Ali İhsan Varol ile Kelime Oyunu *

TV2'de hafta içi her akşam Ali İhsan Varol'un hazırlayıp sunduğu "Kelime Oyunu" adında bir yarışma programı var. Uzun yıllardır devam eden bu programı izleyenler bilir, izlemeyenler için kısaca değineyim:

Önceleri beş kişinin yarıştığı programa, bu sezondan itibaren 4 yarışmacı katılıyor. Yarışmada dört, beş, altı, yedi, sekiz, dokuz ve on harfli olacak şekilde 2'er soru soruluyor. Toplamda 14 kelimeye dört dakika içerisinde cevap verilmesi gerekiyor. Her harfe 100 puan veriliyor. Yarışmacılar harf aldıkça 100 puan kaybediyorlar. Her günün birincisi diğer günlerin birincisi ile haftalık yarışmaya, ardından hafta birincileri de ay birincileri olarak yarışıyor. 

18 yaşını dolduran herkesin katılabildiği programda; kelime hazinesini güçlendirme, zihni yoklama ve zorlama, düşündürme, heyecan, bilgilendirme, zamanla yarışma, stres, espri, gülerken ve güldürürken öğretme, değer verme, nezaket, zarafet, seviye, tatlı rekabet vb. var. Yani iyilik ve güzellik adına yok yok. Programa renk katan kahraman ise programı hazırlayıp sunan Ali İhsan Varol'dur. Nezaket ve zarafetiyle, programına bir seviye getiren ve bu seviyeyi her programında koruyan Ali İhsan Varol'un diğer tüm yarışma programlarına, yarışmacılara ve sunuculara örnek olmasını isterim. Programın uzun yıllar devam etmesinde ve izlenmesinde programın her safhasında emeği bulunan Sayın Varol'un payı büyük. İzlemeyenlere bu programı izlemesini ısrarla öneririm.

Niyetim programı anlatmak, reklamını yapmak ve Ali İhsan Varol'dan bahsetmek değil idiyse de Kelime Oyunu demek Ali İhsan Varol demek ve Ali İhsan Varol'dan bahsetmemek olmaz. Ali İhsan Bey'i görür görmez nezaket, zarafet, beyefendilik, görgü, empati, insanın onurunu koruma, moral verme, içtenlik, değer verme vs. gözümün önüne geliyor. Öncelikle bu hakkı teslim edeyim. 

Programda benim gördüğüm, yarışmacılara sorduğu kelimeyi buldurmak için yardımcı olmaya çalışan ve değişik ipuçları veren Ali İhsan Varol, tüm yarışmacıların sarf ettiği toplam efordan daha fazla efor sarf ediyor olmasıdır. Zira kelimeyi bulsun diye adeta çırpınıyor. Dikkatimi çeken bir başka yön ise yarışmayı kazansın veya kaybetsin tüm yarışmacıların moralle ve onurlandırılarak gönderilmesidir. Kaybeden yarışmacı bile kazanmış edasıyla omuzları kabararak gidiyor yerine. Kazanma iddiasını kaybedene hakeza. "Efendim, bu aslında siz değilsiniz. 9 bin puanı çok kolay alabilirdiniz. Falan kelimede koptunuz. Aslında dilinizin ucuna geldi, bir türlü söyleyemediniz, süre sıkıntınız oldu, bugün şans faktörü yanınızda değildi, bunu saymıyorum, bir daha bekliyorum. Moral alkışını yeterli bulmadım. Haydi bir defa daha alkışlayalım." gibi sözlerle kaybeden her yarışmacı, önce "Bu ben miyim acaba" diyor. Ardından iltifatların ardı arkası kesilmeyince "Evet, bu benim, ben neymişim de haberim yokmuş" deme noktasına geliyor ve kişiye kendisini değerli olduğunu hissettiriyor.

