Kovanın İçinden Konuşmak

Duydunuz mu "kovanın içinden konuşmak" deyim veya tabirini? Çoğunuzun duyduğunu, duymuş iseniz de ne anlama geldiğini bildiğinizi sanmıyorum. Çünkü bu deyimi çevrenizden duymamış iseniz, deyimler sözlüğünde bulmanız mümkün değil. Yöre ve bölgelerimize ait kullanılan deyimler arasında da bulamazsınız. Konuştuğum bir Türkçe öğretmeni de benim ağzımdan bu deyimi duyunca önce şaşırdı, sonra ne anlama geldiğini sordu. İlk defa duyduğunu söyledi.

"Kovanın içinden konuşmak" deyimi Türkiye'nin neresinde, ne kadar kullanılır bilmem ama -çoğu Konyalı bilmese de- bu deyim Konya yöresinde  kullanılmaktadır. Ne anlama gelir derseniz? Açıklamaya çalışayım. Yalnız açıklamam dil kurallarına göre bilimsel bir açıklama olmayacak. Kullanıldığı yerden hareketle izah etmeye çalışayım.

Hepimiz okur, görür, duyar ve yaşarız. Tüm bunları yaparken hepsinden bilgiler ediniriz. Bu bilgilerin çoğunu yeni bilgiler öğrendikçe unuturuz. Dağarcığımızda, önemsediğimiz ve bize tesir edenler kalır. Bunları kolay kolay unutmayız. Ne zamanki görüp duyduğumuz, geçmişe dair bir çağrışım yaparsa hafızamızda yer edinen önemli gördüğümüz bilgiler ve yaşadığımız anılar sanki o an oluyormuş gibi yeniden canlanır ve fırsatını bulduğumuz ortam müsaitse anlatmaya başlarız ya da hiç yeri değilse bile geçmiş yaşadıklarımız ve tecrübelerimizi usanmadan anlatırız. Özellikle yeni bilgiyle tanışmayan bazı yaşlı insanlar yapar bunu. Çünkü yeni bilgi gelmeyince hafızasında daha önce yer edinmiş veya hafızasına kazınmış bilgiler ile hayata tutunmaya devam eder. Başka da sermayesi yoktur. Yeter ki bir dinleyici kitlesi bulsun, açılır da açılır; konuşur da konuşur, anlattığını bir daha anlatır. Buna askerlik anılarını örnek olarak verebiliriz. İyi bir dayak yemiş ise anlatır durur. 

Yeni bilgiye kapalı, geçmiş bilgilerden ibaret bilgilerin, örneklerin ve anıların tutulduğu hafıza veya bellek, bu deyimle kovaya benzetilmiştir. Bundan dolayı kovanın içinden konuşmak tabiri kullanılır. Yaşlı büyüğümüz konuşacaksa kovayı bir karıştırır. Bahtına ne çıkarsa artık. Bu kovanın içinden konuşmak bazen ilgi çekse de tekrarı ve fazlası bezdirmeye yeter de artar bile. Hatta aynı büyükle karşılaşmış bir tanıdığınız size "Falan kimseyle tanıştım, biraz sohbet ettik, gıyabında senden de bahsettik" dediğinde "Sana şu konuyu anlattı mı" diye sorarsan el-cevap "evet" olur gülerek.

Nasıl, beğendiniz mi kovanın içinden konuşma deyimini? Keşke yanımda olsanız da size biraz kovanın içinden konuşsam... Kınamayın, yarın belki sizin de olacağınız bu kovanın içinden konuşmak olacaktır.