Özden Önce Söz *

Eski Türk filmlerinin bazı sahnelerinde din görevlilerine yer verildiğini, bu sahnelerde din görevlileri için genelde "çember sakallı, iri göbekli, menfaatçi, üfürükçü, problem çıkartan, kaba-saba..." şeklinde bir profil çizildiğini, yabancı filmlerdeki papaz ve rahip sahnelerinde ise "nazik, kibar, yardımsever, göbeksiz" bir profile yer verildiğini hepimiz biliriz. Din görevlilerine ait bu iki farklı sahneye İslamcı camia itiraz eder: "Türk filmlerinde din görevlileri kötü gösteriliyor. Görevliler üzerinden halk İslam'dan soğutulmaya çalışılıyor. Niyetleri İslam düşmanlığı" şeklinde eleştiri getirirdi. 

Din görevlilerini kötü gösteren sahnelere yön verenlerin niyetlerinin olumsuz din görevlisi imajı vermek olup olmadığını bilemem ama filmlerimizdeki din görevlilerine verilen rol hoşuma gitmezdi. Kilisede yapılan nikah merasimlerinde Hristiyan din adamlarının verdiği evrensel mesaj da hoşuma gider, bizim hocalara biçilen rol niye böyle olmaz derdim. 

Din görevlilerimizin hepsi film sahnelerindeki gibi midir? Hayır. Zira içlerinde görevini layıkıyla yapıp çevresine örnek olanlar olduğu gibi film sahnelerinde gördüğümüz kötü imaja sahip görevlilerin de olduğu aşikardır. Tüm Hristiyan filmlerinde olumlu imajla seyircinin karşısına çıkan Hristiyan din adamları içerisinde olumlu imaj verme yanında olumsuz imaj verenler de vardır. Bu da normaldir. Zira din görevlileri büyük bir camiadır. Büyük camialar içerisinde de çürük elmalar mutlaka çıkar. Bundan hareketle hepsi iyi hepsi kötü demek toptancı anlayışa girer ki yanlıştır.

Geçmiş imajlardan ve Hristiyan dünyasındaki rahip algısından, Müslüman din görevlilerinin günümüz imajına gelince, çoğunluğunu tenzih ederim ama bazıları söz ve eylemleriyle hem kendini hem de kurumunu tartışmaların içine çekiyor ve gündemden düşmüyor. Eylem kararı alan hekimlerle ilgili bir imamın cuma hutbesinde "...vatandaş iğne vurduracak, doktor eylemdeyiz diyecek. Böylelerine sövmeyip de ne yapacak, öldürmeyip de ne yapacak…" şeklindeki sözleri, Ankara'da görev yapan medyatik bir hocanın kadınların giyim kuşamıyla ilgili "Bak sokaklar ne hale geldi! Kasap dükkanı gibi. Et görmekten içimiz dışımıza çıkıyor artık" demesinin ardından, gelen tepkiler üzerine “…Ya hiç kıskanmıyor musunuz lan…” yazabiliyor. Bir siyasi, onu dönüşü olmayan tek biletle Afganistan’a göndermeye kalkıyor. O ise ortamı yumuşatacağı yerde sosyal medyada cebelleşme yolunu seçiyor.

Gündemde olduğu için bu iki din görevlisinin konuşmasını değerlendirirsek, bir defa doktorlar eylemde olsa bile hastanelerin acilleri, yoğun bakımları, acil ameliyatlar eylemde yer almaz. İğne vurdurmak için gelen bir hasta polikliniğe değil, acile gider. Acilden de iğnesini vurdurur gider. Yani acilde görev yapan hiçbir doktor ve hemşire iğne vurmaktan içtinap etmez. Bunu herkes bilirken imamın hutbede sövme ve öldürme ifadelerini kullanarak doktorları hedef göstermesi kabul edilemez. Kadınların giyim kuşamı ile ilgili açıklıktan şikayet eden hocamız ise çıplak giyinen kadınları kasap dükkanına benzetmesi hiç hoş değil. Haydi irticalen konuştu, bu şekil bir teşbih yaptı. Ardından yaptığı paylaşımda kullandığı “lan” ifadesi hiç yakışık almamıştır. Çünkü lan argo bir kelimedir. Bir din görevlisi böyle bir ifade kullanmamalı.

İmamın açık ve saçıklıktan dem vurmasında, bunu vaaz kürsüsünde konu edinmesinde bir sakınca yoktur. Sakınca; üslubunda, konuyu ele alışında, teşbihinde ve kullandığı argo kelimededir. Burada hocanın kullandığı bu üslubu, aynı şekilde lan kelimesini çoğu kimse kullanıyor diyebilirsiniz. Herkes kullansa da hocanın, özellikle kürsüde kullanmaması lazım. Kullanırsa ne olur? İşte böyle tepki çeker. Pekala hocamız, güzel bir üslupla açık giyimden rahatsızlığını dile getirebilirdi. Buna da kimse bir şey demezdi.