İddiası olsun veya olmasın, moral bulmak, onurlanmak, iltifatlar görmek isteyen bu programa katılsın derim. Zira program ve sunucudan her birimizin alacağı örnekler var. Zira Varol'un farklı bir güdüleme özelliği var. Özellikle anne ve babaların, emrinde personel çalıştıranların ve eğitimcilerin alacağı dersler var. Çünkü bu yarışmada kişileri suçlama yok. Suçlama olmayınca yarışmacılar da savunma ve mazeret üretme ihtiyacı hissetmiyorlar. Suçlama yerine, kişilerden verim elde etmek, kişileri kazanmak esas olmak olmalı. Bunun yolu da Ali İhsan Bey'in yaptığı moral depolama ve motive etmektir. Öğrencileri kazanmak ve onların başarısını artırmak için öğretmenlerin bu metoda çok ihtiyacı vardır ve her eğitimci, bu programın müdavimi olmalıdır. Zira Ali İhsan Bey'den öğrenilecek çok şey var. Yaşa, Var ol Ali İhsan Bey!

*17 Aralık 2022 günü Barbaros Ulu adıyla Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır. 

Adalet mi, Eşitlikçi Anlayış mı?

Yapılan bir açıklama ile devletin doğal gazı sübvanse etmesi sonlandırılmıştı. Şimdilerde yüzde 75'inin devlet tarafından karşılandığı dillendiriliyor yeniden. Bu demektir ki kullanılan ısınma giderinin yüzde 25'ini vatandaş öderken yüzde 75'ini devlet karşılıyor. 

Örneklendirirsek, diyelim ki vatandaşa bu ay 1.000 liralık fatura geldi. Bu faturaya devlet tarafından ödenen kısmı da dahil edersek, bu fatura toplamı 4.000 lira demektir. Yani vatandaş bu meblağın çeyreğini ödüyor. Tamamını ödese yandı demektir. Devlet aynı zamanda imkanı olmayan bir kısım vatandaşın yakıt giderini de karşılıyor. Varsın karşılasın. Zira sosyal devlet olmanın bir gereğidir.

Bir an için devletin sübvanse etmesi olmasa, giderin tamamının vatandaş tarafından ödenmiş olsa, bu ısınma giderini bir kısım vatandaşın karşılayabilmesi, özellikle asgari ücretli olarak çalışan kimselerin ödeyebilmesi zor görünüyor. Bu yönüyle sübvanse yerinde. Devletin ödemesine gelince, karşılanan 2/3'lük kısım büyük bir rakam. Devlet bunun altından nasıl kalkıyor? Nereden ödüyor bunu? Düşündürücü değil mi? Devletin yedekte parası olsa ya da cari fazlamız olsa varsın ödesin. 

Bildiğimiz gibi devletin gideri, gelirinden daha fazla. Gelir gideri karşılamayınca devlet borçlanma yoluna gidiyor. Sübvanse edilen kısmı karşılamak için devlet borçlanıyorsa, buna faiz de ödüyor demektir. Bu da doğal gaza ödenen ana paradan daha fazla para ödediğimiz anlamına gelir. Sonuçta yakıt giderlerinin 2/3'ü devlet tarafından karşılansa da bu para vergi yoluyla yine vatandaştan çıkacak, bu da bütçedeki kara deliklerin daha da artması demektir. Hasılı, kış döneminde bizim lehimize görünen sübvanse, ilerisi düşünüldüğü zaman çok da makul görünmüyor. Zira borç yine bizim borcumuz.

Devlet yakıtta ve diğer ihtiyaç hissedilen alanlarda sübvanse uygulasın. Zira buna ihtiyaç var. Burada eleştirim, herkesin yakıt giderinin yüzde 75'ini karşılamasına. Devlet niye bu toptancı anlayışı seçer, inan anlamış değilim. Devletin bu yaptığı eşitlikçi anlayıştır. Halbuki böyle yapacağına, gelire göre sübvanse uygulaması bana daha makul geliyor. Mesela,

*sabit geliri olmayan ve geçimini sosyal yardımlarla karşılayan kimselerin yüzde 100'ünü, 

*asgari ücretle çalışanların % 75'ini,

*geliri 10.000 liraya kadar olanların % 50'ini,

*geliri 15.000 liraya kadar olanların % 25'ini ödesin.

