Kurtarıcılardan Kurtulmak *

*"Aşkın gözü kördür" :Kendisini aşka kaptıran kişi, ne sevgilisinin kusurlarını görür ne de çevresinde olup bitenlerle ve kendisi için önemli olan şeylerle ilgilenir.

*"Din halkın afyonudur" : Din, doğru öğrenilmez, din adına söylenenler ve duyulanlar akıl süzgecinden geçirilmez, dozajında alınmaz ise ve vardır bir hikmeti deyip aklını kiraya verenler için din, bir uyuşturucu görevi görür ve tehlikelidir. Kullanılmayan aklın üzerine ancak pislik yağar. Yaşadığımız ve hayal ettiğimiz din, Karl Marx’ı haklı çıkarırcasına bir din olmasın. Arı, duru, başkasına güven veren bir din olsun.

*"Benim geri vitesim yoktur" veya "Kitabımda geri adım atmak yoktur" :Kişinin kendini mükemmel ve kusursuz görmesi, kendine çok güvenmesi, kendi ve yaptıklarıyla yüzleşmemesi demektir ki bu tipler güç zehirlenmesi yaşıyor. 

İdeallerini, ülkülerini ve hayat tarzlarını kişiye endeksli yürütenler, yüz üstü bırakılmaya mahkûmdur. Ekibi, kurumu, ortak aklı geri plana iterek kişiyi ön plana çıkaran, kişiyle yatıp kalkan Doğu toplumlarından hiç ihya olanını gördünüz mü siz? Hepsinin pespayelik paçalarından akıyor. 

Ömürlerini geçmişe övgü ve sövgü üzerine bina edenler, her konuda söz söylese de daima geçmişle yaşarlar. Asla bugüne gelmezler. Her türlü iyi şeyin geçmişte birinin eseri olduğuna, kötü şeyin de öbürünün eseri olduğuna kendilerini inandırmışlardır bir defa. Bu tiplerin dünyaya dair bir katkısı olmamakla beraber daima başkalarının pazarı olurlar. Hep tüketici durumundadırlar. Borç da paçalarından akar. Hayatlarını övgü üzerine kuranlar, “Benden bir cacık olmaz. Şu kimse gibisi bir daha gelmez. Kimse onu aşamaz. Aşmaya kalkan ancak ikinci olur.

Mevcut kötü durumlarından kurtuluşu, kurtarıcından bekleyenler, ayakları yere değmeyen hayalperest kişilerdir. Sloganla peynir gemisini yürütmeye çalışırlar. Gemi yürümezse niye böyle diye kendilerini zorlamazlar. Çünkü gerekçeleri hazırdır: Suç daima başkasındadır. Aslında kurtarıcı bekleyenlerin kurtuluşu, kurtarıcı/lar/dan kurtulmakta geçer. Buna da ne güçleri yeter ne takatleri ne de psikolojileri müsait buna. Çünkü kendilerinden bir cacık olmadığına inandırmışlardır kendilerini. Bu inanç öyle bir psikoloji ki başkasının gözündeki çöpü görürler, kurtarıcının gözündeki merteği görmezler. Anne-babaları başta olmak üzere herkesi eleştirirler ama kurtarıcı efendilerine söz söyletmezler. Söylemeye kalkanın ağzının payını verirler.

Hasılı,

-Birilerini sevelim sevmeye ama bu sevgi aşk derecesinde olmasın. Çünkü aşıklar, sevdiğini mükemmel görürler.

-Dine inanalım, dinin gereklerini yerine getirelim. Bu din ahlaki yönden gelişmemize katkı sağlasın ama dini yaşanmaz, sağa-sola ve hayata zarar verecek şekilde uyuşturmasın.

-Hatasız kul olmaz sözünden hareketle hata yaptığımızı, hata yapabileceğimizi göz önünde bulundurarak kendimizle yüzleşelim. Bunu yapmamak insanı insan kılığından çıkarır. Kişiyi burnu havada gezdirir. Tevazudan uzaklaşmamak lazım.

-İdeallerimizde prensip olsun, kişiye dayalı olmasın. Çünkü kişi sendeledi mi veya öldü mü kişi sudan çıkmış balığa döner.

-Gelip geçenleri “Onlar bir ümmetti, gelip geçtiler. Ne yaptılarsa karşılıklarını gördüler veya göreceklerdir” diyerek günümüze gelelim. Övgü ve sövgüyü terk edelim. Çünkü övgü ve sövgü kişileri yerinde saydırır. Olduğu yerde patinaj yaptırır.

-Derdimizle dertlenmeyenden, dertlenir gibi görünüp dert edinmeyenlerden uzak duralım. Kimse bizi değişik aksesuarla kandırmasın. Kendimizi yenileyip rektifiye olalım ve kendimiz olalım. Kurtarıcı beklemekten, birileri kurtaracak umudunu taşımaktan vazgeçelim. Topyekûn kurtarıcılardan kurtulalım ki felaha erelim.