Şimdilerde unutulmaya yüz tutmuş olsa da “pamuk tıkama” ifadesini sosyal medyada kullanan Ayasofya eski İmamı da çok tepki çekmişti.

Verdiğim bu üç örnek tüm din görevlilerini temsil etmese de icra ettikleri görev itibariyle din görevlilerinin sarığı beyazdır, leke götürmez. Bundan dolayı din görevlileri sosyal medyanın, mikrofonun ve kürsünün cazibesine kapılmadan görevlerini ifa etme yoluna gitmeli ve nebevi tebliğ dediğimiz peygamberi metottan ayrılmamalı. Nezaket ve tatlı söz birincil düsturları olmalı. Özden önce söze dikkat etmeliler. Çünkü sözün büyüleyici etkisi vardır. Sözü halledemeyenlerin öze girmemesi çok iyi olur. Sözüne ve üslubuna dikkat etmeden yapılan konuşmalar öze zarar verdiği gibi bulundukları makamı da tartışılır hale getirir. Tartışmaların odağındaki imamların niyeti bağcıyı dövmekten ziyade üzüm yemekse, pekala bunu güzel bir üslupla ifade edebilir. Çünkü usul asıldan, söz özden önce gelir. Usul; neyi, nerede, kimlere ne şekilde ifade edilmesi gerektiğini bilmektir. Öze girmeden önce konunun ne şekilde ifade edileceğinin kafada planlanmasıdır. En güzel konu, kötü bir anlatımla berhava olabileceği gibi en zor ve kötü bir konu da güzel bir anlatımla tepki çekmeden ele alınabilir. Bu tip din görevlileri ne kadar iyi niyetli olurlarsa olsunlar, yol ve yordam bilmeden öze dair söz söylememeliler. Her cümlesi kırıp dökecekse, insanları kutuplaştıracaksa, mevzuyu asıl konudan başka mecraya çektirecekse, kendini ve çalıştığı kurumu tartışmaların odağına oturtacaksa, bu tipler bunu Allah rızası için yapıyorlarsa, ne olur Allah rızası için sussunlar. Mümkünse hiç konuşmasınlar. Çünkü usul olmadan vusul olmaz. Zira vusulsüzlüğümüz usulsüzlüğümüzdendir.  Usulle ilgili burada şunu da söyleyeyim: "Zekiysen nerede, nasıl konuşman gerektiğini; akıllıysan, nerede susman gerektiğini bilirsin". Ha kürsü dokunulmazlığımız var. Biz her şeyi söyleriz derlerse, inanın, üsluplarına dikkat etmeden bu tiplerin yaptıkları her konuşma, İslam'a ve Müslümanlara zarar verir. 

Son sözü de üslubundan dolayı tepki çeken bu tip hocalara, "X hoca yalnız değildir" etiketiyle destek olanlara söyleyeyim: Sizler de bunu Allah rızası için yapıyorsanız, Allah rızası için bunu yapmayın. Lütfen, sözünden dolayı özü tartışmaya açan bu tiplere destek olmayın. Çünkü kem söze ve sahibine destek olunmaz. Bu tiplere önce edebini topla. Sana bu üslup yakışmaz. Bu üslubunla değil yarar, İslam'a hazırında zarar verirsin denmeli. 

*03/08/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Ağzım Pek Dualıymış! *

—Sen bugünlerde çok değiştin baba.

—Ne alaka evlat. Her Türk erkeğinin marifet sadedinde dediği gibi yedisinde ne isem, yetmişinde de oyum ben.

—Yani, hiç değişmedim mi diyorsun?

—Hele şu ağzındaki baklayı bir çıkar. De bir tane değişikliğimi.

—Mesela, alışveriş diyelim.

—Ne varmış alışverişimde?

—Ne bileyim, alışverişe giderken yüzün asılıyor, gözlerinde bir tedirginlik hakim. Eve lazım olan bir şeyi almamak için neredeyse kırk takla atıyorsun.

—Mesela?

—Haftaya kadar idare etmez mi? Bunu almasak ne olur? Ha bunu da yemeyiverelim. İlla bu marka mı olacak gibi.

—Eee, ne var bunda? Sormayalım mı?

—Sor sormaya da eskiden böyle sormadığın gibi listeye yazılmayanı da fazla fazla alır gelirdin.

—Devir hesap kitap devri. Bu da değiştiğim anlamına gelmez.