*Geliri 15.000 liranın üzerinde olanlardan ise sübvanse uygulamasın, tamamını alsın. Böyle yaptığı takdirde daha adilane olur. Eşitlikçi anlayış mı yoksa adil bir ödeme planı mı derseniz, ben gelire göre ödeme planının yapılmasını hakkaniyete daha uygun görürüm. Hakkaniyet ölçüsü hem toplum yapımıza hem de dini anlayışımıza uygundur. Dinimizde namaz ve oruç herkese farz iken zekat ve hac, nisap miktarı dediğimiz zenginliğe ulaşınca kişiler zekat vermekle ve hac yapmakla sorumlu tutulur. 

Devletin bu toptancı ve eşitlikçi anlayışı sadece doğal gaz ödemelerinde sübvanseden ibaret değil. Aynı şekilde katma değer vergisi (KDV) ve özel tüketim vergisinde de aynı şekilde. Öyle ki sosyal yardımlarla devletin desteklediği ihtiyaç sahipleri de aynı KDV ve ÖTV ödemek zorunda. Bence bu da adalet değil. ÖTV ve KDV'de zengin-fakir tasnifi zor olabilir belki. Mesela, alışverişte herkes aynı vergiyi öder ama kişilerin gelir durumuna göre devlet, aldığı bu vergiden belirli bir oranını harcama yapan kişilerin hesabına iade edebilir. Bu teknolojik imkanlarla bunun yolu da bulunur. Yeter ki dert edinilsin.

Mutsuz İnsanların Mutluluğu

İnsanoğlunun tüm çabası huzur bulmak içindir hatta huzursuzluğu da huzur aramasındandır. Tüm çabaya rağmen insanoğlu huzur ve mutluluğu yakalayabilmiş midir? Buna buldu demek çok iddialı olur. Zaten bulsa bile bir insanın tüm hayatında huzurlu ve mutlu olması mümkün değil. Çünkü tek başına huzur ya da huzursuzluk tabiatın ruhuna aykırıdır. Bu dünyanın doğasında sevinmek ve üzülmek, huzur ve huzursuzluk vardır. Bugün keyfim yerinde diyen bir bakmışsın, ertesi gün ruhsal yönden çökmüş olabiliyor. Bakmayın insanların çarşı-pazarda dolaşıp güldüğüne, hal-hatır sorulduğunda iyiyim dediğine. Zira herkesin içinde ne fırtınaların koptuğunu ancak kişilerin kendisi bilir. Tüm buna rağmen hayat devam ediyor.

Gözlemlerime göre huzursuz insanlar iki tür davranış gösterebiliyor. Bir kısmı insanlardan uzaklaşır, kendi kabuğuna çekilir, kimseye karışmadan küçük dünyasında yaşamaya devam eder. Huzuru böyle bulmaya çalışır. En azından kimseye zarar vermeyeyim düşüncesindedir. 

Bazıları da huzuru başkalarının huzurunu kaçırmada bulur. Bu tipler çocukluğunda veya sonraki yıllarda ne yaşamıştır bilinmez ama yaptıklarına bakılırsa, fırtınalı bir çocukluk geçirdiklerini ya da sonrasında derin izler bırakan ama hatırlamak istemedikleri bir geçmişleri olduklarını düşünebiliriz. Bir başına kalamaz bunlar. Çünkü yalnızlık yani bu kimselerin kendi başına kalması demek, kendisinde derin izler bırakan geçmişiyle baş başa kalması demektir. Hatırlamak istemeseler de akılarına damar. Bu ise onları ne uyutur ne oturtur. Dışarıya kalabalıklar içerisine atarlar kendilerini. Meşgale ararlar. Zira kendilerine dertlerini unutturacak bir şeyler bulmaları gerekir. Orada da rahat durmazlar. İçlerindeki kavgalarını oradakilere gün vermeyerek sürdürürler. Çünkü geçici huzuru başkasının huzurunu bulmada bulurlar. Bu tipleri görenler, ilişmeyeyim ya da bana ilişmesin deyip sağa sola sıvışmaya çalışırlar. Zira istemedikleri burunlarının dibinde bitmiştir. Bu tipler içerisinde bir de üst yönetici olanlar varsa, emri altında çalışan personelin vay haline. Gelmesiyle birlikte herkesin huzuru kaçar ama yapılacak bir şey yok. Başkası gibi çekip gidemezler. Çünkü ekmek tekneleridir orası. Emir ve talimatlar peşi sıra gelir. Yapmayız denmez ama yapılanlar da beğenilmez. Çünkü sadece kendileri vardır mükemmel. En iyisini kendileri bilir ve yaparlar. Durmadan hata ve eksik ararlar ki onlara kükresinler. Hiçbir şey bulamasalar bile niye gecikildi, siz ne iş yaparsınız, bir şeyi bile yapıp getiremiyorsunuz, ne kadar vakit oldu derler. Personelin moralinin bozuk olduğunu görür görmez keyfe gelip huzur bulurlar. Tüm bunlar yeterli mi onlar için? Yetmez. Zira aldıkları keyif ve huzur geçicidir. Kendilerini atarlar başka bir tarafa. Çünkü huzurun devam etmesi için oradakilerin de huzurlarını kaçırmaları gerekir. 

