Bedelli askerlik bir zamanların gündemden
düşmeyen konusuydu. Askerlik bedelle yapılır mıydı? Yaşı gelen her Türk mutlaka
bedenen askerliğini yapmalıydı.
Ne kadar tartışılsa da olurdu, olmazdı dense de her ekonomik
krizde ekonomiyi biraz rahatlatması için bedelli askerliğe yaş sınırı konmak
suretiyle zaman zaman geçit verildi.
2019 yılından itibaren yaş şartı aranmaksızın herkese
bedelli askerlik yapma imkanı verildi. Kimse bundan dolayı tepki koymuyor
artık.
Geçmişe oranla ne değişti? Ordu profesyonelleşti. Askerlik
süresi 6 aya indirildi. Başka da değişen bir şey yok.
Bedelli askerliği, bazı zamanlarda belli yaşı tutan insanlara
imkan sunmaktan ziyade bedelli askerlik aslında hep olmalıydı. Parası ve
ihtiyaç fazlası olan herkese her daim bedelli askerlik yapma imkanı
verilmeliydi. Parası olan bedeliyle, parası olmayan ise bedeniyle askerlik
görevini yapmalıydı. Öyle denge kurulmalıydı ki bedelli askerlikten gelen para
bedenen askerlik yapanların masrafını ve halen profesyonel askerlik yapanların
maaşını karşılamalıydı. Hatta fazlası savunma sanayiinde kullanılmak üzere savunma
sanayi bütçesine aktarılmalıydı.
Burada herkes askerliği bedelli yaparsa askerliği kim yapacak
denebilir. Hepimiz biliriz ki asker fazlamız var. ASAL, her askerlik yaşına
geleni asker fazlalığından dolayı alamıyor. Askerlik süresi inince bu ihtiyaç
fazlası daha da arttı. Profesyonel askerliğe geçince altı aylığına herkesi
askere almanın bir gereği yok zaten. Gereksiz askere almak, herkese askerlik
yaptıracağım demek devlete yükten başka bir şey değil.
Burada yıllara göre bedelli
askerlik sayısına dair bir istatistiğe yer vermek istiyorum.
Yıl Yararlanan
Sayısı Kışla
Şartı
2011 69.073 Yok
2014 203.824 Yok
2018 635.582 21 gün
2019-2023 402.045 28 gün
Görüldüğü gibi bedelli askerliğin kalıcı hale getirildiği 2019-2023
yılları arasındaki beş yılın bedelli sayısı, önceki yıllara göre anormal artış göstermediği
gibi azalmış. Türkiye asker ihtiyacı yönünden sıkıntı da çekmemiş.
Yaş şartı olmadığı halde bedelli askerliğin düşmesinde, TL’nin döviz
karşısında erimesinin etkili olduğunu, bedelli askerlik fiyatının önceki yıllara
göre daha da artış gösterdiğini söyleyebiliriz.
Burada bedelli askerliğin bedeline dair bir istatistiğe de yer vermek
istiyorum.
Yıl Ortalama Fiyat (dolar
2019 (1-6.ay, 7-12.ay) 6.000-5.800
2021 (1-6.ay, 7-12.ay) 5.300-5.000
2020 (1-6.ay, 7-12.ay) 4.500-5.500
2022 (1-6.ay, 7-12.ay) 4.100-4.800
2023 (1-6.ay, 7-12.ay) 4.100-4.300
2024 (1-6.ay) 6.200-
2024 yılında askerliğini bedelli yapacak kimselerin ödemesi gereken
miktar, 6.200 doların karşılığı 182.608 liradır. Bu fiyat her ocak ve temmuz ayında
memur zam oranına göre güncelleniyor. Bir önceki dönem 122.351 liraya askerlik yapan,
gelen 49.25 oranındaki zamla birlikte 182.608 TL yatırması gerekiyor.
Bu oran yani bedelli askerlik bedeli çok yüksek. Böyle yükselmeye
devam ederse bedelli askerlik yapanların sayısı zaten düşmüş daha da düşecek. Bu
demektir ki bedelli parası yatırıp ardından bir ay askerlik yapan Mehmet Ağa’nın
diğer yapmadığı askerliğinin her bir gününün bedeli (182.608/150 =1.217) 1.217 liraya
geliyor ki bu para çok yüksek. Bu da bedelli askerliğin önünü kapamak demektir.
Çünkü kaç kişi Mehmet Ağa olmak ister bu durumda? Halbuki devlet yetkilileri bu
bedelli askerlik fiyatını makul fiyata çekip bedelliliği insanımıza teşvik etmesi
gerekir.
Bunun için askeriye her yıl ihtiyaç duyduğu asker sayısını açıklar. İhtiyaç duyduğu kadarını silah altına alır. Geriye kalan asker yükümlülerinin, askerliğini bedelli yapması için teşvik eder. Gerekirse bedelli askerliğin fiyatını düşürür, 28 günlük kışla şartını kaldırır, gerekirse taksit imkanı sunar.
*12/02/2024 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Aşır Karye ismiyle yayımlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder