7 Mart 2025 Cuma

Dostun Gönül Yarası

Hayatta şunu anladım ki huyu, suyu, kafa yapısı sana uysa da bir insan;

Kendi içinde kavgalı ise,

Kendi ile barışık değilse,

En ufak bir şeyde kavgasını yanındaki en sevdiğine boşaltıyorsa,

Hak etmediğin şeyleri üzerine boca ediyorsa, 

Söz ve eylemlerinde sınırı aşıyor, kendini kaybediyorsa,

Kırıcı oluyor ve yüreğinde kapanmaz yaralar açıyorsa,

Sonra da hiçbir şey olmamış gibi bir tavır içine giriyorsa,

Kırdığı gönlü tamir etmeye yanaşmıyorsa,

Bunu da alışkanlık haline getiriyorsa,

Başkasına göstermediği tepkiyi hep sana gösteriyorsa,

Seni hep şamar oğlanı seçiyorsa,

Her defasında geçimsizliğin ve huysuzluğun zirvesini yaşıyorsa,

Tanınmaz ve anlaşılmaz biri olup çıkıyorsa,

Her gönül ve kalp kırmada adım atan sen oluyorsan,

Olur böyle şeyler deyip içine atıyorsan,

Daha fazla yara almamak, geçmiş hukuk ve dostluğa halel gelmemesi ve geçmiş günlerin hatırasına;

O kimseden uzak durmak ve ona mesafe koymaktır.

İşi hal ve hatırdan öteye götürmemektir.

Merhaba ve selamdan öteye taşımamaktır.

O yoluna, sen yoluna gitmesidir.

Daha fazla kırıcı olmamak ve gönül yarası açmamak için birbirimizden uzak duralım, uzaktan sevelim. Rabbim sana selamet versin, içindeki yangını söndürsün pozisyonuna bürünmektir.

Gıyabında hayır dilemektir. 

Böyle demez ve tavır almaz, her bir kırıcı söz ve eylemini içine atarsan, hiçbir şey yokmuş gibi davranırsan, ileride telafisi mümkün olmaz ve onulmaz yaralar açarsın.

En iyisi olup biteni kuma yaz, silinsin gitsin. 

Unutma! Kızgınlık, öfke ve kavgalar unutulur, kan davaları bile biter. Ama açılan gönül yarası ve gönül kırgınlığı unutulmaz ve tamiri de mümkün değildir.

Bu durumda en iyi ve etkili çözüm mesafedir. Küsmeden mesafe koymaktır. 

Bu dediklerim de kulağına küpe olsun. 

Edip Akbayram *

Hayatımda bir sanatçıyı canlı dinlemek için herhangi bir konsere gitmedim. Çünkü şarkılarını dinlemek için konsere vereceğim parayı hep lüks gördüm.

Sanat ve sanatçılara dair hiç birikimim de yok.

Sanata da yabancı oldum, sanatçıya da.

Yetiştiğim muhitten midir sanata ve sanatçıya hem mesafeli oldum. Uzak durdum.

Belki de yetiştiğim ortamdan mıdır bilinmez, sanatçılar benim dünyamın insanı değildi. Hepsi olmasa da kahir ekseriyeti benim dünya görüşüme yabancı idi.

Müzik namına dinlediğim, arabanın radyosunu açtığımda kanalları karıştırıp rastgele müzik dinlemekten ibaret. Bazen de sosyal medyayı açınca önüme düşen kısa videolardan müzik dinlemişliğim var.

Her ne kadar müzikle ve bu sanatı icra eden sanatçılarla aramda duvar olsa da Türk Halk Müziğine ayrı bir ilgim var.

İlgi duyduğum sanatçılardan biri de adını ilk başlarda tam telaffuz edemediğim Edip Akbayram idi. Söylenirken Edibak Bayram şeklinde telaffuz edilince, böyle isim mi olur derdim. Uzun yıllar adını Edibak sandım. "Aldırma gönül aldırma" şarkısıyla tanıdım onu.