*22/11/2021 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Kız ve Erkeği Okullarda Ayırmak (1) *

Ortaokul ve liseyi okuduğum yıllarda, kız ve erkek çocuklarının okuduğu ayrı ayrı okullar vardı. Kız ortaokulu, kız lisesi, erkek lisesi denirdi. Bununla beraber kız ve erkeğin aynı sınıflarda karışık okuduğu karma eğitim yapan okullar da vardı. İHL'lere ilk önceleri sadece erkek öğrenciler alınırken sonradan kız öğrenciler de alınmaya başlandı. Endüstri meslek liseleri dendiğinde erkek okulu akla gelirdi. 

Sonraları kız ve erkeklerin ayrı ayrı okuduğu okullar gittikçe azaltıldı. Sadece kız meslek liseleri kaldı. Endüstri meslek liselerinde kızlar da okur oldu. 

Yine eskiden kadın mesleği, erkek mesleği diyebileceğimiz meslekler vardı. Bundan dolayı kamuya personel alımında, şartlar arasında erkek olmak ya da kadın olmak şartları da vardı. Nicedir bu şartlar kalmadı. Kadın mesleği denilen yerlerde erkek, erkek mesleği denilen yerlerde de kadın istihdam edilir oldu. 

Kız ortaokulları kalktığı gibi kız meslek liseleri dışındaki kız liseleri de kalktı. Aynı şekilde erkek liseleri de. Ağırlıklı olarak kız ve erkeğin okuduğu karma eğitime geçildi. 

Zamanında okullar niçin kız ve erkek şeklinde ayrılmış, sonradan niçin vazgeçilmiş olabilir? Aklıma, çoğu ailelerin kız çocuğu okur mu dediği ve kızlarını okutmadığı yıllar geliyor. Devlet, sadece kızlara hitabeden okullar açarsak, velilerdeki çocuk okutmama inadını kırabiliriz diye düşünmüş olabilir. Sonradan kız-erkek karışık okul türlerine geçilmesi ise “Nasılsa veliler kızlarını okutmaya başladı. Maksat hâsıl oldu. Bu yüzden kız-erkek ayrı okullarda okumasına ihtiyaç kalmadı diye düşünülmüş olabilir ya da kızların ve erkeklerin ayrı okuduğu okullarda, açıklanmayan bazı problemler ortaya çıktığı için devlet bundan vazgeçmiş ya da azaltma yoluna gitmiş olabilir.

Şimdi durum nasıl? Kız meslekler hariç Anadolu, fen, sosyal bilimler, mesleki teknik vb. liseler 1739 sayılı yasanın 15.maddesinin bir gereği olarak karma eğitim yaparken yine aynı maddenin devamında “…eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir” kısmı eklendiği için kız ve erkeğin ayrı ayrı okullarda okuduğu kız imam hatipler ve erkek imam hatipler çoğaldı. Sayıları da az değil. Kız ve erkek olarak açılamayan yerlerde, aynı okul bünyesinde kız ve erkeklere ayrı sınıflarda ders görme imkanı verildi. Sayıları İHL’ler kadar olmasa da kız ve erkeğin ayrı okullarda okuduğu İHO’lar var. Ayrı İHO yoksa aynı okulda kız ve erkek öğrencilerin sınıfları da ayrı.

Gördüğüm kadarıyla İHO ve İHL’ler ağırlıklı olarak kız-erkek ayrı öğrenim görüyor. Bundan maksadın ne olduğunu buna karar verenler bilir. Öyle zannediyorum, sınıf ve okulları ayırmak suretiyle karma eğitim yapan okullarda ortaya çıkan kız-erkek sorunlarını minimuma indirmek ve yok etmek düşünülmüş olabilir. Burada kız çocuklarını koruma hassasiyeti göze çarpmaktadır. Buna korumacılık da diyebiliriz. Bu kararı alanlar toplumun kahir ekseriyetinin hassasiyetini de bu şekilde gözetmiş oluyorlar. Çünkü toplumumuzda kız-erkek çocuğu aynı dense de özellikle “kız çocuğu” denerek erkeğe göre daha fazla korunur. İyi niyetle uygulamaya konan bu kararın olumlu ya da olumsuz yönlerinin olacağı muhakkak. Çünkü toplumsal olaylarda tek doğru yoktur. Doğru bu denilen şeylerin aksayan yönleri ortaya çıkabileceği gibi yanlış denen şeylerin de doğru yönleri ortaya çıkabilir. Bunlar yaşanmadan bilinmez. Yine de bu işin olumlu ve olumsuz yönleri, pedagojik olup olmadığı, işin uzmanı pedagoglar tarafından masaya yatırılmalıdır. Bu konudaki kanaatimi de diğer yazımda serdetmek isterim.

