Olayların perde gerisini okuyabilmek

Bize nahoş gelen hiçbir olay kendiliğinden meydana gelmez. Mutlaka öncesi vardır, tetikleyen etmenleri vardır. Toplum olarak olayları nasıl okumamız gerekiyor?

Sömürgeci devletler plan yaparken en az yüz yıllık bir plan yapmakta ve onu oyuna koymaktadır. Sömürgelerine engel olan Osmanlı’yı yıkarak başladılar işe. Bizi etrafı düşmanla dolu küçücük bir toprak parçasına hapsederken onlar Orta Doğuyu bir güzel pay ettiler kendi aralarında. Zaman zaman bu paydan daha fazla pay almak için taşları yerinden bir oynatırlar. Taşlar yeniden yerine oturuncaya kadar hem silah satarlar, hem de gücü olmayan piyon devletleri kendilerine biraz daha yaklaştırırlar. Bu esnada ölen ölene. Ölen de hep Orta Doğu insanı, akan kan da Müslüman kanı. Piyonlar birbirini kırıp geçirirken büyük devletler olayları ‘endişe ile izlediklerini ifade ederler, barış nutukları atarlar, tarafları ‘sükûnete’ davet ederler. Müslümanlar birbirini kırıp geçirirken iyice güç ve takattan kesilir, bu sefer imdatlarına olayları planlayan ve tetikleyenler yetişir. Bir barış havarisi gibi olaylara el koyar ve pastadan büyük payı kapar. Büyük devletler kaybederken bile kazanırlar hep. Çünkü hiçbiri tek ata oynamaz. Birden fazla atı sahaya sürer. Hangisi gücü ele geçirirse onu muhatap kabul ederler.

Biz çoğu zaman meydana gelen olayın üzerinden yorum yapıyor, tarafımızı belirliyor ve yaygarayı basıyoruz. Sloganlarla yaşıyoruz dense yeridir. Çünkü hiçbir olayı derinlemesine irdeleme yoluna gitmiyoruz. Bu, işin kolaycılığına kaçmak, olaylara yüzeysel bakmak demektir, hamasi konuşmak demektir. Biz; şu haklı, bu haklı değerlendirmesinde bulunurken oyun kurucular çoğu zaman Üsküdar'ı geçmiş ve yeni bir dünya kurmuş oluyor.

Günübirlik yaşıyoruz, yarınımız yok dense yeridir. Ne dünümüz var ne de yarınımız. Rüzgarın sürüklediği yaprak misaliyiz. O nereye sürüklerse kendimizi orada buluyoruz. Yarına dair planımız olmadığı gibi düne dair bildiklerimiz de kalıplaşmış, değişmeyen bilgilerden ibarettir. Bu basmakalıp bilgiler çoğu zaman günümüzde cereyan eden olayları doğru okumamıza da engel olmaktadır. Yıllar geçiyor, iklimler farklılaşıyor, kişi ve aktörler değişiyor...nedense kafamızdaki basmakalıp fikirler değişmiyor. Günümüzde ortaya çıkan menfur bir olayı değerlendirirken çıkış noktamız hep geçmişteki bilgi kırıntısıdır.

Devir günübirlik yaşama ve yorumlama dönemi değildir. Olayları derinlemesine analiz etmede fayda vardır. Özellikle dış politikada hamasi nutuk ve tarafgirlikten ziyade olayların birkaç hamle ilerisini görmek için çaba sarf etmek gerekiyor. Fevri hareketten kaçınmamız lazım. Güçlü olmak için tek devlet hayali kurmaktan ziyade devletlerle birlikte hareket etme planları yapmalıyız. Unutmayalım ki tüm savaşlara beşiklik eden Orta Doğu’da devlet olmak da zor, yaşamak da. Çünkü sömürgecilerin emelleri bitmedi hala oralarda. Sürekli kaşıyacaklar. Oralarda söz sahibi olmak için güçler dengesi içerisinde kaybolmadan varlık mücadelesi vermeliyiz. Arazide çarpışan olmaktan ziyade masada oturma planları yapmalıyız. En son söylememiz gerekeni ilk başta söyleyerek pazarlık şansını yok etmemeliyiz. Taraflar bizi taraflar arasında denge gözeten biri olarak görmeli. Bunun için de soğukkanlılığı hiç elden bırakmamalıyız. 09/06/2017