Edip Akbayram'ı sanatçılar arasında ayrı bir yere koydum. Ölümüne üzüldüm. Öldüğü günün akşamında önüme düşen çoğu şarkılarını geç de olsa dinledim.

Dinledikçe efkarlandım. Duygulandım. Farklı dünyaların insanı bildiğim Edip Akbayram'ı benden bir parça olduğunu geç de olsa anladım.

İçten ve yürekten okuyuşu; sevgi, dostluk, kardeşlik ve barış vurgusu; yorumlayışı, ses tonu, jest ve mimikleri, farklı sesi ve şarkılarında verdiği mesajları etkiledi beni.

Sanatını icra ederken her yönüyle temizim dercesine bembeyaz dişleri, şarkılarını söylerken gözlerini yumuşu, bir anlamı var mı bilmiyorum, çoğu sahnesinde üzerindeki yeleği, çoğu sanatçıda olan sansasyonel yaşantısının olmayışı, şımarmaması, hep icra ettiği sanatıyla öne çıkışı, dik duruşu, kimseye boyun eğmeyişi, para ve şöhreti gören çoğu sanatçı Bodrum'da soluğu alırken onun çocukluğumu hatırlatıyor dediği Avanos'ta tatilini geçirmesi, şöhretine rağmen tevazuu elde bırakmaması, düzgün aile yaşantısı, daha bilmediğim nice yönleri, onu diğer sanatçılardan ayrı kılan özelliği olsa gerek.

Erkenden kaybettiğimiz Edip Akbayram, yakaladığı şöhreti tırnaklarıyla elde etmiş. Kazıya kazıya zirveye tırmanmış. Daha lisede iken çıkarmış ilk plağını. İlk plağı da “Kendim ettim, kendim buldum” imiş. Çoğunun hayali diş hekimliğini de kazanmasına rağmen sanat yönü ağır basarak hekimliği okumamış. Adeta kendim ettim, kendim buldum demiş. Bir konuşmasında “Diş hekimliğini okumuş olsam da babamın klinik açacak parası yoktu” diyor. Belki de babasına yük olmamak için dişçilik mesleğini tercih etmedi. Geldiği nokta da kalitenin tesadüf olmadığına bir işaret.

80 ihtilalinin sıkıntılarını derinden çekmiş. 1981-1988 yıllarında bestelerinin TRT’de çalınması yasaklanmış olmasına ve maddi sıkıntı çekmesine rağmen sanatından ve dik duruşundan hiç ödün vermemiş. İcra ettiği sanatından dolayı farklı kuruluşlardan aldığı 250 tane ödülün sahibi olmuş. Çoğu sanatçının ödülünü almak için sıraya girdiği yıllarda Fethullahçı yapılanmanın ödülünü reddeden ender sanatçılardan biri olmuştur.

Erken yaşta kaybetsek de şarkılarında buram buram Anadolu kokan, halkın derdini şarkılarına yansıtan efsane sanatçı, kişilik ve kimliğini kaybetmeden, geldiği yeri unutmadan, şöhret afetine yakalanmadan sessiz sedasız aramızdan ayrıldı. Yeri doldurulacak gibi değil.

Dişçi olsaydı, müşterilerinin gönlünde taht kuracaktı. Şarkıcı olunca tüm Türkiye'nin gönlünde taht kurdu ve efsane oldu. 

Sevenlerinin ve müzik dünyasının başı sağ olsun.

Temennim, yeri doldurulamaz ise de izinden giden böyle sanatçıların olması ve sayısının çoğalması.

*14.03.2025 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır. 

6 Mart 2025 Perşembe

Bizi Ahlaksızlaştıran En Büyük Faktör

Karar gazetesindeki bir haberde, OECD verilerine göre Türkiye'de tüketici enflasyonu, Ocak 2025 itibariyle 8 aydır düşüş eğiliminde olmasına rağmen % 40'ın üzerinde kaldı. OECD ortalaması ise % 4 olarak gerçekleşti.