Hasılı, başkasını huzursuz etmekle huzur bulanlar bir yerde uzun süre eğleşmezler. Ne eksik bulurum düşüncesiyle oradan oraya dolaşır dururlar. Başka daha nasıl huzursuz ederim düşüncesiyle yeni icatlar ortaya sürerler. Bu tipler ne istişareye açıktırlar ne de eleştirilere. Makul gerekçelere bile tahammülleri olmaz. Çünkü başına buyrukturlar. Maceradan maceraya koşarlar. Ne kadar kırıp dökerlerse kardır onlar için. Onlara göre bir kendileri çalışıyorlar. Başkaları ise yatıyor hep. Kendileri olmasa bulundukları yeri bilmem ne götürür. Bu yüzden kendilerini bulunmaz Hint kumaşı görürler. Böyle görseler de bu koltuklarından ayrıldıkları zaman kimsenin yüzlerine bakmayacaklarını da çok iyi bilirler. Ama ne edersiniz ki kendileriyle barışık olmayanların başka da yolları yoktur: Huzur bozacaklar ki huzur bulalar. 

İrtibat ve İltisak

Kimsenin inancında, düşüncesinde ve sendikasında değilim. Her kesimden insanla iletişim kurarım. Görüşürken ne kendimden ödün veririm ne de karşı taraftan ödün beklerim. Bir konudaki görüşümü eğip bükmeden söylerim. Karşı tarafın da böyle olmasını yani göründüğü gibi olmasını isterim. Zıt kutuplarda olsak da birbirlerinin görüşüne saygı duymak suretiyle insanların asgari müştereklerde buluşabileceklerine inanırım. Saygı çerçevesinde görüşünü açıklamasından dolayı ne kimseyi ayıplarım ne ilişkiyi keserim ne de ötekileştiririm. Yeter ki suçlayıcı bir dil kullanmasın, yeter ki bir fikrin ve düşüncenin bağnazı olmasın, yeter ki tek doğrunun kendinden ibaret olduğu zehabına kapılmasın. İnsan olması yeterli benim için.

Hizbullah olaylarının yaygın olduğu, operasyonların yapıldığı, bazı kimselerin Hizbullah ile irtibatlı, iltisaklı, üyesi veya sempatizanı iddiasıyla gözaltına alındığı yıllarda, bir okulda görev yapıyordum. Çalıştığım okuldaki öğretmenlerin çoğunluğu sosyal demokrat insanlardan oluşuyordu. Aynı düşüncede olmasak da seviyeli bir ilişkimiz oldu. Hatta bu ilişkiyi şakalaşmaya kadar götürürdük.

Beş güne yayılmış şekilde 11 saat dersim vardı. 7 saati salı günü olmak üzere her güne 1 saat ders konmuştu. Ders programını yapan müdür başyardımcısına, programım hakkında ne dersin dediğimde, ne diyeyim, fıstık gibi program demişti. Fıstığın nasıl bir şey olduğunu bilir misin dediğimde, inan hocam, kastım yok demiş, ben de kastın olsa müdür başyardımcısıyla aram yok. Ondan dolayı programım bu şekil derdim. İyi ki kastın yok. Bir de kastın olsaydı, programım nasıl olurdu demiş, gülüşmüştük. 1 saat dersimin olduğu günlerde bazen dersimin öncesinde bazen dersimin sonrasında öğretmen laboratuvarına gider, haberlere girer, zaman zaman da tek parmak klavyemi geliştirmek için Word ortamında yazı yazardım. Buranın gediklisi idim anlayacağınız. 

