Sevemedim Gitti Şu Okumayı *

Bana okur musun diye sorarlar. Utana sıkıla okurum diyorum. Bazen de ara sıra, fırsat buldukça okurum. Zira pek zamanım olmuyor diyorum. Bırakıvermiyorlar peşimi. Şu anda hangi kitabı okuyorsun diye soruyorlar. Halihazırda okuduğum kitap yok diyorum. Bu sefer en son hangi kitabı okudun diyorlar. Düşünüyorum, ağzımda geveliyorum. Okuduğum kitap ismi de aklıma gelmiyor. Buldular ya. Geliyorlar üzerime artık. Sanki önceki sorularına cevap almışlar gibi genelde hangi tür kitapları okuyorsun diye soruyorlar. Mübarekler! Sanki Allah tarafından görevlendirilmiş sorgu melekleri bunlar. Sordukça soruyorlar. Hayatta başka soru ve sorun kalmamış gibi. Sanki ben okuyunca dünyadaki tüm sorunlar kalkacak.

*

Hayatı evime sığdıracak şekilde evime kapanmışken içim içime sığmıyor. Mutluluğuma diyecek yok anlayacağınız. Çünkü bu hengamede kimse bana "okuyor musun, hangi kitabı okuyorsun" gibi sorular sormuyor, daha doğrusu soramıyor. Hazır onlar yani sorgu meleklerim yanımda değillerken onlara buradan rahat bir şekilde cevap vereyim. Bitsin artık sonu gelmeyen bu sorular ve benim çilem.

Şunu herkes bilsin ki elimin altında okuduğum bir kitap yok. Yakın ve uzak geçmişte bir kitap okumuşluğum yok. Bundan sonra da okumayı düşünmüyorum. Var mı, bu sözlerim üzerine söyleyeceği kimsenin? Kim benim okumayışımı dert edinmişse benim yerime de bir kitap okuyuversin. Sonra okumadığım alnımda mı yazıyor da bana bu soruyu soruyorlar? Cahilliğim yüzümden mi okunuyor yoksa? Halbuki ben her konuda fikir söyleyen, her konuyu bildiğini sanan, yeri geldiği zaman bilgiçlik taslayan, her şeyi eleştiren biriyim. Din, siyaset, ekonomi, sosyal hayata dair -aklınıza ne gelirse- her alanda söyleyecek sözüm var. Var mı bir eksikliğim? Siz kendinize bakın.

Daha açık yazayım: Konuşmak, müşahede etmek, seyretmek varken niye gözlerimi yorayım. Haydi okudum diyelim. İş okumakla kalmıyor ki... Bir de okuduğunu anlaman gerekiyor. Bu durumda niye kendimi zorlayayım. Ayrıca okumak için kendimi toplumdan izole etmem, sessiz bir ortam seçmem gerekiyor. Sosyal bir varlık olan ben ve kendimi toplumdan soyutlamak? Ne kadar yabancı birbirine. Gördüğüm ve bulduğum biri ile lak lak yapsam hem hoşça vakit geçirmiş hem de içimi boşaltmış olurum.  "İç"in iki harften oluştuğuna bakmayın. Bir derya var, gördüğünüz o tek hecede. Konuşuyorum konuşuyorum, boşattığım denizdeki bir katre bile değil. Anlayacağınız çenem, vazgeçebileceğim ve okumaya tercih edebileceğim bir sermaye değil. Bu demek değildir ki hiç okumuyorum. Bende görsel zeka var. Gördüğüm bir eşyayı, resim ve fotoğrafı yüz okuma tekniği gibi şıp  diye okuyorum. Resmin arka yüzüne bakmaya bile ihtiyaç hissetmiyorum. Bu okuma diğer okumalar gibi yormuyor beni üstelik. Bir araç alacağımda bile içinden önce aracın kaportasına bakarım. Aracın vuruğu, kırığı, değişen parçası, boyası, özellikle tavan boyası ve rengi benim için olmazsa olmaz önceliğimdir. Dışına içim ısınmışsa sonra o değilden içine göz atarım. Aracın en son motoru aklıma gelir. Hasılı kaportayı beğenmişsem içi bir şekil içime siner. Gördüğünüz gibi iki harf diyerek küçümsediğiniz içime neler sığıyor neler! Tıpkı sizin hayatı evinize sığdırdığınız gibi. Okumayı da içim götürmüyor, tıpkı sevmediği bir yemeği, faydalı diye zorla çocuğunuza yedirmeye çalışırsınız da yumurcağın içi götürmez ya, işte benim iç de okumaya karşı böyle duyarlı.

İsterseniz daha açık yazayım: Sevmiyorum ben bu okumayı, sevemedim gitti. Okumadığım için kendimde ayrıca bir eksiklik de hissetmiyorum. İhtiyaç hissedenler okusun, raflara dizilmiş o kitapları. Siz hangi kitabı okuyayım diye raflara bakarken benim ilgi alanıma o kitapların raflardaki dizilişi giriyor, görselliği ilgimi çekiyor. Kitap en iyi arkadaşmış...Sizin olsun o arkadaş. Beni bilin ve tanıyın ki o birilerinin tek vücut olmuşçasına durmadan "Evde kal" dediği gibi siz de kitap oku, demeyin. Anladık, geri zekalı değilim: Evden de çıkmayacağım, kitap da okumayacağım. Sonra siz okudunuz da ne oldu? Benden ne farkınız var? Okuyan biri olarak sizi de eve kapattılar, beni de. Siz de hayatı eve sığdırıyorsunuz, ben de. Var mı aramızda bir fark? Bu durumda hala bana oku diyecek misiniz? En nefret ettiğim şeydir bana bunun söylenmesi. Tıpkı çocukların, dersine çalış denmesinden nefret ettikleri gibi.  İnadım inat, okumayacağım. Bakalım sizin inat mı galip gelecek benim inat mı?  Hatta sizinle  bu konuda tartışmaya bile varım. Unutmayın ki bana galip gelemezsiniz. 

*11/04/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Ekranlardaki Uzmanlar Bizi Uyutuyorlar ***

Yeni tip koronavirüs çıktığı andan itibaren devlet, millet ve dünya bu salgına odaklandık. Televizyon haberlerinin ve tartışma programlarının vazgeçilmez tek gündem maddesi koronavirüs oldu. Ekranlara çıkan aynı veya farklı uzmanların veya bilim kurulu üyelerinin ağzından; virüsün nasıl yayıldığını, insandan insana nasıl geçtiğini, sosyal mesafenin ne kadar olması gerektiğini, maske takıp takmayacağımızı; nerelerde takılıp nerelerde çıkarılacağını, elimizi nerelere temas etmeyeceğimizi, hapşırırken ne/nasıl yapacağımızı; günde elimizi kaç defa, kaç saniye, ne şekilde yıkamamız ve evde kalmamız gerektiğini o kadar duyduk ki sular seller gibi ezberledik dediklerini. Hele temizlik konusunda paranoyak seviyesinde temiz olduk. Yıkadıkça yıkıyoruz ellerimizi, sürttükçe sürtüyor ve hilalliyoruz. “Evde kal” sözü kulaklarımızda çınlıyor sürekli. Hazır ikinci döneme ait konulardan LGS ve YKS’de soru çıkmayacağı açıklandığına göre uzmanların koronavirüsle ilgili tavsiyelerinden soru sorsalar, çocuklarımızın başarıları daha bir artar. Çünkü işin uzmanı olduk hepimiz ve içimiz, dışımız koronavirüs ve koronavirüs önerileri oldu.

Ne moderatör ne ekrandaki konuşmacılar “Yahu biz aynı şeyleri çok söyledik, artık kendimizi tekrarlıyoruz. Biraz da başka bir şeyler söyleyelim,” demiyorlar, aynı dersi her akşam tekrarlıyorlar bize. Tamam, tekrar etsinler; unuttuklarımızı hatırlatsınlar. Zira “Tekrar güzeldir, 180 kere de olsa” bize hatırlatsınlar. Ama bir yere kadar. İşi tadında bırakmak ve usandırmamak lazım. Gına geldi her gün her kanalda aynı şeyleri duymaktan. Çünkü aynı şeyleri söylemek bezdirdiği gibi dinletmez de kendisini. Sadece bir güzel uyutur. Uzmanların söyleyecekleri bir şey kalmamışsa “Ben söyleyeceğimi söyledim, bu konuda başka söyleyeceğim yok” deyip ekranlara çıkmasınlar.

Hemen hemen üç aydır işin uzmanlarının söylediklerini okullarda öğretmenler söylese öğrenciler isyan eder, dersi dinlemez. Veliler “Bu öğretmenler çocuğumuzu geri zekalı sanıyor, aynı şeyleri tekrarlayıp duruyorlar: Temizlik temizlik, hijyen…ellerimizi şöyle yıkayalım gibi. Çocuklarımıza yazık! Uyutup oyalıyorlar. Bu öğretmenler çocuklarımızı pis mi sanıyorlar? Çocuklarımızın psikolojisi bozuldu” deyip okulu basarlar. Hızını alamayıp CİMER’e şikayet ederler. Sonuç alamazsa meseleyi adliyeye taşır, gerekirse öğretmenin ağır cezada yargılanmasını isterler.

