Ders Programı Yapmak Maharet İster

Ortaokul ve liselerde öğretmenlerin hangi ders ve hangi sınıfa gireceği zümre öğretmenler kurulunda belirlenir* ve zümre başkanı tarafından okul yönetimine bildirilir. Okul idaresi de zümrelerden alınan bu ders yükünü planlayarak bir ders programı hazırlar ve tüm öğretmenlere imza karşılığı tebliğ eder. Öğretmenler de aldıkları bu programa göre derslerine girerler. 

Ders programı, öğretmenler için bir yol haritasıdır. Öğretmen bu yol haritasına göre hangi gün, hangi saat, hangi sınıfa  derse gireceğini bilir. Bu yüzden öğretmenler için ders programları hayati önem arz eder. İyi bir ders programı, aynı zamanda ders öğretmenini olumlu yönde motive eder. Penceresi/boşluğu bol bir ders programı öğretmenin moralini bozar, psikolojik yönden çökertir. Öğretmen girdiği derslerine de isteksiz girer.

Bir ders programı niçin kötü olur ya da nasıl kötü yapılır? Acemi kasabın elinde kurbanlık hayvan ne çekiyorsa acemi yöneticinin elinde de ders programı berbat mı berbat olur. Ders programı sadece acemi yöneticilerin elinde kötü olmaz. Kişiye özel yapılan programlar vardır. Bazı öğretmenlerin talepleri göz önünde bulundurulur. Bu tiplerin okul yönetimiyle arası iyidir. Alttan girer, üsten çıkar; isteklerini karşılayacak bir programa konarlar. Bazılarının programı ise özellikle bozuk yapılır. Öğretmene haddi bu şekilde bildirilir. Bu tür programlarda kasıt vardır. Bir üçüncü program yapılışı daha vardır ki özensiz yapılır. Kimseyi memnun etmeyen ucube bir ders programı ortaya çıkar. Kimse de suçu üzerine almaz. Çünkü gerekçe hazırdır: Programı sistem otomatik yapmıştır.

Ders programını yapan acemi ise diyecek bir şey yok. Kimse de bu duruma kızmaz. Adı üzerinde acemi. Çünkü bu şekil kıra döke program yapımcısı tecrübe kazanacaktır. Kasıtlı ve özensiz yapılan program, sadece programı yapan kimsenin egosunu tatmin eder. Başka da kimseyi memnun etmez.

Ders programı yapmak teknik bir iştir, aynı zamanda sanattır. Her adamın harcı değildir. Bir ders programı yapan, yaptığı programı kendisine verilecek bir program olarak görmelidir. Günler öncesinden yapacağı programın şablonunu kafasında oluşturmalıdır. Hemen hemen herkesi memnun edecek bir program yapmayı önce kafasına koymalıdır. Tıpkı bilgisayar gibi ufkunu geniş tutmalıdır. Makine/ders programı, program yapmada zorlandıkça değişik alternatifleri denemelidir.

Program yapan aynı zamanda eleştiri, öneri ve isteklere açık olmalıdır. Aldığı eleştirilere "Makine böyle yaptı. Yapacak bir şey yok" dememelidir. Çünkü makineye neyi girer, nasıl komut verirsen makine öyle bir program ortaya koyar. İyi bir program çıkaramayan "yapamadım, elimden bu geldi" demesi bile gönül almaya yeter. En azından bir itiraftır bu.

Programda hata yapılamaz mı? Yapılır elbet. Bazı nüanslar gözden kaçmaz mı? Kaçar elbet. Ama her programda aynı hatalar yapılmaya devam edilir ve bu tür hataların ne şekilde düzeleceği kendisine söylendiği halde önerilere kulak tıkanıyorsa bu tamamen bir aymazlıktır. Yaptığı işi ciddiye almamaktır. Muhatabına önem vermemektir. Böylelerinin karnesi zayıftır.

Öğretmenleri memnun etmeyen ders programlarının önüne geçilemez mi? Geçilir elbet. Niye geçilmesin. Yeter ki ders programını yapan kişiler, öğrenme azminde olsun, önerilere açık olsun ve bir bilenden destek alsın. Sahi, gerekli ve gereksiz her şeyin kurs ve seminerini veren milli eğitim müdürlükleri, okulların ders programlarını yapan yöneticilere "Bir ders programı nasıl yapılır" başlıklı bir kurs ya da seminer düzenleyemez mi?

*Yönetmelik "Öğretmenlerin hangi sınıfın, hangi dersine gireceği zümre öğretmenler kurulunda belirlenir" derken çoğu okul yönetimi, yönetmeliğin bu amir hükmünü uygulamaz ve kendi karar verir.