*01/04/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Namaza Niçin Mesafe Konmuş Olabilir? *

FETÖ’den ihraç olmuş biriyle karşılaştım geçen gün. Açıldı da açıldı. Şaşırdım bu kadar konuşmasına. Çünkü tanıdığım kadarıyla içine kapanık, pek konuşan biri değildi. FETÖ ile ilgisi kalmasa da eski çevresinden tanıdıklarının durumundan örnekler verdi. Hangisini örnek verdiyse hepsi düzenli namaz kılan kişiler iken yaşamış oldukları süreç sonrasında, namaz kılmayı bıraktıklarını, dine mesafe koyduklarını, cumaya bile gitmediklerini anlattı. Halen görev yapan ama defalarca hakkında inceleme ve soruşturma yapmış bir tanıdığının da namazı bıraktığını sadece cumadan cumaya namaza gittiğini söyledi.

Bir tanesinin, çevresindekilerin haleti ruhiyesi için anlattıkları böyle. Bu durumda olan ne kadar kişi var bilmiyorum. Bu anlatılanlara siz nasıl bakarsınız bilmem. Belki de bunların durumunu, imama kızıp cami yakmaya da benzetebilir. O yapının içinde olmayalardı, beter olsunlar, devlet az bile yapmış diyebilirsiniz. Ben bu anlatılanlara, dinin bir umdesi olan namazı bıraktıklarına üzüldüğümü, bir zamanlar gittikleri bu yolun yol olmadığını, namazı bırakmalarının yanlış olduğunu söylemek isterim. Yalnız onları, mütemadiyen kıldıkları namazdan uzaklaştıran psikolojiyi anlamak gerektiğini düşünüyorum. Öyle zannediyorum, yaşadıkları süreç, başlarına gelenler, terörle damgalanmaları, kalburüstü işlerinden olmaları, maddi sıkıntı çekmeleri, birçoğunun iş bulamaması, buldu ise de emeklerinin karşılığını özel sektörden tam alamamaları, toplum nezdinde sakıncalı piyade muamelesine maruz kalmaları ve vebalı gibi görülmeleri, takip edilmeleri; geçirdikleri inceleme, soruşturma ve mahkeme boyutları, hapis vs. durumlar onları çok etkilemiş olsa gerek. Bu dünya bir imtihan dünyası. Herkesin başına türlü türlü gaileler gelebilir. Önemli olan sıkıntıları en az hasarla atlatmak. Gördüğüm kadarıyla terörist muamelesi gören bu kişiler, yaşadıkları süreci ve başlarına geleni atlatamamış, bu durumu kabullenememişler, belki de olup biteni hala anlayamadılar ya da anlam veremediler. Namaz gibi dinin bir umdesini terk ettiklerine göre öyle zannediyorum, içten içe isyan ediyorlar.

Bunların isyanları kime? Devlete, özel sektöre, kendilerine, dini cemaatlere vs. Görevlerinden atıldıkları, atılmakla kalmayıp 450 gün gibi bir süre bitinceye kadar özel sektörde dahi çalışmalarına izin verilmemesi daha da zorlarına gitmiş olabilir. Diyelim ki devlet bunları tehlikeli gördü ve görevlerine son verdi. Özel sektörde çalışmalarının önüne bir müddet engel konmasının izahı olamaz. Çünkü bu insanlar bu süre içinde ne yiyip ne içecekler? Üstelik bu süre az bir süre değil. Zaten bu yasağın izahı olmadığı için Anayasa Mahkemesi bu 450 günlük çalışamama yasağını iptal etti. Yanlış hesap Yüksek Mahkemeden döndü ama geciken adalet, adalet değildir.

Yasakları bittikten sonra özelde güç bela iş bulan bu kimselere özel sektör, bunlar nasılsa verdiğim fiyata çalışacaklar. Haklarını ve fazla vermeye gerek yok. Nasılsa elleri mahkum diyerek çalışmalarının tam karşılığını vermemiş olabilir. Ki bizim insanımız ayaklarına kadar gelen bu fırsatı kaçırmaz.

Tüm bu kızdıklarının yanında en fazla da kendilerine kızıyorlardır. Niçin aklımızı kullanmadık diye. Öyle ya insanın başına ne gelirse aklını kullanmadığından gelir. Yunus Süresi 100.ayette Allah “Aklını kullanmayanların üzerine pislik yağdırır” demiyor mu? Sen aklını kullanmazsan, o aklı kullanan birileri her daim çıkacaktır.

Belki de en fazla kızdıkları, dini görünümlü hüviyetiyle kendilerini kullanıp atan yapıyadır. Çünkü yapı bunları emrinde asker ve emir eri gibi kullanmak için dini kullandı. Namazı bırakmaları da bu tespitin doğruluğunu gösteriyor. Dini görünümlü bu yapıdan sonra diğer cemaatlere de mesafe koyuyor olabilirler. Bu psikolojiden kurtulamazlarsa belki de ileride din, bunların anlattığı gibi ise ben o dinden değilim diyecekler.

Namazı bırakmalarının psikoloji ile ne ilgisi var? Namaz kılacaklarsa kendilerine kılacaklar diyebilirsiniz. Bunda da haklı olabilirsiniz. Ben bu psikolojiyi anlamaya çalışıyorum. Bu psikolojinin nasıl bir şey olduğunu sözü fazla uzatmadan fanatik derecede Fenerbahçeli olan Gazeteci Cengiz Çandar’ın anlattığı, başından geçen bir anekdotu -aklımda kaldığı kadarıyla- buraya aktarayım ki ne anlatmak istediğimi ifade etmiş olayım: “Küçüklüğümde birkaç arkadaşla beraber bir Shell petrolünün önünde dayak yedik. Az büyüdük. Bir takım tutacağız. Galatasaray çok güzel oynuyor. GS’yi tutmak istedik ama gözümüzün önüne dayak yediğimiz Shell petrolü geldi. Çünkü Shell petrollerinin amblemi sarı kırmızı, GS’nin forması da sarı kırmızı. O yüzden GS’yi tutmaktan vazgeçtik. En büyük ezeli rakibi FB’li olduk”.

*28/03/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Bir Toptancı Yaklaşım

Ücretli bir matematik öğretmenim vardı. Hangi sınıfta ders işlerse sınıfın gürültüsü tüm koridoru kaplardı. Odama yakın bir sınıf vardı ki o öğretmenin dersi bitince derin bir oh çekerdim. Birkaç defa öğretmenin olmadığı zamanlarda o sınıfa girerek öğrencilere uyarı ve nasihat ettim. Bir daha yaramazlık yapmayacaklarına dair defalarca söz aldım. Sınıfın bu durumunu görüşmek üzere birkaç defa öğretmenle görüştüm: Öğretmenim, sanırım bu sınıf biraz yaramaz. Yanlış anlamayın ama çok merhametli oluşunuzdan olsa gerek. Biraz tatlı-sert olmak lazım. Sizden istediğim, dersi kaynatmayı alışkanlık hale getiren birkaç öğrencinin ismini yazıp bana vermeniz. Ben de sınıfta o çocuklara bir gözdağı vereyim. Sizden çekinmeyen belki benden çekinebilir. Bir de bu yolu deneyelim dedim. Bu şekilde anlaştık. 

Bir hafta sonra öğretmen yaramaz öğrenci isimlerini getirip önüme koyunca şaşırdım. Çünkü 19 mevcutlu sınıfın hemen hemen hepsinin ismi vardı listede. Öğretmene, tamam hoca hanım, o sınıfa dersiniz olduğu zaman gelirim dedim ama öğretmenden liste istediğime de pişman oldum. Nereden bilebilirdim tüm sınıfın isminin geleceğini. Ama bu aşamada yapılacak başka bir şey yoktu. 

Öğretmenin o sınıfta dersi olduğu zaman yanıma da şeffaf bir cetvel alarak sınıfa girdim. Listeyi baştan sona okudum. İsmi okunmayanlar tahtaya çıksın dedim. Üç öğrenci çıktı tahtaya. 

Niyetim dövmek değil, sadece gözlerini korkutmak. Sıradan aç elini diyerek açtığı elinin altına sol elimi koydum. Cetvelli sağ elimi hızlıca kaldırıp yavaşça indirdim Bu daha başlangıç. Bu hareketinize devam ederseniz böyle kurtulamazsınız dedim. Hoca hanım iyi dersler deyip çıkarken öğretmen, “Hocam, bu tahtadakilere de vurunuz. Bunların isimlerini yazmadım ama bunlar da yaramazlık yapıyorlar" demez mi? Bugünlük bu kadar yeter. Dersi kaynamaya devam ederlerse onlara iki kat ceza vereceğim deyip sınıftan ayrıldım. Öğretmene de teneffüste bir görüşelim dedim. 

Ders bitimi öğretmen odama geldi. Hocam, bu işte bir anormallik yok mu dedim. Nasıl yani dedi. Dersi kaynatan bir, iki, üç çocuk olsa eh, bu çocuklarda bir sorun var derdim. Ama sınıfın tamamı problem olunca burada bir problem yok mu dedim. Yani suç bende mi o zaman dedi. Estağfurullah, suç sizde demiyorum ama anladığım kadarıyla sizin bu yumuşaklığınızı öğrenciler kullanıyor. Bir anne şefkati içerisinde merhametli olmanız güzel ama gerektiğinde sert olmayı da bilmek lazım. Daha işin başındasınız. Öğretmenlik uzun bir maratondur. Böyle giderse bu maratonda çok zorlanırsınız dedim. Görüşmeyi sonlandırdık. 

Bu öğretmen daha sonradan nüfus yoğunluğu fazla olan bir ilimize atandı. Mevcut sayısı az olan yerlerde zorlanan bu öğretmenimiz, kalabalık sınıflarda nasıl ders işliyor, merak etmiyor değilim.