İçinizden konu malum, haliyle gündem de aynı olur, başka ne olabilir diyebilirsiniz. Konuyu değiştiremeyeceğimize göre pekala gündemi değiştirebiliriz. Çünkü biz koronavirüsle yatıp onunla kalkarken farkındayız veya değiliz, yaşadığımız bu olağanüstü durumun ardından, kurulacak olan yeni bir dünya düzeninden bahsediliyor. Dünyanın tek merkezden tüm devlet ve insanları etkileyecek bu yenidünya düzeninde; yaşadığımız sosyal hayattan din anlayışına, çalışma hayatından sosyal hayata, aile yapısından eğitim anlayışına, gıdadan teknolojiye, devlet yapısından devletlerin işleyişine varıncaya kadar her şeye müdahale edileceği, herkesin takip ve kontrol edileceği dijital bir hayat öngörülüyor. Biraz da aklımızı, kafamızı bu senaryolara yoralım, anlamak için vakit ayıralım. Bu konudaki uzmanları ekranlarda daha sık görelim. Yapılmak istenenleri ve niyetlerini anlamaya çalışalım. Orta yerde insanlığın aleyhine bir durum varsa şimdiden ne yapabiliriz, bunun üzerine yoğunlaşalım, bu konuda kamuoyu oluşsun. Bu yeni hayatı dayatacaklara kızılacaksa beraber kızalım. En azından piyasada aranan ürünü, fahiş fiyata satan esnafımıza kızdığımız kadar bizim için senaryo üretenlere de kızmaya zaman ayıralım. Bizimkiler, üç kuruşluk ürünü beş kuruşa satarken nasıl fırsatçılık yapıyorlarsa yenidünya düzenini dayatacaklar da bu hengame ve puslu havada fırsatçılığın alasını yapıyorlar. Bu yüzden ekranlarda aynı şeyler tekrarlayarak daha fazla uyutulmak istemiyoruz. Yeni kurulacak dünya ile ilgili yeni şeyler ve öneriler duymak istiyoruz.

***09/04/2020 tarihinde Barbaros Ulu adıyla Pusula haber gazetesinde yayımlanmıştır.

Pozitif Olmak mı Yoksa Negatif Kalmak mı?

Bazen bana birileri, "Hep sinirli ve gerginsin. Hep eleştiriyorsun. Etrafa hiç pozitif enerji vermiyor, hep negatif enerji yayıyorsun, etrafından insanları kaçırıyorsun. Biraz pozitif ol" derlerdi.

Aynı kişilerle şimdi karşılaşsam "Aman pozitif olma. Zira yanında kimse kalmaz, herkes kaçar gider. Sen en iyisi negatif kal" derler mi? Derler.

Bu adamların birbirine zıt iki tavsiyesinin hangisine uyayım? Yani pozitif olsaydım, yanımdakilere enerji yayacağım diye herkesi pozitif yapacaktım. Hem kendime hem de çevreme zarar verecektim. Herkes "kim bu istatistiklere giren, acaba biz onunla temas etmiş olabilir miyiz" diye düşünüp duracaklardı, bu yoğun iş güç temposunda. Düşünmekle de kalmayıp "Bir de çevresine bulaştırmış" deyip kızacaklardı bana. Sonuç; hastane, yoğun bakım, entübe... Öbür dünyaya gidip gidip gelecektim ben ve benden pozitif kapanlar. Postu deldirmeyip eve gelseydim, en az 14 gün olmak üzere evde bir karantina devresi...Hala pozitif emare/semptom var mı diye birbiri ardına yapılan testlerin arkası kesilmeyecekti. Halimiz haraptı anlayacağınız. Gerçi "Bana bir şey olmaz"dı. Olan benden pozitif kapanlara olurdu ama bunu bir türlü anlatamadım kimseye.

Bana akıl veren kişilerin "Aman negatif ol" demelerine ne diyeyim şimdi? Karar versinler artık! Pozitif mi olayım yoksa negatif mi? İnsan ya pozitif olur ya da negatif. Kah öyle kah böyle olur mu? Negatif kaldım bereket, hem dün hem bugün. Allah izin verirse yarınlarda da negatif olmaya devam edeceğim.

