Kafamızdaki yanlış dini değerler

“Önceleri melek olan şeytan, isyan ettiği için huzurdan kovulmuştur.” Cümlesi doğru mu-yanlış mı diye 7.sınıflara sınavda sordum. Ekseriyeti ‘doğru’ seçeneğini kodlamış. Derste de o kadar üzerinde durmuştum halbuki.

Sınavdan sonra incelesinler, yanlışlarını görsünler diye kağıtları dağıttım. Yukarıdaki cümleyi doğru şeklinde kodlamış çok sayıda öğrenci ya parmak kaldırdı, ya da yanıma gelerek cümleyi gösterdi: “Bu doğru değil miydi” diye. “Yavrum! Bu konuyu işlerken halk arasında şeytan önceleri melekti, kibrinden dolayı Adem’i kabul etmedi...şeklinde yanlış bir algı var. Bunun doğrusu şeytan yani İblis, melek değildir. O, cinlerdendir. Bakın meleklerin özelliğini anlatırken isyan etmezler, Allah’ın emrinden dışarı çıkmazlar, asla günah işlemezler...’ diye işledik” şeklinde açıklama yaptım. Çoğu ikna oldu. Bazısı ise: “Ama hocam, geçen sene ki hocamız bize melek dedi, ama hocam, babam böyle dedi, ama hocam ben bir kitapta böyle okumuştum” şeklinde yine gerekçeler sundular bana. “Allah hayrınızı versin sizin” dedim, başka bir konuya geçtim.

***

Fakültede okurken bir esnafın dükkanında oturuyorum. Karşımda da iki ihtiyar var. Biri diğerine Eyüp peygamberi anlatıyor: “Öyle sabırlı öyle sabırlıymış ki, yıllar yılı yatalak bir şekilde yatmış, vücudu kurtlanmış, üzerinden bir kurt düşünce yerden o kurdu alır: ‘Senin rızkın bendedir’ diyerek tekrar vücuduna koyarmış...dedi. O anlattıkça yanındaki ‘yah yah’ dedi. Anlatmasını bitirince bana başını kaldırdı: ‘Öyle değil mi yeğen?’ dedi. ‘Öyle değil amca, peygamberin uzun süre hasta yattığı doğru olmasına doğru. Ama kurtlandığı kurdu yerden alıp vücuduna koyması doğru değil. Zira vücudun kurtlanması o kişinin pis ve kirli olduğuna işaret eder. Bir peygamberin kurtlanması söz konusu olamaz. Haydi yatalaktı, yıkanamadı, kurtlandı diyelim. Hele düşen kurdu yerden alıp rızkın bendedir demesi söz konusu olamaz” dedim. Beni dinleyen amcanın morali bozuldu. Ama altta kalmadı. “Sen ne bileceksin, daha gençsin” diyerek ağzımın payını verdi.

***

Derste orucu bozan durumları anlatıyorum. Kitapta orucu bozan durumlarla ilgili “Bilerek yemek-içmek, sigara içmek” şeklinde kısa bir açıklama var. Başka bozan durumlar veya bozmayan durumlar neler olabilir diye Diyanet’in ilmihalini  karıştırdım. Bir kaç tane görüşünü kes-kopyala yaptım. Bir tanesi de: “Kusma kasten yapılmazsa oruç bozulmaz. Kasten yapılır da ağız dolusu kusarsa oruç bozulur.” Cümlesi idi. Bunu öğrencilerle paylaştım. Bir öğrencim hışımla: “Dediğin bu cümlelere katılmıyorum. Ben dün akşam babama sordum. Bana kusma orucu bozar dedi. Benim babam imam, üstelik hafız. Dedem de hoca” diyerek itiraz etti. “Kızım! Ben bu cümleyi aynen diyanetin ilmihalinden aldım. Kendi görüşüm değil. Diyanet bu konuda otoritedir. Hoca olmamız, hafız olmamız her şeyi doğru bileceğimiz anlamına gelmez” dedimse de kızı ikna edemedim.

***

Yukarıda üç tane örnek verdim başımdan geçen. Kafalarda oluşmuş, dilden dile anlatılan şeyler beyin ve zihinlere öyle işlemiş ki değiştirebilmen kesinlikle mümkün değil. Din alanında söylenen yanlışları düzeltmeye kalksa insanların ömrü yetmez. Bu demektir ki, din alanında işkembeyi kübradan konuşmamak gerek. Bin düşünüp bir konuşmalı. Halkın belleğinde sadece yanlışlar kalıyor. Din adına söz söyleyenler yoğurdu üfleyerek yemeli. Hele aslı astarı olmayan dini hikaye ve kıssa anlatmamak lazım. Vatandaş Nasrettin hocadan fıkra dinlese güler geçer. Din alanında bir hikaye anlatsan dini bir vazife gibi hüküm çıkarıyor. Bu demektir ki, halk dini alanda eksik bilgiye sahip olsun, gerekirse bilmesin, ama yanlış dini bilgi aktarmayalım. Çünkü virüs gibidir. Bulaştı mı temizleyemezsin. Her gördüğümüz, her duyduğumuz, her okuduğumuz bilgiyi iyice tartmadan konuşmayalım. Her kitapta yazanı doğru kabul etmeyelim. Önce akıl süzgecinden geçirelim. Her duyduğumuz bilgiyi doğru kabul etmeyelim. başka kişi ya da kaynaklardan araştıralım. 23/12/2016