Öğrenci yaramazlık yapmaz mı? Öğrenci olup da yapmayanımız var mı? Yeter ki öğretmenden kaynaklanan bir boşluk bulsun. Bazen öğretmenden kaynaklanmayan bazı sınıflar olur. Öğretmen işi baştan nasıl sıkı tutarsa tutsun ders işlemekte zorlanır. Çünkü hedefi olmayan öğrencilere ders işlemek, onları sınıfta sakin tutmak gerçekten zor.

Aslında her dersi kaynatan her sınıfta birkaç öğrenciyi geçmez. Bu olayı anlatmamın sebebi, sınıfın yaramaz oluşundan ziyade öğretmenin tüm sınıfa toptancı yaklaşımıdır. Bu da daha önce listeye eklemediği öğrencileri de eklemesinden anlaşılmaktadır. Bu şekil toptancı yaklaşım sadece bu öğretmende değil, toplumun her kesiminde maalesef çok yaygındır. Şimdilerde eskisi gibi olmasa da bir zamanlar askerde bir vukuat olduğu zaman vukuatın failleri ortaya çıkmış olsa bile komutanlar erata en hafifiyle hafta sonu çarşıya çıkma yasağı koyar.

Hasılı, toptancı yaklaşımdan ziyade suçun bireyselliğini göz önünde bulundurmak, biri yüzünden diğerlerine suçlu muamelesi yapmamak, kurunun yanında yaşı da yakmamak lazım.

Kurban ve Akraba Evliliği *

Evlilik bir nasip işi olarak bilinir toplumumuzda. Hatta Allah yazmış bile denir. Allah yazıyor mu bilmiyorum. Bildiğim kadarıyla Allah yazmaz ama kimin, kiminle evleneceğini bilir ve evliliğe de müdahale etmez.

Eskiden görücü usulü ile evlilik yaygın iken şimdilerde kılı kırk yaran evlilikler söz konusu. Çoğu, eş adayı ararken evleneceği eşinin çalışan olmasına öncelik veriyor. Kimi akrabasından çalışan biri ile evleniyor kimi eş-dostun tavsiye ettiği biriyle evleniyor kimi okul arkadaşıyla evleniyor kimi de işe başladıktan sonra bir iş arkadaşıyla evlenme yoluna gidiyor. Hangi tür ve yol ile evlilik yapılırsa yapılsın, kiminin evliliği ilanihaye devam ederken kimininki başlamadan bitiyor kimininki de kavga gürültü bir müddet devam ediyor. Ama boşanmaların arttığı bir gerçek. Allah herkese geçim dirliği versin.

Burada şu tür evlilik daha iyi diyebileceğimiz bir durum söz konusu değil. Ama evlilikten beklenti ne kadar yüksek olursa evlilik bir o kadar zor yürüyor. Üzerinde durmak istediğim, akraba evlilikleridir. Adı üzerinde akraba evliliğinde, birbiri ile akraba olanların evlilik akdiyle akrabalıkları bir derece daha pekiştirilmiş oluyor. Tabi bu evlilik düzgün ve seviyeli gitmek şartıyla. Ama evlilik sağlıklı işlemediği zaman eski akrabalık da sona ermiş oluyor. Bu dargınlık tüm aileye sirayet edebiliyor. Düğün ve cenazede birinin gittiği ve girdiği yere diğer tarafın gitmediğini, gitti ise de konuşmadığına şahit oluyoruz. Evlilik bir tercih ise akraba evliliğinden ziyade bir akrabalık bağı olmayan kişilerle evlenilmesine daha sıcak bakıyorum. Bu tür evlilik devam ettiği takdirde yeni bir akraba kazanıldığı için akrabalık genişlemiş oluyor. Kazara geçim olmaz ise başka da akrabalık bağı olmadığı için taraflar birbirini görmeyecek şekilde yollarına devam edebiliyorlar. O yüzden akraba evliliğinin tercihte en son çare olması gerektiğini düşünenlerdenim.

Akraba evliliğinden ziyade başkalarıyla evliliğe sıcak bakmamın en önemli sebebi, doğacak çocukların daha sağlıklı olmasıdır. Ne alaka derseniz, bu konuda İbrahim Saraçoğlu’nun 2000 öncesi bir kurban arifesinde, Ali Kırca’nın sunduğu Siyaset Meydanı isimli programında, kurbanın hikmetiyle ilgili yaptığı konuşmadan aklımda kalanları paylaşmak istiyorum. “Her yıl belli yaş ve belli özellikte olan hayvanlar kurban edilerek hayvanların daha sağlıklı gelmesi sağlanmaktadır. Çünkü hayvanlarda akrabalık ilişkisi insanlar gibi değil. Annesini emen bir hayvan daha sonra annesiyle ilişkiye girebiliyor. Bu da hayvan hastalıklarını tetikliyor. Batı'da hayvanlarda  deli dana vb. hastalıklar ortaya çıkarken İslam dünyasında bu tür hastalıkların ortaya çıkmamasının sebebi budur. Çünkü normal evliliklerde çocuğun özürlü doğma oranı yüzde 1 iken akraba evliliklerinde bu oran yüzde 15'e kadar çıkabiliyor”. Bu demektir ki normal evliliklerde her yüz kişiden biri özürlü doğuyorken akraba evliliklerinde her yüz kişiden 15’i özürlü doğabiliyor. Yüzde 1’e göre yüzde 15 yüksek bir rakamdır. Burada akraba evliliği yapılmasın ve yasaklansın kastım yok. Zaten böyle bir durum söz konusu olamaz. Ama evlilik bir tercih ise akrabalık bağı olmayanlarla evlenmenin tercih edilmesinde fayda var. Ki bu öneri ciddiye alınmalıdır.

