Tarafgir Bakış Açısı *

Futbol maçı izler misiniz bilmiyorum. İzlemeseniz de futbol maçlarının çok çekişmeli geçtiğini bilirsiniz. Çünkü maç demek; stres, heyecan, alkış, slogan, tezahürat, küfür, atışma, taktik vb. demektir. Oynanan maç bir de ezeli rekabet ise yürek mi dayanır bu maça. Ta günler öncesinden bu maç konuşulmaya başlanır, biletler satılır, maçı hangi hakemin yöneteceği dört gözle beklenir. Maçın hakemi açıklanır açıklanmaz, takımların taraftarları hakem hakkında konuşmaya başlarlar. Kimi hakemi beğenir: İyi hakemdir, kritik pozisyonlarda takımlarını tuttuğunu, bu hakemin takımlarına uğurlu geldiğini, bu hakemle daha maç kaybetmediklerini söyler. Kimi de bu hakemle daha maç kazanamadıklarını, bu hakemin maçı katlettiğini, Federasyonun bu hakemi bu maça özellikle verdiğini söyler durur. 

Beklenen büyük gün gelir. Takımların taraftarları kendilerine ayrılmış tribünlerde saatler öncesinden yerlerini alır. Takımlar sahaya çıkar ve stresi yüksek maç başlar. Taraftarların takımı çok iyi oynuyorsa problem yok. Taraftar var gücüyle takımını destekler. Sesleri kısılıncaya kadar tezahürat yaparlar. Hele bir de gol atılmışsa bir bakmışsın hepsi birden ayakta ve eller de havada olur. Mutluluklarına diyecek yoktur. Ama takım iyi oynamazsa fanatik taraftarlar hakemle oynamaya başlarlar. Hakem faul çalsa, hepsi birden “Yuh be! Neresi faul bunun…Satılmış köpek! Kaç para aldın karşı takımdan? İbne hakem!” gibi hakaretler peşi sıra gelir. Bundan futbolcular da nasibini alır, zaman zaman hakeme diklenirler. Rakip futbolcuya sert girerler. Sarı kartlar arka arkaya çıkar. Kimi çift sarı karttan oyun dışı kalır.

Maç bu şekilde gergin biter ama maç bittikten sonra da maç bitmez. Çünkü hakeme kızgınlık devam eder ve televizyonlarda maç sonu değerlendirmelerde her pozisyon tekrar tekrar gösterilir ve hakemin oyunu biçtiği görüşü işlenir ve yenilen takımın başkanı nezdinde bu hakem istenmeyen hakem ilan edilir.

Her maç böyle olmasa da çoğu maçlar hep böyle sonuçlanır. Maç sonucunda en büyük darbeyi hakemler yer.

Hakemler arasında taraf tutanı yok mu? Vardır elbet. En azından takdire bağlı pozisyonlarda tuttuğu takımın lehine kararlar verir.

Başka ülkelerde futbol maçları bizdeki gibi stresli mi geçer bilmem ama bizde maalesef tüm suç hakemlere yıkılır. Çünkü futboldan ziyade hakemle oynanır. Yenilginin müsebbibi olarak çoğu takım suçu kendinde görmez ve hakemler tu kaka yapılır ve pek sevilmezler. Sevmeyenler de objektif maç seyredenler değil, özellikle fanatik taraftarlardır. Halbuki hakemler doğru veya yanlış gördüğünü çalar. Bariz hatada da taraf tutacak değillerdir. Zaten itirazlarda “var” kuralı var. İtiraz edilen pozisyonun yeniden izlenip verilen kararın değiştirilmesi söz konusu.

Maçlardaki fanatik taraftar bakışı ve davranışı sadece maçlarda mı olur bu ülkede? Keşke sadece maçlarla sınırlı olsaydı. Çünkü kutuplaşmanın kol gezdiği her alanda tarafgir bakış hakim bu ülkede. Maalesef siyaseti de böyle bu ülkenin, dini vs. anlayışı da. Herkes önce tarafını belirlemiş. Tarafgir gözüyle hayata ve olaylara bakıyor. Tarafgir olanların bakışı ise hiç sağlıklı değildir. Takım tutar gibidir onların zihniyeti. Bu tarafgir anlayış bu ülkede olduğu müddetçe de toplumun doğruda veya yanlışta anlaşabilmesi mümkün değildir. Bence bu ülkenin aşması gereken en büyük sorunu budur.

Hasılı, kişilerin takımları iyi oynayamasa da takımlarını tutmalarında, bir siyasi parti hata yapmasına rağmen seçmenin oy vermesinde, bir cemaate mensup kişinin bağlı olduğu cemaatini, yanlışlarına rağmen desteklemesinde bir sakınca yoktur. İnsanımızdan özellikle tarafgir bakış açısına sahip olanlardan tek istenilen; olayları, icraatları ve pozisyonları değerlendirirken doğruya doğru, yanlışa yanlış demeleridir. Yani bir hakkı teslim etmeleridir.

*25/03/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Bir Meşşailik Dersi *

Salı günü bir cenazeye katıldım. Cenaze namazının ardından defin için mezarlığa doğru ilerlerken, yanımdan mezarlığa doğru hızlıca yürümeye çalışan üçlü dikkatimi çekti. Biri yüksek sesle hararetli bir şekilde konuşuyor, diğer ikisi dinliyor.

Kulak misafiri olayım, sohbeti daha doğrusu bilgiyi kaçırmayayım diye ben de biraz hızlandım. Hoş, hızlanmasam da sağır sultanın duyacağı şekilde konuşanın sesi bana kadar geliyordu. Konu, haliyle cenaze üzerineydi.

"Cenaze namazında eskiden ayakkabı çıkarılır, ayakkabının üzerine basılırdı. Bu iyiydi ama şimdilerde bunu uygulayan kalmadı. Halbuki bu uygulamanın geçmişi ta peygamberimize dayanıyor. Peygamberimiz bir gün bir cenaze namazı kılacağında, Cebrail peygamberimizin yanına geliyor. Namaz kılarken ayakkabını çıkar. Çünkü ayakkabında tavuk pisliği var. Böyle namaz olmaz deyince peygamberimiz ayakkabısını çıkarıp üzerine basıyor ve cenaze namazını bu şekil kılıyor. Namaz bittiğinde peygamberimiz geri dönünce tüm sahabenin, kendisi gibi ayakkabılarının üzerine bastığını görüyor. Onlara niçin böyle yaptıklarını soruyor. Sahabe, ya Rasülallah, siz yapınca biz de öyle yaptık diyorlar. Peygamberimiz de Cebrail ile arasındaki geçen konuşmayı anlatarak niçin böyle yaptığını sahabesine anlatıyor. Ya gördünüz mü bu uygulamanın nereden geldiğini. Şimdi yapan pek kalmadı başka" dedi. 

Sonra daha da hızlandılar. Daha ne konuştular, neleri kaçırdım bilmiyorum. Bildiğim, eskiden cenazelerde ayakkabıların çıkarıldığı ve ayakların ayakkabıların üzerine basıldığı, şimdilerde kalmadığıdır. 

Mezarlıkta defin esnasında kenarda bekleşirken yanımdaki dostuma bu işittiğimi anlattım. Bizi dinleyen bir akrabam, "Ağa, geçen hafta burada bir cenaze namazına katıldım. Bu anlattığını cenaze namazını kıldıran imam da anlattı" deyince, bilginin esas kaynağını böylece öğrenmiş oldum. 

Garibime giden, ayağın ayakkabının içinde iken cenaze namazı kılmakla, ayakkabının üzerine basarak cenaze namazı kılmanın arasında ne fark var? Ayakkabı pis ise ve bununla namaz olmuyorsa, ayak ha ayakkabının içinde olmuş ha üstünde olmuş... Cenaze namazında sair namazlarda olduğu gibi necasetten taharet aranacaksa; bedenin, elbisenin ve namaz kılınacak yerin temiz olması gerekiyor. 

Neyse fıkhi meseleleri bir tarafa bırakalım. Katıldığım bu cenaze merasimi bana neler kazandırdı neler... 

Tanımadığım birinden kısa süreliğine de olsa bir meşşailik* dersi almış oldum. 

·         Yıllardır cenazelerde uygulanan ve başkası çıkardığı için benim de kalabalığa uyarak ayağımı çıkarıp ayakkabı üstüne bastığım ve cenaze namazı kıldığım bu uygulamanın menşeini böylece geç de olsa öğrenmiş oldum. (Beşikten mezara ilim ve öğrenmenin yaşı yoktur dedikleri bu olsa gerek.  Bu hocayı bulup ondan yeni bilgiler öğrensem mi diye düşünmüyor değilim.)

·         Cenazeye katılarak Müslümanın Müslüman üzerindeki bir hakkı yerine getirmiş oldum ve sevap kazandım.

*Bir nevi ders anlatım şekli. "Ruhla birlikte bedenin de eğitilmesi amacıyla çoğu zaman yürüyerek öğretim yapma." 

*05/03/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.

Komşuda Pişer Bana da Düşer

Dün akşama doğru ortalığı bir duman kapladı. Yangın mı var dedik. Ailecek balkondan bakıştık.

Komşulardan birinin bahçesinden geliyordu duman. Mangal yakmış olmalı demeye kalmadan evde ne kadar açık pencere varsa kapatmak için koşuştuk.

O an düşündüm de keşke evde fazla aile bireyim olsaydı, aynı anda odalara dağılır, hızlıca pencereleri kapatırdık.

Fazla zaman geçmeden duman başta bizim oturduğumuz ev olmak üzere tüm civar evlere yayıldı ve odalara davetsiz misafir oldu.

Balkonda otururken burnu koku alanlar burunlarını kapattı ve yüzlerini buruşturdu. Benimse öyle bir derdim yoktu. Çünkü burnum koku almıyor. Böylesi zamanlarda burnun koku almaması bir nimetmiş.

Az sonra burnu koku alanların tespitiyle balık kokusu gelmeye başladığını öğrenmiş oldum. Boşu boşuna mangal yakıyor diye komşunun günahını almış olduk.

Biz, duman isi ve balık kokusuyla gıdalanırken, komşumuz bahçede balığını mangalda pişirdi. Sonrasını bilmiyorum. Herhalde afiyetle yemişlerdir.

Benim merakım, komşunun hangi balığı pişirdiği. Maalesef bunu tespit edemedim ama bu ziyafetten en fazla evin kadını memnun kalmıştır:

Akşama yemek yapma derdi ve telaşesi olmadı.

Bayram öncesi temizlediği evi balık kokusu ile batmadı.

Güzel bir keyif çattı.

Allah'tan daha ne ister?

Keyiflenmeyip rahatsız olanlar çatlasın.

Dünya Yaşanmaza Doğru *

Çığ düşmesi, toprak kayması, seller ve su taşkınları, orman yangınları, fırtınalar, salgınlar vs. gösterdi ki bu yüzyıl -doğal- afet yüzyılı olacak. Bu demektir ki yaşanmaz bir dünya bizi bekliyor. Sürekli mal ve can kaybı olacak. Böyle böyle dünyanın sonu gelecek. Dünya öbür yüzyıla sarkarsa, geride kalanları nasıl bir dünyanın beklediğini varın siz düşünün. İki yıldır da küresel bir salgınla boğuşuyoruz. Covid-19 biterse, arkasından başka salgınların da kapıda olduğu dillendiriliyor şimdiden.

Büyük can ve mal kaybına neden olan bu doğal afetlerin müsebbibi kimdir? Doğal afetlerin kendisi mi? Evreni ve her şeyi yerli yerince yaratıp bir düzen içinde bizim kullanımımıza veren Allah, şu insanlara gününü bir göstereyim mi diyor? Suçlu hep bizden bir şeyler alan doğanın kendisi mi? Bize bu doğal afetleri gönderen Allah mı suçlu? Haşa.