Gıda enflasyonu ise 41,8'e gerilemesine rağmen Türkiye, OECD ülkeleri içerisinde en yüksek enflasyona sahip ülke olmaya devam etti. OECD yıllık enflasyonu ise 4,7 olarak tespit edildi.

G7 ülkelerinde yıllık enflasyon 2,9 seviyesinde sabit kaldı.

G20 ülkelerinde yıllık enflasyon 5,0 seviyesinde sabit kaldı.

Yine Karar'daki bir habere göre Türkiye gıda enflasyonunda, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ülkeleri arasında % 41,7 oranla en yüksek enflasyona sahip ülke olduğu ortaya çıktı. 

İİT ülkeleri içerisinde Türkiye'yi gıda enflasyonunda % 27,3 ile İran, 26 ile Nijerya, 21,8 ile Filistin, 20,8 ile Lübnan takip etti. 
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) başkanı Buğra Gökçe'ye göre bizde gıda ve tüketici enflasyonunun yüksek olmasının "temel sebebinin ekonomi politikaları, TL'nin değer kaybı ve yüksek enflasyondur".

Verdiğim iki ayrı haberde de görüleceği üzere Türkiye gıda ve tüketici enflasyonunda hem OECD hem de İİT ülkeleri arasında açık ara şampiyon. 

Bu durum sadece OECD ve İİT arasında değil, ASAL Araştırma'nın yaptığı bir ankette de Türkiye'nin en önemli ve ilk sorununun % 61,2 ile ekonomi olduğu, ikinci sıradaki sorunun % 6,3 ile işsizliğin takip ettiği görülecektir. İşsizliğin de ekonomi ile ilişkili olduğu düşünülürse, karşımıza 66,5'luk bir oran çıkmaktadır. 

Bu oranları vermedeki niyetim, faturayı birilerine çıkarmak, suçlu bunlar demek değil. Bir tespiti ortaya koymak, hali pürmelalimiz bu demektir. Ekonomimiz komada demektir. 

Görünen o ki şöyle böyle değil, biz enflasyonun altında eziliyoruz. Ölmüşüz de ağlayanımız yok. Hem OECD hem İİT ülkelerine göre bir utanç tablosu ile karşı karşıyayız. 

Kimse kusura bakmasın, bu tablo savunulacak ve gerekçe üretilecek bir tablo değil. 

Bu tablo, sadece mevcut hükümetin üzerine yıkılacak bir tablo da değil. Çünkü enflasyon sadece günümüz değil, bu ülkenin geçmişten günümüze bu ülkeye yön verenlerin maruz bıraktığı bir tablodur. Hiç şu ya da bu gerekçenin arkasına sığınmaya gerek yok. Her biri, yapması gerekenleri yapmadıklarından, yapmaması gerekenleri yaptıklarından, pansuman tedbirlerle sorunu daha da büyütmelerinin bir karnesidir. Dünya Mersin'e giderken bizdeki ekonomi yönetiminin tersine yol almasının bir sonucudur. Daha doğrusu inadın kurbanıyız. Radikal tedbirlerden ziyade seçim kazanma uğruna seçim politikası uygulayarak bir ülke insanının ateşe atılmasından ibarettir. 

Durum bu iken yani bol sıfırlı bir enflasyonla şampiyonluğu kimseye vermeyen bir tablo ile karşı karşıya iken, suçu zam yapan esnafa atmayalım. Onları ahlaksızlıkla suçlamayalım. Çünkü enflasyon bir toplumu ahlaksız yapan en önemli faktördür. Bizi ahlaksız yapan, daha fazla kazanma hırsıyla gözümüzü döndüren, insafı, vicdanı ve makulü elden bıraktıran en önemli sebep, yüksek enflasyondur. Bunda yani ahlaksızlığımızdaki en büyük pay sahibi de ekonomiye zamanında tedbir almayanlardır.