Burada “Ben de akraba evliliği yaptım. Çocuklarım da turp gibi” diyenler çıkabilir ya da “Normal evlilik yaptım ama çocuklarım engelli" diyenler olabilir. Doğrudur. Zira her akraba evliliğinde çocuk engelli veya diğer evliliklerde çocuk sağlıklı olacak diye bir durum söz konusu değildir. Oranlara bakarsak akraba evliliklerinde çocuğun engelli doğma riski daha yüksektir.

Yine de tercih insanımızın.

*08/07/2022 tarihinde Barbaros Ulu adıyla Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.

Diyabet ve Yürüyüş *

Son anda karar değiştirerek yürüyüş maratonuma Akyokuş'ta başladım. Daha yürümeye başlamadan, yere atılmış ya da düşürülmüş bir 25 kuruş gördüm. Erkektir mutlaka düşüren. Arka cebinde cüzdanı olur ama cüzdanı pek kullanmaz. Ne bulursa cebine atar. Bu tür bozuk paralar ağırlık yapınca cep deliniyor. Çoğu erkeğin, böyle astarı delinmiş cebinden epey bir haberi olmuyor. Orta yere atılmış bu paraların başka açıklaması olamaz. 

25 kuruş, küçük bir paraydı ama pazar pazar işler bereketli olacak intibaı edindim. Ne de olsa dakika bir, bir 25 kuruş. Hemen sosyal medyada gâvur parasıyla ne kadar eder paylaşımı yaptım. Ardından deh deyip yürüyüşüme geçtim. Ben yürürken sağ olsun yorumculardan iki kişi hesap yapmış. Bu para 0,025 dolar ya da 0,022 EURO yapıyormuş. Hiç yoktan iyiymiş derken bir başka yorumcu, "Geçen hesapladım. Sıfır EURO, 5 TL yapıyor" yazmış. Ne demek istedi anlamadım ama belli ki hükümet muhalifi, nankörün biri. Bu para iyice erimeden EURO veya dolara çevireyim, milli servet yok olmasın dedim ama Akyokuş'ta döviz bürosu ne arasın. 

Neyse evinde oturan birileri, benim olmayan bu parayı yabancı paraya çevire dursun. Ben yürüyüşüme odaklandım. Çünkü yürüyüş paradan daha önemli. Para belki bir şeyleri satın alabilir ama yürüyüşü satın alamaz. Kimine para versen de yürümez.

Vakit nakittir deyip yürüyüşüme başladım. Bir gidiyorum bir gidiyorum. Allah ne verdiyse artık. Tıpkı eski günlerdeki gibi hızlı bir tempo tutturdum. Ne duruyorum ne soluklanıyorum. (Ne nefes alıyorum diyeceğim ama böyle bir seçeneğim yok.) Öyle yürüyorum ki baktım şıpır şıpır ter akıyor ensemden. Elimi göğsüme götürdüm, sırtıma baktım. Soğuk soğuk terlemişim.

Niyetim Belenbaşı Beli’ne varıp dönmek. Gidiyorum bir hızla. Arabalar geçiyor yanımdan durmadan. Yürüdüğümü gören de kornasını çalıp selam verip yoluna devam ediyor. Kimi de elini camdan uzatıp selam veriyor. MA plakalı biri de uzun uzun çaldı. Acaba selam mı verdi? “Bu havada, bu yolda, bu tempo…Üstelik elinde susadığı zaman içebileceği bir suyu bile yok. Aklından zoru olmalı bunun” da demiş de olabilir. Neyse umurumdaydı sanki. Ama korna ile selam verip geçenler moral verdi diyebilirim. Zira gaz önemli. Hele gaza gelen zamlardan sonra tabana kuvvet deyip yürümek en iyisi. Çünkü bir maliyeti de yok. Nasılsa ceremesini ayaklar çekiyor bu kafanın.

