Beni Hiç Şaşırtmayan Pazarcılar

Sebze ve meyveyi ihtiyacımı marketlerden gidersem de zaman zaman pazardan giderdiğim olur.

Bu sefer de rotayı pazara çevirdim. Pazarın içine girmeden biber, fasulye ve domates aldım. Bir de içeriye bakayım istedim. 

Girişin hemen sağında iri iri şeftaliler dikkatimi çekti. Al beni diyordu. Kaç lira dedim 35 dedi. Bir kadın da şeftaliden tadıyordu. Tadı nasıl dedim. İyi dedi. İki kilo ver dedim. Arkadan tartıp verdi.

Alacağım bitmişti. Yine de bir dolaşayım dedim. Diğer taraflarda da şeftali 30-35 arası idi. 30 liralık olanlar da al beni, pişman olmazsın diyordu. Üstelik yarma yazıyordu. Ama almıştım beş fazlasına. 

İlk gördüğünü almamalıydın. Öğrenemedin gitti hala bu pazar alışverişini dedim ise de beş fazla verdim ama öyle zannediyorum aldığım şeftali çok iyidir diye kendi kendimi teselli ettim.

Eve geldim. İçişleri bakanı fasulye ve biberi çok beğendi. Tam aldığım sebzeler beğeni aldı derken şeftalilerden dört tanesi ezikmiş dedi. Haliyle az önceki mutluluğum boğazımda düğümlendi. Hani, nasılmış, bakayım demedim. Yine de düşünmeden edemedim. İri iri şeftalinin iki kilosundan dört tanesi ezik ise geriye sağlam kaç tane olurdu? 

Sabah dolabı açıp bir şey için bir şeyler atıştırayım ki altı dolsun istedim. Bir kapta diğer şeftalilerden ayrılmış dört âdet şeftali gördüm. Sanırım diğer kapta da ya dört ya da beş şeftali vardı.

Önceliğim bu ezik şeftaliler olsun deyip dolaptan çıkardım. Altını üstüne getirdim. Öyle böyle değil, ele alınacak gibi değildi şeftaliler. Tabağın tabanına suları bile akmış. Hasılı tabakta gördüğümüz gibi şeftaliler.

Şaşırdım doğrusu diyeceğim ama hiç şaşırmadım aslında. Çünkü ben bu familyayı iyi tanıyorum. Öne iyi ve iyileri koyan, müşteriyi çektikten sonra arkadan dolduran, doldururken de baksan bile ezik olduğunu fark ettirmeyen tipler bunlar. Çünkü ezik tarafını alta koyarlar, hafifçe alıp poşetin içine koyarlar. Sayıları her geçen gün azalıyor ve yok olmaya doğru gidiyor dediğim bu yetenekli kişiler hala mevcutmuş meğer. Bu işi meslek haline getirenlerin çoğu her müşteriye bir, iki ezik koyarak ezikleri eritirken bu mübarek bir poşete dört tane birden koyarak tüm ezikleri bana doldurmuş. Belki de hep ezik koyacaktı, ben böyle amca bulamam bir daha diye. Demek ki başka eziği yokmuş. Poşeti bağlamadan uzattı. Ben de içine bile bakmadan sepetime koymuştum. Halbuki bu tipler eziği koyduktan sonra bir güzel ağzını bağlardı. Ben bu amcayı ayakta uyuturum düşüncesiyle ağzını bağlamayı gerek görmemiş. 

Öğrenciliğimde de köye giderken Eski Garaj civarında bir seyyardan böyle şeftali almıştım. Kardeş, uzağa gideceğim, varıncaya kadar içinde erimesin, ne olur çok yumuşağını verme, parası önemli değil demiştim de tamam abi deyip doldurmuştu. Ağzını da bir güzel bağlamıştı. Parasını verip poşeti elime aldığımda şeftaliye parmağımın geçip gittiğini görünce, al şeftali senin olsun deyip tablasının üzerine poşeti bırakmıştım. Yok, öyle değil dediğine cevap bile vermemiştim. Ardımdan al paranı diye seslendiyse de para da senin olsun deyip paramı almadan geçip gitmiştim.

Seyyar satıcılarda ve pazarcı esnasında eskiye oranla iyi ve orta ürün verme ön plana çıksa da demek ki huylu huyundan vaz geçmiyor.

Konya pazar ve tablacı esnafının çoğunun sebze ve meyveyi seçtirmemesinden geçtim. Gözümün içine baka baka çürük, çarık ve ezikleri doldurmaları zoruma gidiyor. Bu tür mal satan Konya pazarcısı ve tablacısı bu kafa yapısıyla, gösterdiğinden farklı malı vermeye nasıl devam ediyor, biz ise böyle malı almaya nasıl devam ediyoruz, inanın anlamış değilim. Kendi evine götürmeyeceği ürünü başkasına nasıl veriyor bunlar? Yazık ki yazık. 

Pazarlar eskisi gibi değil. Çoğu insan bundan dolayı marketlere yöneldi. Aynı fiyata seçerek alıyor üstelik. Pazar ve tablacılar müşterilerinin çoğunu marketlere kaptırmasına rağmen böyle giderse ileride sinek avlayacağız diye niye düşünmezler de böyle kendi topuklarına sıkıyorlar?

Bir diğer husus, marketler pazarlarla aynı fiyata hatta pazar fiyatından düşüğe sattığı gibi tek tek seçtiriyor. Marketlerden, seçile seçile sebze ve meyve fire verirken pazarcı esnafı doğru dürüst fire de vermiyor. Çünkü çürük çarık dolduruyor.

Burada tüm pazarcı esnafı ve tablacı böyledir demiyorum. İçlerinde malını dürüst satanlar ve seçtirenler vardır ama sayıları azdır. Çoğunluğu sahtekar, günü kurtarma üzerine ticaret yapıyorlar.

Öyle zannediyorum pazarlarda Konya dışında sebze ve meyve seçtirmeyen bir şehir bilmiyorum. Sebze ve meyve seçtirmeme Konya pazarcısına has. Konyalı tepki vermediği müddetçe de pazarının bu hastalığı ve hastalıklı satışı devam edecek. Aslında bunları adam etmenin bir yolu var: Tüketici ürününü seçtirmeyen pazarcıdan alışveriş yapmayacak. Akşama kadar malı elinde kalan tıpış tıpış malını seçtirecektir. Bunun için tüketicide bilinç gerek.

Ezik şeftaliler yüzünden ben bu esnafa kızdım ve bu yazıyı döşedim ya. Şimdi bir düşüncedir aldı beni. Ya bu adam, bu amca yaşlı. Ağzında doğru dürüst diş yoktur. Şuna dişine göre yumuşaklarından vereyim de afiyetle yesin diye beni düşünmüş olmasın. 

Aman neyse be. Öyle de olsa yazıyı baştan alıp yazamam.