Soru hazırlamak, baskı makinesinde fotokopi çekmek için gelen öğretmenler, her geldiklerinde benimle karşılaşınca, hocam, senden nasıl kurtulacağız derlerdi. Ben de çok kolay derdim. Nasıl dediklerinde, bizim hocamız Hizbullahçı diye şikayet edeceksiniz. Polis sorgusuz sualsiz beni götürür. Ben kendimi anlatıncaya kadar ne süre içeride kalırım, bunu şimdiden ben bile kestiremiyorum derdim. Her düşünceden öğretmenin, aralarında anlaşmışçasına dedikleri, ağzını hayır aç hocam oldu. Mesai arkadaşlarım doğru söylüyorlardı. Hayır konuşmalıydım. Zira şakası bile aylarca, yıllarca içeride kalmama mal olabilirdi. Düşünce yapım onlara uymasa da çoğunun dini duyarlılığı olmasa da zan ile hareket etmediler, iftira atmadılar. 

Bugün falan Hizbullahçı dense çoğu kimse güler geçer. Hizbullahçı mı kaldı derler. Tıpkı dün Ergenekoncu dendiği zaman zaman birilerinin haklı veya haksız içeriye atıldığı gibi. Sonra öğrendik ki Ergenekon diye bir örgüt yokmuş. Bugün geçer akçe de FETÖ'dür. FETÖ var mı? Var. Sinsi bir örgüt mü? Evet. Bunlarla mücadele edilmeli mi? Kesinlikle. Yalnız FETÖ'cü olmasan bile biri falan FETÖ'cü deyiversin yeter. Gerçek ortaya çıkıncaya kadar postu deldirmemek hiçten bile değil. Hasılı dün Hizbullah, sonrasında Ergenekon, bugün de FETÖ var. Temenni etmeyiz ama yarın ne tür bir örgüt çıkar bilinmez. Bu arada bu örgütler çok masum ve böyle bir örgüt yok iddiasında değilim. Ateşin olmadığı yerde duman çıkmaz. Şiddet uygulayan, kan akıtan hangi örgüt olursa olsun mücadele edilmeli ve sorumluları cezasını çekmeli. Yalnız bu mücadelenin zaman zaman kapsamının çok genişletildiği, sulandırıldığı, haklı-haksız ayrımı yapılmadan mağduriyetler oluşturulduğu, zan, duyum ve iftira ile hareket edildiği, bazılarının masum olduğu, bazılarının ise suçlu olduğu halde ceza almadığına dair kamuoyunda bir kanı olduğunu burada söylemek isterim.

Anekdotu anlattım, üzerine biraz karaladım. Şimdi Hizbullah ve Ergenekon'u bir tarafa bırakıp sadede geleyim. Bugün FETÖ ile mücadele ilk başlardaki hızı kadar olmasa da devam ediyor. Dikkat çekmek istediğim husus, başta bazı siyasiler olmak üzere FETÖ üzerinden birbirlerine FETÖ ithamında bulunmaları, falanın FETÖ'cülüğü araştırılsın denmesi, FETÖ ağzı ile konuşuyor. O mu? O zaten FETÖ'cü damgalamaları, toplumun her katmanında gırla gidiyor. Her farklı düşünenle ilgili maalesef aynı terane. Hoş mu bu? Değil elbet. İşin garibi bu ithamlara dair herhangi bir işlem yapılmıyor. Aslı astarı olmadığı halde kişilere yapılan isnatların dinen sakıncalı olduğunu dindar ve mütedeyyin insanlar iyi bilir. Bu konuda dini hassasiyeti olmayanların gösterdiği hassasiyete en fazla kendisini dindar ve mütedeyyin diye tanımlayan insanların hassasiyet göstermesi beklenir.

Ciddiyetime Hayran Kalacaksınız

İyi dinleyin evlatlar! 