Bilelim ki doğal afetler sünnetullah adı verilen Allah'ın değişmez kurallarındandır. Evreni gül kabul edersek, doğal afetler de bu evrenin dikenidir. Evren hep güllük gülistan olacak değil ya. Gülü seven dikenine katlanacak. O zaman doğal afetler doğanın doğasında var. Nasıl ki bir araç kullanıla kullanıla bir müddet sonra rektifiyeye ihtiyaç duyuyorsa, doğanın da bize hayat vermeye devam edebilmesi için bu doğal afetlerle rektifiye olması gerekiyor. Yani doğa kendi kendini yenilemektedir. Hasılı doğal afetlerde suçlu ne doğanın kendisi ne de bu doğal afetleri yaratan Allah'ın kendisidir. Burada suçlu, babadan kalan mirası hoyratça kullanan, kadir-kıymet bilmeyen iki ayaklı biz insan neslidir. Yapıp ettiklerimizden dolayı doğanın doğallığını bozar, akışı tersine çevirmeye kalkar, tedbirler almazsak olacağı budur. Daha ne bekliyorduk ki... Çünkü bizim yaptığımız doğaya savaş açmaktır. Doğaya savaş açarak kim başarılı olmuş ki biz başarılı olacağız. 

Nedir doğaya savaş açmak? Ormanları yakar yıkar ve kesersek; kuraklığa, toprak kaymasına ve heyelana hazır olalım. Orta yerde boş arazi kalmamış gibi dere yataklarına ev yapar, dereleri ıslah ediyoruz derken ifsat edersek, küresel ısınmayla birlikte anormal bir şekilde yağan yağmur, her dere ve tepeden gelir. Önüne kattığını götürür gider, boğar ve bir kenara atıverir. Boğarken de suçlu kim demez. Suçlu-suçsuz onun müşterisidir ve kimseye acımaz. Zira insafı yoktur. Çünkü biz suyun doğal akışını bozarsak o da bizi boğar. Evlerin alt katlarını da su basar. Dünyaca emek verilen ve masraf edilen tahliye boruları ve alt yapı çöker. Yapılan köprüleri bile alır götürür. Fay hattının üzerine yaptığımız meskûn mahalleri de çimento ve demirden kısarak çürük yaparsak, o koca binalar enkaz yığınına döner. İçindekileri de öldürür. Öldüremese de sakat bırakır. Biz de iğne ile kuyu kazar gibi mucize kurtuluşlar bekleriz enkazın başında.

Kıyametin ne zaman kopacağını ve dünyanın ömrünün ne kadar olduğunu bilmiyoruz. Zira bizde bunun bilgisi yok. Bilen tek varlık Allah Teala’dır. Öyle zannediyorum, kıyametin ne zaman, hangi saatte kopacağını bilen Allah’ın, kıyameti şu gün koparayım diye karar verdiğini düşünmüyorum. Kıyameti biz insanlar koparacağız. Çünkü güzelce yaratıp emrimize verilen dünyayı kullanan biziz. Dünya da yeni aldığımız ve belli bir miadı olan ürün/eşya/mal gibidir. Her ürünün bir ömrü varsa dünyanın da bir ömrü vardır. Eşya temiz kullanılır, zamanında bakım ve onarımlarını yaparsak, nasıl ki kullandığımız eşyanın ömrünü uzatabiliyorsak, dünyayı da sünnetullaha uygun kullanırsak ömrünü uzatabiliriz. 

Hasılı, dünyayı cennete çevirmek de elimizde, cehenneme çevirmek de. Dünyanın ömrünü kısaltmak da elimizde, uzatmak da…

*19/03/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.

Beni Ne Kadar Tanıyorsunuz?*

Beni ne kadar tanıyorsunuz desem, fiziki ve birkaç bildiğiniz yönümü sayabilirsiniz. İçimde ne barındırdığımı biliyor musunuz? Sakın ben senin ciğerini bilirim gibi beylik laflar etmeyin. En iyisi mi gelin size kendimi anlatayım. Böylece nasıl biri olduğumu (pek lazımdı sanki!) öğrenin.

Zayıfken ben;

*Sesi çıkmayan, ses çıkarırsam da alttan alan birisiyim.
*Uyumlu olmayı tercih ederim.
*Herkesle iyi geçinirim.
*Nazik ve kibar olurum.
*Eleştiriye, istişareye ve diyaloga açığım.

*Hoşgörülüyüm.
*Ekip ruhuna önem veririm.
*Birlikte çalıştıklarıma saygıda kusur etmem, onlara değer veririm.
*Dürüst olmaya çalışırım. (En zoru) Olamasam da dürüst geçinirim. (En kolayı)

*Makam ve mevkide gözüm olmaz.

Güçlendiğim veya gücü ele geçirdiğim zaman ben;

*Başkasını eleştirmeyi pek severim. Eleştiri okları bana dönerse eleştirinin en masumuna dahi tahammül etmem.
*Ağzımı bozar, insanları yerin dibine geçiririm.
*Ekip ruhuna önem vermem.
*Cazibe merkezi olmak isterim.
*İstişare etmem, diyaloga açık olmam.

*Herkes durmadan beni övsün, alkışlasın, hep benden konuşulsun isterim.

*Alternatifim olsun istemem. Biri alternatif olmaya kalkarsa adamlarım vasıtasıyla onları yok etmeye çalışırım. Sadece ben kalmalıyım.

*Cenazemin koltuktan kalkmasını ve koltukla birlikte mezara gömülmeyi isterim.

*İyilik yaptıklarım ve kendilerine imkan sunduklarım bana karşı gelsin, görüş serdetsin istemem. Çünkü benim sayemde onlar bir şeyler gördü. Benimle uyumlu olur, dediklerimi yapar, saygıda kusur etmezler ise sunduğum imkanlardan yararlanmaya devam ederler. Çünkü onlar benim yakınım ve adamımdır.

*Ağacın yaprağı düşse ağacın bana kastı var diye düşünürüm. Çevremin de böyle bilmesini isterim.

*Tüm iyilik ve güzellikleri kendimden, kötülükleri ise rakiplerimden bilirim. Bilmekle kalmam. Herkesin de böyle bilmesini isterim. Çünkü ben sütten çıkmış bir ak kaşığım. Bu da böyle biline.

*Varlığım herkes için bir nimet, yokluğum ise külfettir. Çünkü ben Allah vergisi, bulunmaz bir Hint Kumaşıyım. Benden vazgeçmeyi düşünenler, bunu böyle bilsin.

*Bana yapılan her şey hakaret, benim yaptığım ve dediğim her şey ise birer tespittir.

İşin özeti, zayıf iken kendimi iyi biliyorum ama güçlüyken neler yapabileceğimi yazmaya çalışsam da hepsini yazdığımı sanmıyorum. Bunun ortaya çıkması için beni güç ve koltukta iken denemelisiniz. Haydi göreyim sizi.

*19/10/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Siyasetimizi Nasıl Bilirsiniz?

Tecrübem şunu gösterdi ki bu ülkenin siyaseti, birbirinin tıpkısının aynısının benzerinin ta kendisidir. Yok aslında birbirlerinden farkları. Biri tencere ise diğerleri kapaktır. Alın birini ötekine.

Her birinin, yekdiğerinin yaptıklarını kıyasıya eleştirdiği sizi yanıltmasın. Hangisinin eline imkan geçerse o eleştirdiğini yapmada çok mahirdir. Hepsi birbirinden kopya çeker. İyi birer kopyacıdırlar.

Bir şeyi yaparken ağızlarına ve yüzlerine bulaştırırlar. Hiçbir şey yokmuş gibi davranırlar ve algılar üzerine siyaset yaparlar. Birini yaparken diğerini kırarlar. Hep sorun üretiyorlar dense yeridir.

Konuşurken mangalda kül bırakmazlar. Sanırsın ki hepsi birer dürüstlük abidesidir. Dürüstlükleri imkanlar eline geçinceye kadardır.

