İğdeyle Aramız Nasıl? *

 Allah’ın biz canlılar için verdiği nimetleri say say bitiremeyiz. Faydalandığımız ve kullandığımız, yiyip içtiğimiz bu nimetlerin önemli bir nimet olduğunu, bir şeye ihtiyaç duyduğumuzda veya yokluğunda daha iyi anlarız. Meyveler de bize bahşedilen nimetler arasında yer alır. Bu meyvelerden bir tanesi de pek kıymeti bilinmeyen ve yüzüne bakılmayan iğdedir.

İğdeyi küçüklüğümde yediğimi hatırlıyorum. Birkaç arkadaşla birlikte evlerine kadar gidip bayramladığımız büyüklerimiz, ellerini ceplerine atarak avuçlarına gelenleri avucumuzun içine boşaltırlardı. Kuru üzüm, leblebi/nohut ve iğde, cepten çıkanlar arasında olurdu. Bayramlaşmanın karşılığında bize verilen bu hediyeleri pek beğenmezdik. Çünkü evlerimizde de bunlar eksik olmazdı. Harçlık pek verilmez, şeker eh, bazen nasip olurdu. O da jelatinli değil, kaba şeker adını verdiğimiz ambalajsız şekerdi. Bu şekil verilen ikramları pek beğenmesek de acıktığımız zaman bitirdiğimiz olurdu. Bitiremediğimizi de ya bir başkasına verirdik ya da evlere bırakırdık.

Akşam oturmalarında çay ikramı biraz lükstü o zamanlarda. Mevsimine göre önümüze konan çerezlerin yanında iğde de olurdu. Başta ay çiçeği olmak üzere çerezler biterken iğde konduğu gibi kaldırılırdı. Çünkü pek el süren olmazdı. Tadımlık da olsa yemeye kalksan, yediğinin boğazında kalma ihtimali yüksekti. Bir başkası, “helal helal” diyerek sırtına vurur rahatlatırdı. Hasılı iğdeyi yemek bir dert, mideye indirmek de ayrı bir dert idi.

Gel zaman git zaman, küçüklüğümüzde beğenmediğimiz kuru üzüm ve leblebiyi kuru yemişçilerin ve marketlerin reyonlarından çerez niyetine alır olduk. Ama iğdenin ne satıldığını gördüm ne de satın aldım. Satılıyorsa da hiç dikkatimi çekmedi.

Yürüyüş dolayısıyla Konya’nın değişik semt, cadde ve sokaklarını arşınlarım. Bir gün Erenköy’ü geçtikten sonra kanal boyu yürürken sol tarafımda, sıra sıra iğde ağaçları dikkatimi çekti. Hem yürüdüm hem ağaçları izledim. Soluklanmak ve tadına bakmak için birkaç tanesinin yanında durdum. Küçüklüğümde pek haz almadığım iğdenin tadı da fena değilmiş. Üstelik yediğim birkaç tanesi açlığımı da giderdi. Her ağacın altında çokça yere dökülen iğde olsa da halen ağaçta bolca vardı. Üstelik yere dökülenler görüntü çirkinliği vermediği gibi yerleri de kirletmemiş. Ağaçtakilere de hiç el sürülmemiş. Usta bir sanatçının elinden çıkmış gibi desen desendi hepsi.

Yol boyunca giderken bu iğde ağaçları kendiliğinden mi çıktı yoksa biri, gelip geçen gölgesinden istifade etsin, hem yesin hem de ekip dikenden Allah razı olsun diyerek bize dua etsin diye ekmiş olmalı dedim. Garibime giden, benim iğdeye küçüklüğümde koyduğum rezervi başkaları da koymuş olmalı ki o kadar iğdenin müşterisi yok.  Sadece bir iğde ağacının altında, topladıkları iğdeyi temizleyip bir kaba dolduran bir aile gördüm.

Yol boyunca dikkatimi çeken iğde ağaçlarını sair zamanlarda da Konya’nın birçok semtinde görmeye başladım. Hakeza diğer yerlerdeki iğdeler de toplanmamış. Gerçekten bu iğdeler niçin toplanmıyor ve yere dökülüyor? Acaba toplanma zamanı mı gelmedi ya da bu nimetin faydası olmadığı için mi kimse yüzüne bakmıyor? Bu merakımı gidermek için sanal alemde “İğdenin faydaları”na baktım. Kıymetini bilmediğimiz ve dönüp yüzüne bakmadığımız iğdenin o kadar faydası varmış ki zeytin büyüklüğündeki iğdenin faydalarına şapka çıkardım. Rab Teala’nın keremine ve sonsuz nimetlerine şükür dedim.

Sayfam bitti. Eğer iğdenin faydasını bilmiyor ve merak ediyorsanız bir zahmet sanal aleme müracaat edelim derim. Araştırıp okudunuz ve bu nimet kaçmaz diyorsanız, adresi verdim. Nereye gideceğinizi biliyorsunuz. Giderken yanınızda poşet, çuval ve kap götürmeyi ihmal etmeyin.

Siz iğdenin faydalarını okuyadurun. Ben yazımı bir soru ile bitirmek istiyorum. Her yerde hatta çorak toprakta bile biten iğde ağacının bu meyvesini, çerez niyetine tüketmiyorsak da içi una benzer bu meyveden ekmek yapılamaz mı? Bence diğer faydalarının yanında ekmek yapımında un yerine kullanılabilir. Adı da iğde ekmek olsun. Üstelik bu ekmek tatlı ekmek olur. Katıksız katık niyetine yenir. Bir vitamin deposu olan bu meyve, ümit ediyorum ki ilaç ve sağlık sektöründe tedavi amacıyla ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılıyordur. Kullanılmıyorsa tıp daha çok fırın ekmeği yemelidir.

*14/10/2020 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.