Bundan sonra;

1. Hangi marketlerden alışveriş yapmayacağınızı biliyorsunuz. Söylememe gerek yok.

2. Evin tarifini verirken evimizin hangi tür marketlerin yanında, üstünde ve karşısında olduğunu söylemeyeceksiniz.

3. Yokluğumda bu evi aranızda paylaşamayıp satmaya kalkarsanız, satın satmaya ama satışa koyduğunuzda hangi marketlere yakın  ve yürüyüş mesafesinde olduğunu öyle zannediyorum, söylemeyeceksiniz. Çünkü bir zamanlar prim yapan bu özellik bu günlerde zararınıza olur.

4. Bundan sonra üç rakamını harfle kullanmayacaksınız.

Etliye, sütlüye karışmayıp gördüğünüzü görmezden geleceksiniz. Kısaca üç maymuna oynayacaksınız ama asla üç demeyeceksiniz.

5.Ananız yokluğumda, şu üç harflinin şu ürünü iyidir, gidin babanızdan habersiz alın derse, annenizi de kırın diyeceğim ama siz kırmazsınız. Tamam deyin ama gidin başka marketten alın, üç harfliden aldık deyin. Allah sizi affetsin.

6. Öyle bir yere gittiniz, bu üç harfliler dışında market yok. Açlıktan yıkılacaksınız. İlla alışveriş yapmanız gerekirse iki harfi 1000 ile aynı olandan alışveriş yapmayacaksınız. Ya harca harca bitmez gidin ya da elektrik çarpması sonucu oluşacak geçici hali andıran marketi tercih edeceksiniz. Tercihiniz bu sonuncu olsun. Zira bunun burnu iyi koku alır, kimin yanında duracağını iyi bilir.

7. Paranız yok da olur ya bir gün ev alma durumuna gelirseniz, kelepir fiyatına hatta bedavaya da verseler, altında üç harflileri olduğu yerden ev almayın. Şeytandan kaçar gibi kaçın. Bu marketlerden değil, birilerinin hışmına uğramaktan korkun.

8. Hristiyanların uğursuz diye 13 rakamını ağzına almadığı gibi üçü ağzınıza almayın. Üç zaten Hristiyanların Tanrı anlayışını ifade eden teslisi andırır.

9. Yarından tezi yok. Apartman yöneticisini arayarak  ondan belediyeye müracaat etmesini ve apartmanın üç olan numarasını değiştirmesini israrla isteyin. Ciddiyetiniz anlaşılsın diye şakamız yok deyin.

10. Küçüklükten beri korkup isimlerini ağzınıza almadığınız cinlere bundan sonra üç harfliler demeyin. Adını söyleyin. Cin deyin. Bilin ki insan mahsulü bu üç harfliler cinlerden daha tehlikeli. Çünkü görüntü o yönde.

11. Hala olup bitenlerin farkına varmayıp ben istediğim yerden hemi de bu üç harflilerden bile alırım diyenlerle selamı sabahı kesin.

12. Birinin evine gittiğinizde önünüze ikram koyarsa, yemeden önce bunları nereden aldınız diye sorun. Yani bağını sorun. Kem küm ederse bilin ki malum yerlerden almıştır. Ağzınıza almadan orayı terk edin. Ağzınıza almışsanız tükürün ve ağzınızı dört defa çalkalayın.

13. Bugünlerde birileri sizin dini bilginizi kontrol etmek ve o rakamı söyleyip söylemeyeceğinizi test etmeye kalkarsa, mesela guslün farzını sorarsa, rakam söylemeden, ağzı ve burnu birleştirin. Ağza-burna su vermek, tüm bedeni yıkamak deyin.

14. Bundan sonra üç kere yıkamak şeklinde ifade edilen ne kadar eylem varsa dörde çıkarın. Zira dörtlemeden zarar gelmez.

Daha neler neler... Sizleri muhtemel tehlikelerden korumak için bu tür önerilerimi dikkate alın, yabana atmayın. Benim yasaklamadıklarımı da yasaklayın kendinize. Bundan önce yaptığınız alışverişlerinizle bu malum yerlere verdiğiniz destekten dolayı tövbe edin ve Allah beni affetsin deyin. 

Boykota Var mısınız?