Hasılı dostlar! Ben hala bıraktığınız yerdeyim. Buna varın siz inat, bense prensip/huy diyeyim. Gördüğünüz gibi sonunda inadım galip geldi. Umarım siz de bu süreçte kendinizi sorgular, yaptığınız hatanın farkına varır ve negatif olmaya/kalmaya devam edersiniz.

Bu vesileyle daima huzur ve mutluluk içerisinde olun, hep olmasa da şimdilik negatif olun, bir de evde kalın. İleride olmak isterseniz, tekrar pozitif olursunuz. Ama şimdi zamanı değil. Gününüz ve geceniz mübarek ve bereketli olsun.

Gençlerin Yeteneklerini Köreltmeyelim! *

Okulların eğitime ara vermesinin ardından, sınava hazırlanan LGS ve YKS öğrencilerine destek olsun diye yazdığım, “LGS ve YKS adaylarına” başlıklı yazım üzerine, KPSS’ye hazırlanan üniversite son sınıf bir öğrencinin, bizimle ilgili de yazı bekliyorum isteğine, “Böyle bir yazı yazarsan, köşemde yer veririm demiştim. Öğrenci; üşenmemiş, onca derdinin arasında eğitim ve öğretimi masaya yatıran enfes bir yazı kaleme almış. Bundan sonrası öğrenciye ait. Sizi eğitim ve öğretimi dert edinmiş bu yazıyla baş başa bırakıyorum:

“Bu ülkenin sorunları nelerdir? Terör, işsizlik, torpil, beyin göçü, bedavadan kazanma alışkanlığı, cari açık, dış borç, kadına şiddet, hukuka inancın kalmaması, gelir dağılımı eşitsizliği, siyasî kamplaşma gibi onlarcasını sayabilirsiniz belki. Ama ülkenin çözülmeyen en büyük sorunu eğitim sistemidir. Uygulanan sistem, çağın gerisinde kalmış ve her dönem, siyasetin etkisinden kendisini kurtaramamıştır. Sınırsız yaratıcılık yeteneklerini, gözü kapalı çocukların ellerinden çalan bir eğitim sistemi. Teoriye dayalı yığınla bilgi ezberletmenin, öğretmenin asli görevi sayılan bir müfredat... Geleceği sadece 3 saatten ibaret olan gençlerimizden, nasıl mutlu ve yaratıcı bireyler olmalarını isteriz? Evet, teori önemlidir ama bu kadar teoriye dayalı, gerçeklerden uzak bir ölçüm olamaz. Veriyi ezberlemekten ziyade, verileri yorumlamak fark yaratır. Çocuklarımızın yeteneklerinden çok, LGS sonuçlarını merak ediyoruz. Devlete sırtını dayamış mı? İyi o zaman, ne âlâ! Bir gencimizin hayatının kurtulması bundan ibaret. Peki, bunun için şartlar nelerdir? Ezbere dayalı, çoktan seçmeli bir sürü soru. Evet, geleceğimizin kurtulması ezberci ve çoktan seçmeli sorulara bağlı.

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından 2000 yılından bu yana 3 yılda bir yapılıyor. En son 2018 yılında yapıldı. Bu sınava 15 yaş grubundan 72 ülkeden toplam 540 bin öğrenci katıldı. Öğrencilerin, uluslararası ölçekte fen, matematik ve okuma becerilerini ölçen en önemli sınavlardan biri. Şu anda daha iyisi diyebileceğim bir sınav yok. Türkiye, bu sınava 2003 yılından beri katılıyor. 2003’den beri yükselen puanlar 2015’de düşerek 12 yıl önceki sonuçların altına geriledi. Her ne kadar 2015 sonuçlarına göre Türkiye'deki öğrencilerin puanları artsa da PISA 2018 sonuçlarına göre Türkiye "okuma, matematik ve fen bilimi" alanlarının tamamında, OECD ortalamasının altında kaldı. Bunlar eğitim sistemimizin son durumunu gösteren bilimsel veriler. Malesef son durum pek iç açıcı görünmüyor.

*

Ben İngilizce öğretmenliği 4.Sınıf öğrencisiyim. Eğer bu pandemik diye adlandırdığımız salgın ortamından sağ çıkarsak mezun olacağım. Öğretmen olarak mezun olduğumda, mesleğimi yerine getirebilmek için üç sınavın ardından bir de sözlü mülakata girmem gerekecek. Bir ertelenme olayı daha çıkmazsa tabii. Bu sınavlar, iyi bir öğretmen seçmek için mi? İyi bir öğretmen bu şıklarda mı gizli? Bugün 5 yaşındaki bir çocuğa “Çarşıdan aldım bir tane, eve geldim bin tane?” sorusunu sorduğunuzda size “ıslak mendil”, “patlamış mısır”, “cips” gibi cevaplar verecektir. Ama bize sorarsanız veya ortaokul öğrencisine sorarsanız, “Biz öyle öğrenmedik o bilmecenin cevabı, nar olmalı.” deriz. Yani yaratıcılığımızı müfredat dediğimiz kalıba koyarız. Eğer iyi bir öğretmenseniz basmakalıp cevapları ezberletmezsiniz çocuklara, bilmecelere yeni cevaplar buldurursunuz. Hatta yeni bilmeceler üretmelerini istersiniz. Bunları okurken ahkam kestiğimi düşünenleriniz olacaktır belki. Ama sorarım size: Kamu Personeli Seçme Sınavı ne ölçüyor? Sabır, yaratıcılık, ahlak, cesaret, yeniliğe açıklık, gelişmeye isteklilik, bilgi...hangisi? Sabrımızı tam anlamıyla ölçtüğü kesin. Son anda ertelenen sınavlar, son anda değişen sınav müfredatları, son anda değişen sınav sistemleri ve olmazsa olmaz mülakat torpilleri belirliyor kariyerimizi, yeteneğimizi ve geleceğimizi.

Velhasılı kelam; bu süreci, sonucunu tahmin edemeyeceğim bir şekilde atlatacağım. Zor ya da kolay. Bu aşamada tek umudum/beklentim, yıllarımı verdiğim emeğimi kazasız belasız atlatmaktan ziyade, bu sistem içinde ardımızdan gelmekte olan çocuklarımızın hayal güçlerinin ve yeteneklerinin öldürülmemesidir.” Büşra YILDIZ (Ün. Son Sınıf Öğrencisi)

KPSS adayı kızımızın kalemine kuvvet! Ona ve tüm adaylara sınavlarda ve hayatlarında başarılar diliyorum.

*08/04/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

2020’yi Nasıl Hatırlayacağız? ***

2020 yılının geri kalan 9 ayında bizi daha neler beklediğini bilmediğimiz gibi bir öngörüde de bulunamıyoruz. Plan zaten yapamıyoruz. Çünkü burnumuzun önünü göremiyoruz. Her şeyimizi öteliyoruz şimdilik. İlk üç ayında yaşadıklarımıza bakarak bir gün bize, 2020 yılı denince siz bu yılı nasıl değerlendirirsiniz, bu yıl size neyi hatırlatıyor, siz olsanız bu yıla hangi adı verirsiniz…dense ne cevap veririz? (tabi yaşayıp o günleri görürsek)

·        Salgın/virüs/mikrop/felaket/afet yılı, (Yediden yetmişe bu salgını iliklerimize kadar yaşadık, hala yaşıyoruz: Hem ilmel yakin hem aynel yakin hem de hakkal yakin)

·         Maske yılı, (Maskeler yok satıyor, varsa da el yakıyor. Devletler, maske temin etmekte zorlanıyor. Maske kapmak ve maske yaptırmak için devletler, nerede ise maske savaşı veriyor...Tüm zorluğuna rağmen insanlar maske takıyor…)

·         Dezenfektan yılı, (Mikropları kırma özelliği olan bu ürünü bulmak, tıpkı maske gibi oldu, yok sattı. Bulan da fiyatını görünce epey bir kendine gelemedi.)

·         Kolonya yılı, (Hangi markası olursa olsun, kapış kapış gitti. Alırken kimse fiyatını sormadı bile)

·         Fırsatçılar yılı, (Fırsatçılar bu vesileyle fırsatları ganimete çevirdi. Bu süreçte millet neye ihtiyaç duymuşsa fiyatları uçurdu.)

·         Acizlik yılı, (Devletlerin, milletlerin, insanların, tıp ve bilimin salgınla mücadelede aciz kaldığı görüldü. Sağlık sektörü çöktü, devletlerin mali disiplini diye bir şey kalmadı…)

·         “Evde kal”dığımız yıl, (İnsanlık hiç bu kadar evlere kendini hapsetmedi. Dünya devletleri ilk defa bir konuda hemfikir: Hepsi “evde kal” diyor.)

·         Dijital çağın test edildiği yıl, (Eğitim uzaktan yapılıyor, birçok sektör işini dijital üzerinden yürütüyor, devlet başkanları dahi devlet yönetimlerini evlerinden yapıyor…)

·         Sosyal mesafe yılı, (Hiç olmadığı kadar birbirimizden uzak durduk, yakın temastan kaçındık. Birinci derece aile üyeleri başta olmak üzere akraba ve yakınlarla telefon, internet vasıtasıyla görüşüldü. Ziyaretler kesildi. El öpme, tokalaşma ve kucaklaşmayı ara ki bulasın.)