Öyle bir tempo yakalamışım ki saate bir baktım. Bir saatte Belenbaşı Beli’ne (Uçurtma şenliği yapılıyor meraklıları tarafından burada. Rakımı da 1460) varmışım. Dedim, bu kadar yürüme az geldi. Hava da güzel. Hafif hafif esiyor. Madem buraya geldim. Şurada Altınapa Barajı’na ne kaldı? Tepeyi iniverince orada. Yani ayağımın altında. Zaten bu gazla gidersin dedim. Bu arada tepeye gelmeden araçları karşıdan görecek şekilde yolun karşısına geçtim. Tam baraja yaklaşırken karşı yolda bir kamyon durdu. Camını indirerek götüreyim, gel dercesine işaret etti. Elimi kaldırarak teşekkür ettim. (Bir de kamyoncuları kaba biliriz. Değilmiş meğer.)

Bir on dakika barajda suyu seyrettikten sonra geldiğim yolu tepmek için tekrar yola çıktım. Yola çıkmadan önce kaç bin adım atmışım diye sayacıma baktım. 14600 adım atmışım. Akyokuş’tan buraya bu kadar adım atmışsam, demek ki bugün 30 bin adım atacağım dedim. Yine araçları karşıma alarak yürümeye koyuldum. Bu arada keyifle yürürken gözüm de boş durmuyor. Arka hariç, sağı, solu ve önden gelen araçları da süzüyorum.  Bir de ne göreyim. Aracının sağ ön koltuğuna eşini/sevgilisini/nişanlısını (size göre yavuklusunu) almış bir kaptan, sol eliyle aracını tam gaz kullanıyor. Sağ eli ne yapıyor demeyin. Sevgilisini göğsüne yaslamış, elini de onun omzuna atmış bir şekilde baraja nazır gidiyorlar. Kıskandım doğrusu. Maşallah her eli bir marifet gencin. Ben olsam yapamazdım. Çünkü tek elle araba sürmem, yüzde yüz kaza garantisi demektir.

Onlar, yolculuğun ne zaman geçtiğini bilemeden liseli aşıklar gibi yollarına devam ededursun. Ben de geldiğim yolu arşınlamaya devam ettim. Onlar nereye kadar gittiler bilemem ama benim yolculuğum Akyokuş mevkiine gelmeden Takkeli Dağ’ın hizasında bitti. Çünkü oğlan aradı, neredesin diye. Yerimi söyleyince almaya geliyorum dedi. Gelme dedimse de geldi. Yürüyüş yolculuğum, 30 bin hedefine varmadan böylece akim kaldı. (Siz bu kadar yürümeyin. İdeal yürümeyi 8-10 bin ile sınırlamak gerek.)

Oğlanla Akyokuş’ta birkaç bardak çay içerek lafladık. Oradan arabama binerek evin yolunu tuttum.

Akşam evde çayını yudumlarken (yine mi çay demeyin. Fakirin çaydan başka neyi var.) TV’yi açtım. Dünya Diyabet Günü imiş bugün. Namı diğer şeker hastalığı. Yazım uzadı biliyorum ama burada biraz da bu hastalıktan bahsetmek istiyorum. Dünyada şeker hasta sayısı da 463 milyonmuş. Şeker hastalarının anası ağlıyor, günlük hapı yutuyorlar ama sanırım köşe olanlar şeker ilacını üretenler. Çünkü şeker hastaları ilaca bağlı hastalardır. Rapor karşılığında ilaçlarını kullanıyorlar. Birkaç kutu olarak yazılan ilaç bitince tekrar alınıyor. Yani Allah nefes verdikçe ömür boyu bu ilacı kullanacaklar. Bu demektir ki ilaç sektörünün 463 milyon hazır müşterisi var. Tip 2 şeker hastalığının tedavisi basit bir ameliyatla giderilebiliyormuş. Ama tıp dünyası buna sıcak bakmıyor. Nasıl ve niye baksın ki. Böyle basit bir ameliyat demek, ilaç sektörünün 463 milyon müşterisini elinin tersi ile itmek ve dünya ilaç babalarını karşılarına almak demektir. Hasılı ilaç sektörünün insafı yok.

Şeker hastalığının değişik sebepleri olabilir. İlk başta da genetik yoluyla geçiyor olmasıdır. Bunun dışında uzmanlar aşırı kilo, hareketsizlik ve stresi de sebepler arasında saymaktadırlar.

Stres yapma demek kolay. İnsanın sıkıntısı varsa, elinde olmadan strese girebiliyor ama kilo ve hareketsizliğin çözümü elimizde. Bunun da en güzel yolu yürüyüştür. (Yukarıda şekil A da görüldüğü gibi.) Bazıları zamanım yok dese de herkes, isterse yürüyüşe zaman ayırabilir. Pekâlâ, istirahat saatimizden ödün verebiliriz. Çünkü şekerin ilacı yürüyüştür. Stresi de alıyor bu arada. İnsanın gözü ve gönlü açılıyor. Yürüyüşün bitiminde bir duş vücudu rahatlatıyor. Herkese ama özellikle kilo sorunu ve hareketsiz yaşayanlara öneririm günlük rutin yürümeyi. Şeker hastası olanlara bu vesileyle geçmiş olsun diyorum. Allah diyabetlilere sağlık, ilaç sektörüne de insaf versin.