Birbirlerine hesap soracağız dediklerine bakmayın. Hiçbiri diğerine hesap soramaz. Çünkü hepsi birbirinin eksik yönlerini, yaptıklarını ve zaaflarını iyi bilir. Hepsi bilir ki hesap sorulmaya kalkılırsa her birinin cemaziyelevveli ortaya dökülür. Bu da birbirlerini aşağıya çekmektir ki bu da işlerine gelmez. Çünkü buradan ekmek yiyorlar. Sadece meydanlarda ve ekranlarda birbirlerine yumruk sallarlar. Perdenin gerisinde sarmaş dolaş olurlar. Her yapanın yanına kar kalır yaptığı. Çünkü birbirlerinden beslenirler.

Ardından bu ülkenin kaynaklarını baba mirasını yiyen, bu mirası hoyratça kullanan hayırsız evlat gibi har vurup harman savurmaktır. Durmadan borç almak ve halka kara kışı miras bırakmaktır.

Siyasetimiz, siyasileri ihya ederken bu ihyanın faturası hep halka çıkarılır. Bakmayın birbirlerini eleştirip ayıpladıklarına, halktan ve sureti haktan göründüklerine. 

Ülke yıkılsa da bitse de tüm kaynaklar tüketilse de siyasetimiz asla bedel ödemez. Ödedikleri tek bedel sandıktan çıkmamaktır. Malı götürdükten sonra bu da bedel sayılmaz. 

Yine bir konuda kim kimi ayıplamışsa, ayıpladığı ölmeden önce er geç başına geliyor. Zammı eleştiren zam yapabiliyor. Hayat pahalılığından dem vuran halkı hayat pahalılığına maruz bırakabiliyor. Yani geçmişte neyi eleştirmişse aynısını yapabiliyor. Hayat böyle bir şey demek ki. O zaman büyük lokma yemeli, büyük laf etmemeli ama gel de bunu siyasilerimize anlat. Sonra anlatıp niye kendilerini zora soksunlar ki. Nasılsa kitleler görmüyor, görmek istemiyor ve bu u dönüşlerini bir güzel savunabiliyor.

Siyasetimizin siyasetten anladığı tek şey bol bol övünmek, rakiplerini kötülemek, kendilerini boy aynasında göstermek ve hamaset yapmaktan ibarettir. Söz verip yapamadıkları şeyler için ömürleri gerekçe üretmekle ve başkasını suçlamakla geçer.

Yaptıkları ve yapamadıklarıyla ilgili kendilerini, kendilerinden önce siyaset yapanlarla kıyaslarlar. Hiç başka ülkelerle kıyaslamazlar. Başarısızlıklarını gölgelemek ve kendilerini başarılı göstermek için istatistik ilmini devreye sokarlar. Öyle bir hesap yaparlar ki bu başarılarına inanmaya elin mahkumdur.

Seçimlere seçim ekonomisiyle girerler. Yapabilsin veya yapamasınlar bol bol vaat verirler. Vaatleri ötelemek için ipe un sererler. 

Hasılı, tuzu kurudur hepsinin. Bakmayın birbirleriyle atıştıklarına. Tek dertleri musluğa en yakın olmak ve imkanlardan daha fazla faydalanmaktır. Musluğun yani suyun başına geçenin tek yaptığı, yalancı baharla günü kurtarmak ve göz boyamaktır. 

Mizahın Hayatımızdaki Yeri *

Mizahi bir yönüm var. Yeter ki havamda olayım. Yerini, zamanını ve ortamını bulursam, mizah yapmaktan kaçınmam. Bunu beni tanıyanlar da belirtir. Aynı üslubun izleri zaman zaman yazılarımın bazısında da görülür. Mizah ve mizah türlerine dair bu üslubum çoğunluk tarafından tasvip edilse de mizahtan anlamayan bazıları; dalga geçtiğim, alaya aldığım ve küçümsediğim yönünde eleştiri getirmektedir.