·         Uzaktan eğitim yılı, (Okullar, üniversiteler, etüt ve kurs merkezleri eğitim ve öğretimini uzaktan yapar oldu.)

·         Karantina yılı, (Bir veya birkaç kişide koronavirüs görülmüşse o bölge veya muhit karantinaya alındı.)

·         İstenilmeyen kişiler, (Başta Avrupa olmak üzere yurtdışı ve umreden gelenler. Çünkü virüs bize dışarıdan gelince ister istemez dışarıdan gelenlere karşı hiç olmadığı kadar tepki gösterildi. Bugünlerde yurtdışından gelenlerin evde, yurtta karantinalarının biri bitiyor, diğer karantinaları başlıyor…)

·         Ölüm yılı, (Başta kronik hastalar olmak üzere bağışıklık sistemi zayıf olanları öldüren bir virüsle karşı karşıyayız. Ölenlerden daha fazlası hastanelerin yoğun bakımlarında tedavi görüyor. Daha çok ölümlerin olacağına dair öngörü ve tespitler yapılıyor.)

·         Cenazelerin yıkanmadığı yıl, (Salgın riskinden dolayı koronavirüsten dolayı ölenler yıkanmadığı gibi kendilerine cenaze merasimi de yapılmıyor.)

·         Ölüm korkusunun herkesi sardığı yıl, (Hepimiz, ölümün soğuk nefesini ensemizde hissediyoruz, ölmeden ölüyoruz her gün. Durmadan da korku pompalanıyor.)

·         Olanla yetindiğimiz yıl, (Hiçbir şey istemiyoruz bu günlerde. Elde ve evde ne varsa onunla yetiniyor.)

·         Kepenklerin kapatıldığı, işçilerin çıkarıldığı ve iflasların olduğu yıl, (Endişem, bu hal böyle devam ederse birçok sektör iflas edecek, işsizlik daha bir artacak.)

·         Temizlikte paranoyak yılı, (Hiç olmadığı kadar temizliğimize dikkat ediyor, yıkadığımız eli bir daha yıkıyoruz.)

·         Burnumuza pis kokuların geldiği yıl, (Devletlerin etkisini kaybedeceği, ekonomilerinin çökeceği, insanlara çip takılacağı; paranın ortadan kalkacağı, yerine dijital paranın tedavüle sürüleceği, dünyanın tek merkezden yönetileceği gibi iddialar dolaşıyor.)

·         Yasakların tepki çekmediği yıl, (Seyahatlerimiz, dışarı çıkışımız, cuma ve cemaatle namaz, umre, konvoy, uğurlama, düğün vb.)

·         “Bize bir şey olmaz”cılar yılı, (Uyarılara rağmen dışarı çıkmaktan ve birbirleriyle temas etmekten kaçınmayanlar. Sayıları gittikçe azalsa da var.)

·         Doktorlara alkış desteğinin verildiği yıl, (Hastalıkla beraber önemleri daha da öne çıkan doktorlara, ileride yeniden şiddet uygulamaya kalktığımızda “En son 2020 yılında kendilerine destek verilmişti, diyeceğiz.)

·         Suç oranlarının sıfıra düştüğü yıl, (Pek duymuyorum: Ölüm, şiddet, evden uzaklaştırma, cinayet, hırsızlık vs. Belki de bu yılın tek olumlu tarafı bu.)

Verdiğim örneklere başka örnekler de verebiliriz. Zira hepsi uygun düşer bu yılı tanımlamak için. Bu yıla ne denirse densin, biz bu yılı hayırla yad etmeyeceğiz. Allah beterinden saklasın...

***07/04/2020 tarihinde Barbaros Ulu adıyla Pusula haber gazetesinde yayımlanmıştır.

Başımız Doğrularla Dertte *

Başka ülkeleri bilmem ama bizim ülkemizde doğru tek değil, birden fazla doğru vardır. Doğruları çoğaltan da beklentilerimizdir. Beklentilerimiz arttıkça hakikate ulaşmamız da bir o kadar zorlaşır, hatta imkansız hale gelir. Çünkü bir müddet sonra beklentilerimizi tek hakikat gibi görmeye başlarız. Zira “Beklenti üzerine hakikat inşa edilemez. Beklentiler, hakikati görmeye engelse orada değer (iman/erdem/ahlak) adına hiçbir şey yoktur”. (Zafer Özer) Bu demektir ki amacı hakikat olan insanların beklentileri olmaz. Onlar için tek gerçek, bedeli ne olursa olsun hakikatin ortaya çıkmasıdır.