*17/11/2021 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Yurdum İnsanı Bir Başka

Çuvalla patates almak için bir markete gittim. Soğan var çuvalla. Patatesi kiloyla veriyoruz. Seç, doldur dedi. Poşetlere doldurmaya başladım. Niyetim 30 kilo almak. Beş poşet doldurdum. Bir poşet kaç kilo  geliyor diye tartıya götürdüm. 5 kilo dedi. Bir poşet daha doldurayım derken tartıdaki görevli, "Dükkana mı alıyorsun bunları" dedi. Eve alıyorum deyince, "Kardeşim, bu fiyata kışlık patates alınır mı? Yazık! Daha kışlık patatesin zamanı var dedi. Ne yapayım bunları dedim. Bence yerine geri boşaltabilirsin dedi. Dediği gibi yaptım.  Şimdilik yetecek kadar bir poşeti bırakarak geri kalanı tezgaha boşalttım. Görevliye teşekkür ederek ayrıldım. 

*

Bir iki hafta sonra bir başka marketin önünde durdum. Yine patatese bakacağım. Patates çuvallarının bulunduğu yere gittim. Fiyat etiketini göremedim. İçeriye girerek manav reyonundaki görevliye fiyatını sordum. Çuvalla vermiyoruz. Ama istersen tartıp verebilirim. Araban var mı dedi. Karşıya koydum dedim. Problem değil. Yalnız bu çuvallar geleli fazla olmadı. Gördüğün gibi patatesler yeşillenmeye başladı. Buradan çuvalla alacağına, madem araban varmış. Şuradan Kızılay Hastanesinin oraya git. Onun yanında Çomaklı, Boruktolu patatesleri satılır. O patateslerde yeşillenme de olmaz. Yine de sen bilirsin dedi. Teşekkür edip ayrıldım. 

*

Karatay Terminaline yakın bir markete girdim. Bu sefer patates almayacağım. Zaten burada manav reyonu yok. Tahinimi hep bu marketten alırım. Mütevazı bir market burası. İki kardeş çalıştırıyor. Üç kilo kepekli tahin istedim. Elemanı tartıp getirinceye kadar hal hatır lafladık. Ödemeyi yapacağımda utana sıkıla "Tahine iyi zam geldi" dedi. Ne kadar oldu dedim. 37 lira oldu dedi. Önceki aldığıma göre 5 lira gelmiş. Diğer ürünlere gelen zammın yanına varılmıyor. Keşke hepsine de bu kadar zam gelseydi dedim. Vedalaşıp ayrıldım. 

*

Size yurdum insanından üç kesit. İlk iki anekdotum market çalışanları ile. Çalıştıkları yeri korumadan ziyade tüketiciyi koruyorlar.  Başkasının ücretli elemanı olmalarına rağmen vatandaştan yana oluyorlar. Aman bana ne? Yüksek fiyata alırsa alsın demiyorlar. Zira çalışan olsalar da kendileri de aynı zamanda birer tüketici. Onlar da evlerine ekmek götüreceklerinde hesap kitap yapıyorlar. 

Marketlerden kavun karpuz alacağımda önce manav reyonunda çalışanlara kavun karpuz nasıl derim. Çünkü bir öğle yemeğinde kavun ya da karpuz yemişlerdir. Sağ olsunlar, ne ise onu söylerler. İyi, çok iyi ya da şu çeşitten al derler. Bazen seçiverir misin bile derim. Üşenmeden dışarıya kadar gelip sanki evlerine alıyormuş gibi özene bezene istediğim kadar seçiverirler. 

Tahin almak için gittiğim son market sahipleri ise birkaç ayda bir uğramama rağmen beni tanır. O yoğunluğa rağmen ilgi ve alakasını esirgemez. Çayımız var. İkram edebiliriz derler. Vaktim varsa içeri de müsait ise zaman zaman çaylarını içtiğim olur. Bakkaldan büyük, marketlerden küçük, süper market ayarında bir yer olan bu alışveriş merkezinin müşterileri de belli insanlar olmalı. Çünkü alışverişe gelen herkesi tanıyorlar. Gelen gözü kapalı alışveriş yaptığına göre demek ki herkese güven vermişler. Fiyatını sormadığım tahine gelen zammı bir mahcubiyet edası içerisinde söylediklerine göre gelen zamlardan da hoşnut değiller. Bu bile marketler çok kazık, vatandaşı kazıklıyorlar. Bunlarda Allah korkusu kalmamış diyenlerin sözlerini boşa çıkartıyor. Çünkü marketler aracı kurum gibi. Aldıkları ürüne karlarını koyup satıyorlar. 

Allah hepsinden razı olsun.