Şunu baştan söyleyeyim. Hiçbir insanı küçümseme, hor görme, ayıplama, onları hafife alma gibi bir niyetim hiç olmadı. Bu benim ne hakkım ne de haddim. Zaten Hücürat Süresi 11.ayette Allah, “Ey iman edenler! Bir topluluk diğer bir toplulukla alay etmesin; zira onlar kendilerinden daha iyi olabilirler. Kadınlar da başka kadınlarla alay etmesinler; çünkü alay edilenler edenlerden daha iyi olabilirler. Biriniz diğerinizi aşağılamayın, birbirinize kötü ad takmayın. İman ettikten sonra fasıklıkla anılmak ne kötüdür! Günahlarına tövbe etmeyenler yok mu, işte zalimler onlardır.” buyurmaktadır. Kur’an’ın yasakladığı bir fiille insanları alaya almam söz konusu olamaz.

Bu açıklamayı yapıyorum. Çünkü bazıları mizah ile alayı karıştırmaktadır. Mizah ile alay ne demekmiş önce buna bir bakalım. Mizah, “Hayatın güldürücü yönünü ortaya çıkaran bir sanat türüdür. İnsanı gülmeye sevk eden resim, karikatür, konuşma ve yazı sanatıdır. Mizah eserleri sadece şaka, güldürme maksadıyla söylenip, yazılıp, çizilmediği gibi belli fikirleri ifade etmek için de ortaya konulabilir.” (Vikipedi) Mizahla karıştırılan alay ise, “Söz, ses tonu, davranış vb. ile biriyle ya da bir şeyle hafifseyerek ve küçümseyerek eğlenme” anlamına gelir.

Görüldüğü gibi mizahla alaya alma arasında ince bir çizgi vardır. Biri güldürürken düşündürüyor, diğeri ise muhatabını rencide ediyor. Mizah, genel tarafından özellikle mizahtaki nükteyi anlayanlar tarafından takdir edilirken istihza ise tasvip edilmese de hayatın bir gerçeğidir. Mizah dün olduğu gibi bugün ve bundan sonra da olacaktır, tıpkı -tasvip etmesek de- alay ve istihzanın da olmaya devam edeceği gibi. Çünkü mizah tek başına hayatın kendisi değilse de hayatın bir parçasıdır. Mizah güldürürken ince bir dokunuştur, olaydaki ayrıntıyı görebilmektir, olaya farklı pencereden bakabilmektir. İnsanların onurunu zedelemeden gülümsetmeyi amaçlar.

Mizah sadece mutlu ve huzurlu olduğumuz zamanlarda eğlenmek için yapılmaz. Üzüntülü zamanlarda da yapılır. Nasıl ki dua sadece derdimiz olduğu zaman yapılmıyor, her zaman yapılıyorsa, mizah da her zaman yapılır. Yeter ki zamanında, kıvamında ve ortamında ölçülü bir şekilde yapılsın.

Unutmayalım ki hayata hep ciddi bakanlar için bu hayat çekilmezdir. Bu tipler hayatın bir parçası olan bu mizahtan yoksundurlar. Asla haz almazlar. Çünkü mizahtan anlamazlar. Mizahtan anladıkları alaya alma, küçük düşürme ve istihzadır. Mizah ile dalgayı karıştıranlar mizahı nasıl anlasınlar? Biri güldürürken diğeri kişiyi küçümser. Belki de düz kontak olmalarındandır. Bu ikisi arasındaki inceliği anlayamayanlar, anlayamadıklarından dolayı kendilerini sorgulamaları gerekirken ayıplama yoluna gidiyorlar. Burada bir hakkı teslim edelim. Bu tipler aşırı alıngandırlar. Bunda da kimse ellerine su dökemez. Yalnız bilelim ki hayat hep ciddiyetten ibaret değildir. Hep ciddi olmak hayatı çekilmez kılar.

Kur'an'da Allah her şeyi hakikat olarak açıklamaz, mecaza da yer verir. Peygamberimizin hayatında da mizaha yer vardır. Hasılı, yerinde, zamanında ve kıvamında uygulandığı takdirde mizaha hayatın her alanında yer vardır. Yeter ki ölçü kaçırılmasın.

*09/03/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.