Beklentiler üzerinden oluşan doğruların çokluğu kadar doğrucu insanlarımız da çok. Hatta içimizde “Doğruya doğru/yanlışa yanlış derim. Zira ben dobra bir insanım, kimseden çekinmem” diyen insan sayısı da az değil. 

Doğru ve doğruyu savunan insanları ben burada üçe indirgemek istiyorum. Bir Matematik terimi olan bir doğrunun, üzerinde alınmış iki nokta ile sınırlandırılmış parçasının bir tarafına A, diğer tarafına da B diyelim. Tarafların her ikisi de aynı doğru parçası üzerinde olmasına rağmen burada birbirine zıt kutbu temsil ediyorlar. Her ikisi de ben doğruyum, benim dediğim doğru, o yanlış diyor. Bu iki zıt kutbun ikisi birden doğru olamayacağına ve her ikisi karşısındakini yanlış kabul ettiğine göre alın size aynı doğru parçası üzerinde iki doğru ve iki yanlış. Her iki tarafın kendisinin doğru olduğunu, karşı tarafın yanlış olduğunu iddia etmesi kutuplaşmanın bir sonucudur. Olaylara sadece kendi pencerelerinden bakarlar. Beklenti ve menfaatleri da bu kutuplaşmanın gerisinde bilinçaltlarında gizlidir. Gerçek kabul ettikleri doğruyu o kadar heyecanlı ve ateşli savunurlar ki karşı tarafı dinlemeye bile gerek görmezler. Taraftar buldukça da tezlerine kendileri de inanmaya başlarlar. Kendi fikirlerinin doğruluğuna kendilerini o kadar kaptırırlar ki gerçeği savunduklarını sandıkları için savunduklarının eleştirilmesine de tahammül edemezler. Altta kalmamak için seslerini yükseltirler. Gerekirse karşı tarafın sözünü keserler, susturmaya çalışırlar. Böyle yaparlar ki muhatabı, meramını bir insicam içerisinde anlatamasın. Aslında bu tartışmaları bir zamanlar öğrencilerin sıkça yaptığı "Kar beyaz mı, siyah mı" tartışmasına benzer. Kutuplaşmada bahtlarına ne çıkmışsa onu kıyasıya savunurlar. Sonuçta galip ve mağlup belli olmaz. Başka ortamlarda da kozlarını paylaşmaya devam ederler.

İki doğru ve iki yanlışı tek doğru parçası üzerinde izah etmeye çalıştım. Umarım meramımı anlatabilmişimdir. Üçüncü doğru ise iki doğru/yanlış çizgisinin ortasında yer alan C'dir. Burada C, ne A'dandır ne de B'den. Her ikisinin doğruluğunu kabul etmeyen doğru parçasının merkezidir. Burası orta yoldur, olması gereken yerdir. Çünkü C, fanatik değildir, kutuplaşmanın içerisinde yer almaz. A ve B'nin savunucuları çok olduğu için haliyle sesleri çok çıkar ve kendilerini duyurmuş olurlar ve daima gündemde kalmaya devam ederler. Ortada yer alan C'nin ise fazla taraftarı olmaz, seslerini de pek duyuramazlar. A ile B'nin kısır çekişmesi arasında sıkışıp kalırlar. Gönülden takdir edilse de görünürde yanlarında kimseler olmaz. O yüzden gariptirler. İşte üç doğrunun en ve tek doğru olanı ortada yer alan, orta yeri tutmuş, kimseden beklentisi olmayan bu doğrudur. Gerçek doğruya doğru/yanlışa yanlış diyen kesim bunlardır.

Allah, beklentileri yüzünden doğruyu karartan, hakikatin ortaya çıkmasını engelleyen kişilerden eylemesin. Nerede olursak olalım, aleyhimize de olsa daima doğrunun yanında yer almayı nasip etsin. Doğruyu kendi emel ve beklentilerine alet edenlerden kılmasın bizi…

*10/04/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Salgının Altından Bir Çapanoğlu Çıkacak Ama Ne? *

Yaşadığımız olağanüstü durumu sizlere anlatmaya gerek yok. Zira hepimiz dünyada dolaşımda olan yeni tip koronavirüs hastalığının pençesinde yaşam mücadelesi veriyoruz. Bu durumu, kimimiz ilmel yakin(ilimle bilmek) kimimiz aynel yakin(gözle görerek bilmek) kimimiz de hakkal yakin(her şeyi ile yaşayarak bilmek) bir şekilde yaşıyor, eğer buna yaşama denirse.