Bir firma usulsüz iş yapar, fahiş fiyatla ürünlerini piyasaya sürerse, devlet yetkili organlarıyla mücadelesini sürdürürken vatandaş da doğal tepkisini demokratik yollarla gösterir. Hiçbir şey yapamasa bile satışı fahiş olan yerden alaveresini yapmaz. Tüm bunlar hayatın doğal akışı içerisinde olup biterken,

Binlerce kişiye iş veren firmaları hedef göstermek, boykot çağrısı yapmak, terör örgütleriyle bağını araştırmaya kalkmak ne derece doğru, bunun üzerinde düşünmek lazım.

Attığımız taş ürküttüğümüz kurbağaya değecek mi?

Farz edelim ki değdirdik. Adı geçen firmaları batırdık. Bunun sonucunda,

Devlet bu firmalardan aldığı vergiden mahrum kalacak.

Buralarda çalışan binlerce kişi firmaları kapandığı için işsiz kalacak.

Bu firmaların borsadaki hissedenleri taban yapacağı için bu hisseleri alanlar büyük zarara uğrayacaklar.

Evi üç harflilerin üstünde, yanında ve karşısında olanlar evlerini tarif ederken şu üç harflinin yanında, üstünde, karşısında diyemeyecek.

Evini satmak için sahibinden'e ilan verenler, evimiz markete yürüyüş mesafesinde açıklaması yapamayacak.

Tüm bunları ve daha fazlasını düşündük mü? Mesela işsiz kalanlara iş verebilecek miyiz

Hisseler tepetaklak olduğu için hissedarların zararlarını karşılamayı taahhüt ediyor muyuz?

Bu firmaların devlete verdiği vergiyi el birliğiyle toplayıp devlete vermeyi kabul ediyor muyuz? 

Tüm bunlara evet diyorsanız, buyurun hep birlikte boykota katılalım. İnceldiği yerden kopsun.

Hayır diyorsanız, oturun oturduğunuz yerde. Susun ve gölge etmeyin. 

Kim Daima Haklıdır?

Başka bir vilayette liseli bir arkadaşım vardı. Yıllardır görüşmediğim bu arkadaşın imamlık yaptığını duymuştum. Bir duydum ki bu arkadaş, tası tarağı toplayıp memleketime gelmiş, asgari ücretli bir yerde çalışıyormuş. Haber alır almaz, adresini öğrenerek evine gittim. Başından geçenleri anlattı.

İmamlık yaparken aynı zamanda limon işiyle de uğraşmış. Ta dededen bu yana tevarüs eden bir arazileri varmış. Buranın tapusu yokmuş ama kime sorsanız, bizim derler dedi. Buranın diğer arazilerden farkı, orman özelliğini kaybetmiş yer olması. O bölgede böyle yerler çokmuş. Aşağı yukarı her ailenin varmış. Milletvekili olanların bile böyle yerleri varmış. 3B arazisi denilen bu yeri düzenlemiş. Limon ağaçları ekmiş. Beş bin lira masraf ederek damlama döşemiş.

Güvenlik, koruma, bekçi adı her ne ise bundan rüşvet istemiş. Vermemiş. Verirdin, vezmezdin derken atışmışlar, bir güzel kavga da etmişler. 

Şikayet üzere üç kardeş birlikte hakim karşısına çıkmışlar. Suçu üzerine alarak ağabeylerini kurtarır ama kendisi beş yıl ertelemeli ceza alır. Ceza veren hakim, bak oğlum, bunun şakası yok, tekrarı halinde görevinden de olursun şeklinde uyarır. 

Aldığı cezaya rağmen hem resmi görevine hem de adı geçen limon bahçesini kullanmaya devam eder. Hakimin uyarısını da kulak ardı eder.

Görevlinin şikayeti üzerine yeniden hakim karşısına çıkar. Mahkeme salonunda hakime, falan milletvekilinin işgal ettiği araziler yanında benim işgal ettiğim yerin lafı mı olur? Ona niye bir şey demiyorsunuz tespitine hakim, sessiz kalır ve aldığı yeni cezayla birlikte memuriyetten de el çektirilir. 

Kendisine, durum böyle sıkıntılı ve tehlikeli ise ortalık sakinleşinceye kadar o bahçenin ekim dikim işini bıraksaydın sözüme, seninki de iş mi, ben oraya beş bin liralık damlama döşedim şeklinde cevap verdi. Yani inadım inat dedi. 