—Neyse, alışveriş öncesi böyle bir görüntün var. Bir de alışveriş sonrası gözümden kaçmayan başka bir değişiklik var.

—Taksit taksit söyleme. Ne ise söyleyiver.

—Zaman zaman değişiyor ama genelde ya bir düşüncedir, içine kapanıyor, dut yemiş bülbüle dönüyorsun ya tedirgin, gergin ve anlamsız bakışlar hakim oluyor ya da çenen hiç durmuyor, habire konuşuyorsun.

—İnsanlık hali. Ne var bunda?

—Ne bileyim, değişikliğine dikkat çekmek istedim. Ama bugünlerde değişmeyen bir yönün var. Eskiden görmediğim bu yönün bana ilginç geldi.

—Neymiş o?

—Hangi hal üzere olursan ol, bugünlerde değişmeyen yönün, her alışveriş sonrası ağzın pek dualı.

—Her alışveriş sonrası beni bu duruma sokanlara dua etmemin ne sakıncası var? Herkes payına düşeni alıyor bu vesileyle.

*14/09/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Trollerin Partilerine Katkısı*

Son yıllarda, sosyal medya hayatın bir parçası oldu. Akıllı telefonu olup da girmeyen yok gibi. Az sayıda bilinçli kullanmayan var. Bunlar ya bir müddet kullanıp burası bana göre değil deyip hesabını kapatmış ya hiç merak duymamış ya zamanımın çoğunu alıyor diyerek bırakmış ya da mimleniyorum düşüncesiyle renk vermemek için kullanmıyor. Bir de hesabı olup da bu alemi günlük tarayanlar var. Bunlar, paylaşılan her şeyden haberdar ama iz bırakmayan türden. Ne paylaşım yaparlar ne bir paylaşımı beğenirler ne de olumlu-olumsuz yorum yazarlar. Bir de suya sabuna dokunmayan paylaşımlar dışında iz bırakmayanlar vardır ki bunlar ne olur ne olmaz deyip yine renk vermeyenlerden. 

Yoğurdu üfleyerek yiyenler bu hassasiyetlerinde haklılar mı? Yerden göğe kadar haklılar. Çünkü birkaç paylaşımına bakan kimse o kişi hakkında bir yargıya varıyor. Bu yargı, ben öyle değilim desen dahi kolay kolay değişmiyor.  

Mimlenme riskine rağmen hakaret etmeden, algı oluşturmadan, dezenformasyon bilgilere yer vermeden, insanların duygu ve düşüncelerini saygı ve anlayış çerçevesinde sosyal medyada açıklamasını yararlı görüyorum. Zira bu tür paylaşımlar önemli bir işlevi yerine getiriyor. Bahsetmeye çalıştığım; bu hassasiyete özen gösteren, seviyesini koruyan, yazıp paylaştıklarıyla bu aleme insanların faydalanabileceği şekilde katkı sunan sosyal medya kullanıcısının sayısı maalesef bir elin parmaklarını geçmiyor. Büyük bir çoğunluk bu alemi hoyratça kullanıyor ve bir partinin, bir parti liderinin lehine ya da bir başka partinin veya liderinin aleyhine olacak şekilde paylaşım yaparak geçiriyorlar. Bunlar sadece bir partinin lehine veya aleyhine çalışan tipler değil, aşağı yukarı her partinin bu şekil fanatikleri mevcut.

Bir insan partisini veya liderini sevemez mi? Sever elbet. Onlar lehine paylaşım yapamaz mı? Yapar elbet.  Bu tipler kendi yazıp çizdiklerini paylaşsalar veya paylaşım başkasına ait olmak üzere doğruluğundan emin oldukları paylaşımlara da sayfalarında yer versinler. Paylaşımların altına yorum da yazabilirler. Buna hiç diyeceğim olmaz. Fakat öyle paylaşımlar görüyorum ki bu tür paylaşımlar, kimin hazırladığı belli olmayan, bir el tarafından resim formatında hazırlanıp servis edilen sahte hesaplar. Bunun için kah Hakan Fidan kah Hulusi Akar kah Canan Karatay kah Bordo Bereliler kah Aziz Sancar kah meşhur birinin adları kullanılıyor. Paylaşım ne ilgili kişiye ait ne de paylaşımın içeriği doğru. Bunu anlamak için çok bilmek, çok okumak ve çok zeki olmak gerekmiyor. Normal zekaya sahip bir insan hatta aklı kıt biri bile bu tür hesapların sahte ve içeriğinin de algıya dayalı dezenformasyon bilgi içerdiğini anlar. Aslında bu tür sahte hesaplardan paylaşım yapanlar da bu hesapların ve içeriğinin sıkıntılı olduğunu bilir bilmeye ama bunlar için önemli olan; bu paylaşımın, sevdiği parti ve liderini övmesi ve rakiplerini de kötülemesidir. İftira, yalan-yanlış bilgi olması hiç de önemli değil. Vebalmiş, günahmış, yakışık almazmış, insan onurunu ayaklar altına almakmış...vız gelir. Yani onlar için her şey ve her yol mubahtır. Bu tip paylaşımlara sayfalarında yer verenlerin bu yaptıkları, trollükten başka bir şey değil. Bazıları trol olduklarını kabul etmeseler de çoğu, kendilerine trol denmesinden zevk alıyor. Aklı sıra önemli bir iş yaptıklarına kendilerini inandırmış durumdalar.

