.

Peygamber, 610 yılında tek başına çıktığı zorlu ve kutlu yolculuğunu Mekke’nin fethi ile taçlandırmış; kendisine karşı çıkan, kendisini ve savunduğu değerleri boğmaya çalışanları dize getirmiştir. Bundan büyük başarı ve zafer olur mu? İnanmışlığın zaferidir bu. Allah’ın yardımıyla bu başarı ve zaferi elde eden Hz Muhammed ne kadar sevinse yeri değil mi? Zira hak etmiştir. “Heyt be! İşte bu kadar, herkesi dize getirdim” demesi lazım.

Şimdi bu açıklamalar çerçevesinde sürenin anlamına bir bakalım:

1.      “Allah’ın yardımı ve zaferi gelip de

2.      İnsanların bölük bölük Allah’ın dinine girmekte olduklarını gördüğün vakit,

3.      Rabbine hamt ederek onu tespih et ve ondan mağfiret dile. Çünkü o, tövbeleri çok kabul edendir”.

Allah bu süre ile Hz Muhammed ve onun takipçisi bizlere, bir zafer ve başarı elde ettiğimiz zaman nasıl davranmamız gerektiğinin yolunu gösteriyor: “Bir zafer ve başarı elde ettiğiniz zaman size düşen, ‘Önce Allah’a hamt etmek ve onu noksansız sıfatlarla tespih etmektir’.  Ayrıca bu zaferi elde ederken hata ve yanlış yapmış, büyüklenmiş, orantısız güç kullanmış, bilerek veya bilmeyerek ya da aşırı sevinerek bazılarını üzmüş vs. olabilirsiniz. Burada yapmanız gereken, Allah’tan bağışlanma dilemek ve ona tövbe etmektir. Allah sizin içinizi ve yaptıklarınızı çok iyi biliyor. Şayet tövbe ederseniz Allah bunu kabul eder. Çünkü o, tövbeleri çok kabul edendir”.

Niyetim Nasr süresinin tefsirini yapmak değil, siyaset hiç değil. Sürenin vermek istediği mesajı hatırlatarak ince bir dokunuş yapmaktır. Umarım dokundurabilmiş ve sürenin mesajını doğru aktarabilmişimdir. Bunu yapabildi isem ne mutlu bana! Yok, ne demek istediğim anlaşılamamışsa bu, benim eksikliğimdendir.

Bu süreye uygun bir anekdotla yazımı nihayete erdirmek istiyorum. Zira bana göre sürenin vermek istediği mesajı anlatan en güzel bir anekdottur: 1994 Mahalli seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan, dişli rakiplerin ve ağır topların olduğu bir yarışta İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığına adaylığını koymuştu. Seçim zamanında yapılan açık oturumlarda, kendisine pek şans verilmeyen Erdoğan da ekranlara rakipleriyle birlikte davet edilmişti. Kanal ve sunucuyu şu anda hatırlamıyorum ama programı bitirmeden önce sunucu, adaylara “Seçimi kazanır ve İstanbul’u alırsanız, belediye başkanı olarak ilk icraatınız ne olacak” şeklinde bir soru sormuştu. Diğerleri ne cevap verdi, hatırlamıyorum ama Erdoğan’ın verdiği cevap sanki bugün söylemiş gibi aklımda: “İstanbul’u kazanırsam, ilk icraatım Allah’a hamt etmek olacak” demişti. Allah cümlemizi sürenin mesajını anlayan ve ona göre hareket edenlerden eylesin.

*27/07/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.