Arkadaşım inadının kurbanı olmuş. Başkasını, özellikle vekili emsal göstermesi de işe yaramamış. Öyle ya vekile kim ne diyebilirdi? Vekillik böyle yerlerde işe yarardı. Daha doğrusu her yerde işe yarar. Gül gibi geçinip gider. Onu ne kimse şikayet edebilir ne de şikayete ceza verilir. Buna ben, güçlüye kimsenin gücü yetmez. Güçlü daima haklıdır, bilhassa haksız olduğu anlarda derim.

*

Bol sıfırlı bir enflasyonlu hayat yaşadığımız hepinizin malumudur. Devlet ve özel sektör ürünlerine zam üzerine zam koydu. Hiçbir ürün bir ay boyunca aynı fiyata satılmadı. Vatandaş bir gün önce aldığı ürünü öbür gidişinde aynı fiyata alamadı. Hatta “Bugün aldığın ürün düne göre pahalı ama yarına göre hesaplı” sözü bugünlerde belleğimize iyice yerleşti.

Bu hayat pahalılığında, birileri paraya para demedi, dört köşe oldu. Olan asgari ücretle çalışan dar gelirliye ve maaşları enflasyon karşısında eriyen bordro mahkumuna oldu. Kiralar da bundan nasibini aldı. Ne kiralık ev bulunabildi ne de bütçeye uygun kiralık ev. Asgari ücretlinin aldığı maaşın üstüne çıktı kiralar.

Durum bu iken ve bu anormal durumun ne zaman biteceğine dair bir umut yokken biz bu duruma nasıl geldik, bu durumdan nasıl kurtuluruz hesabı da çok yapılmıyor. Sebepleri üzerinde de durulmuyor. Bu bataklığı nasıl kuruturuz hesabı yapacağımıza, toplum olarak yaşadığımız bu can sıkıcı ortama suçlu arıyoruz. Kirasına katmerli zam yapan ev sahibine kızıyoruz, ürünlerine ayarlama yapan esnafa bağırıp çağırıyoruz. İnsafsızlar, bu kadar zam olur mu diyoruz. Esas suçlu bunlar diyoruz. Tamam, normalin ötesinde zam yapan fırsatçıları afişe edelim, onlara tavır alalım, bu yaptığınız vicdana sığmaz diyelim. Ama aynısını yani zammın daha büyüğünü yapan iradeye de kızalım, gönül koyalım. Resmi rakamlara göre enflasyonun yüzde 85 olduğu açıklanırken vergilere konan yüzde 123 zammın izahını isteyelim. Bu aradaki uçurum nedir diyelim. Çünkü piyasadaki ürünlere gelen zammı tetikleyen etkenler arasında fiyat belirlemesi devletin elinde olan ürünlere yapılan zamların etkisi büyüktür. Akar yakıt, elektrik, doğal gaz, vergi vb.ne yapılan her zam piyasadaki ürünlere zam olarak yansır. Kendimize günah keçisi ararken zamlardaki devletin tetikleyici payını da unutmayalım. “Bunlar ithal ettiğimiz ürünler. Devlet mecburiyetten yapıyor” derseniz, buradan esnafın keyfi zam yaptığı anlamı çıkmaz. Esnaf da buna paralel zam yapar. Ürününü ederinden fazla fahiş fiyata satan esnaf varsa da bunun takibini devlet, yetkili organlarıyla yapmalıdır.  Tüm bunlara rağmen fırsat bu fırsat deyip ürününe katmerli zam yapan varsa, bunlara en ağır müeyyide uygulansın. Fırsatı ganimete çeviren esnafa kızarken kurt puslu havayı sever misali, bilerek veya bilmeyerek bu puslu havanın oluşmasına zemin hazırlayanlara da amaçsız, fakatsız bir çift sözümüz olsun. Yukarıdaki anekdotta olduğu gibi bizim yukarıya sözümüz olmaz, yukarıya bakmayız, biz bize hedef gösterilenlere kızarız, gücümüz aşağıdakilere yeter derseniz, buna sözüm, akıllı adamsınız, vesselam olur ve  üst daima haklıdır, bilhassa haksız olduğu anlarda sözünü bir daha hatırlamış olurum.