Covid-19 adı da verilen bu salgının, daha fazla insanına sirayet etmesin diye devletler mücadele ediyor, yeni tedbirleri devreye sokuyor, sektörlerin çökmemesi için alacağı vergiyi öteliyor, işçi çıkarılmasın diye sektörlere destek veriyor, hastalığın yayılma riski fazla olan işyerlerini geçici olarak kapatıyor. Hastaneler tam kapasite çalışıyor. Çalışmak zorunda olan sektörlerin elemanları dışında herkes evine çekilmiş durumda.

Televizyonlar, virüsün ortaya çıktığı andan itibaren salgın haberleri ile sürekli evlerimize misafir oluyor, virüsten korunma yollarını anlatacak uzmanları ekranlarına çıkarıyor, hastalıktan korunmak için neler yapmamız gerektiğini, maske takıp takmamamız gerektiğini anlatıp duruyorlar. Tüm bunları evimizde seyrederken her akşam saatlerinde yapılan test sayısını, hastalığı pozitif çıkan hasta sayısını, yoğun bakım ve entübe hasta sayısını, iyileşen ve ölen sayıyı öğrenince morallerimiz bir daha bozuluyor. Çünkü onca tedbire rağmen sayılar azalacağı yerde artmaya devam ediyor. Ayrıca konuşmaya ve araştırmaya rağmen ne hastalığın,  hangi hayvandan yayıldığını biliyoruz ne hastalığın tedavisini bulmuş durumdayız ne de bu olağanüstü durumun ne zaman biteceğini biliyoruz. Üstelik bu virüsün doğal yollardan mı yoksa bir laboratuarda üretilip dünyaya servis edildiğini dahi bilmiyoruz. Sonuç olarak devlet/ler aciz, vatandaş aciz, tıp aciz, dünya aciz. Kara kara düşünüyoruz. Herhalde insanlık bu kadar aciz kalmamıştır ömrü boyunca.

Acizlik de olsa salgının yayılmaması için evlerimizde bekleyelim, uzmanların ve sorumluların yaptığı açıklamalara azami riayet edelim. Ölümü gösterip sıtmaya razı edilmiş bir şekilde evlerimizde beklerken bizi koronavirüs sonrası nasıl bir hayat bekliyor, bunu da düşünelim. Çünkü yeni bir dünya düzenine doğru gideceğimizden, devletlerin önemini kaybedeceğinden, dünyanın tek merkezden yönetileceğinden, dijital hayata geçeceğimizden, kullandığımız paraların ortadan kalkacağından; yerine dijital paranın tedavüle sürüleceğinden, eğitim başta olmak üzere hayatın birçok alanında dijital ortama geçeceğimizden bahsediliyor. Tüm bu senaryoları, içimizdeki az sayıda bulunan stratejistler dile getiriyor. Bunlar da her kanala çıkıp düşüncelerini açıkla-ya-mıyor.

Stratejistlerin öngörülerinin ne kadarı gerçek olur ne kadarı hayata geçirilir bilmiyorum. Ama bugüne kadar her olayı kendi lehlerine çevirmeyi bilen, dünyaya yön veren üst akıl, şu anda biz evlerimizde otururken iş başında. Bitmez, tükenmez emellerine ulaşmak için harıl harıl çalışıyor. Salgının bu kadar uzaması, bilinmezliğin hakim olması bana normal gelmiyor. Bu salgın, insanlara ne kadar korku verir ne kadar can alırsa durum üst aklın lehine işleyecek. Çünkü bu iş uzadıkça devletlerin ekonomisi çökecek, piyasayı döndüremeyecek hale gelecek ve devletler kendilerine dayatılacak dünyayı kabule mecbur bırakılacak.

Halihazırdaki dünyanın durumu, bana eski bir sözü hatırlattı. Eskiden yerimize göz dikenler, yerimize oturmak istiyorlarsa hamasete başvurur: “Kalkın ey ehli vatan dediler. Kalktık. Herkes oturdu, biz ayakta kaldık” der; biz kalkar, hedef gösterilen yere bakarken onlar yerimize otururdu. Şimdi de “Evde kal” denilerek “Siz istirahatınızı yapın, Biz her şeyi sizin adınıza düşünür, tedavüle süreriz, sonra görürsünüz gününüzü” deniyor gibi.

*06/04/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.