Burada şu soruyu sormak lazım. Aslı astarı olmayan paylaşımları yaparak sosyal medyada, kelle koltukta sizin için mücadele ediyorum görüntüsü verenlerin partilerine katkısı var mı? Bence zerre katkıları olmadığı gibi zararları vardır. Şayet katkı denirse, bunların savundukları partiye ve çok sevdikleri parti liderlerine katkısı, efendisini çok seven ayının efendisine verdiği katkı kadardır. Hikayeyi bilirsiniz ama yine de kısaca yazayım: Ayının biri, efendisini çok severmiş. Efendisinin yanından hiç ayrılmazmış. Onu uçan kuştan korurmuş. Bir gün efendisi bir ağacın altında uykuya dalmışken bir karasinek gelip gelip efendisinin alnına konmuş ve efendisini uykudan uyandırmış. Efendisi uykusunu alsın diye ne kadar çabaladı ise de sinek bu. Ne laftan anlar ne de sözden. Sonunda ayı kararını verir. Sinek efendisine konduğu zaman taşla sineği öldürecek. Böylece efendisi de bir güzel uyku çekecek. Sinek yine efendisinin alnına konar. Ayı yerden aldığı kocaman taşı efendisinin alnına nişanlar. Sonuç sinek de ölür, efendisi de. (Sineği ölmüş diyorum ama sineğin öldüğünü sanmıyorum. Kaçıp gitmiştir.)

Kıssadan hisse: Trollerin parti ve liderlerine en büyük katkısı ayının efendisini verdiği kadardır. Gördüğünüz gibi zarardan başka katkısı da yoktur. Önemli olan sevmek, uğruna ölmek diyorsanız, buyurun trollüğe devam edin ve bu sevgi sevdiklerinizi öldürsün.

*30/07/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.

Yardımlara Nereden Başlanmalı? *

1993 yılında iki ay askerlik yapmak üzere Burdur 58. Tugay Komutanlığına teslim oldum. Yemin töreninde tugay komutanının dediğine göre Sivas’taki askerin aldığı temel eğitimi almış bulunmaktayız. Bir ayı doldurmuştuk ki sıraya aldılar bizi. Dediler, asker harçlığınız dağıtılacak. Yanlış hatırlamıyorsam, verilecek para 39 lira idi. Başımızdaki görevli, “Sırası gelen aldım diye imzasını atsın. İsteyen Mehmetçik Vakfına bağışlasın” dedi. İmzasını atan, gönüllü-gönülsüz bağışlıyorum diyerek geçip gitti. Sıra bana gelince, ben alacağım dedim. Herkes beni bekliyormuş ki ardımdan gelenlerin çoğu da harçlıklarını aldı.

Harçlık dağıtım işi bittikten sonra aynı koğuşu paylaştığım bazı bedellilerin, aldıkları harçlıkları uzun dönem askerlik* yapanlardan ihtiyaç sahiplerine verdiklerini gördüm. Yardım yapanlar da dini hassasiyeti olanlar değildi. Hem yardım yapmaları hem de bu yardımı gözlerinin önündeki ihtiyaç sahiplerine vermeleri hoşuma gitti. Öyle ya yapacağın yardıma en yakınından başlamak gerek.

İkinci ay harçlıklarımızı alma zamanı yaklaştı. Koğuş ve içtima alanlarında ikili konuşmalar hız kazandı. Konu da alınacak harçlığın ne yapılacağı? Dini hassasiyeti olmayanlar yine Burdur’da askerlik yapan uzun dönem askerlik yapanlara verelim hesabı yaparken, dini hassasiyeti olanlar ise kendi cemaatlerine bağlı vakıf ve derneklere yardım yapalım şeklinde bir kulis faaliyeti yürütmeye başladı. Böyle biri de benim yanıma geldi. İstanbul’da bir vakıfları varmış. Bu vakıf öğrencilere yardım yapıyormuş. Sonrasını kim, nereye verdi bilmiyorum. Ama durum bu şekil idi.

Yardım yardımdır, veren el olmak güzeldir. Buna eyvallah denir. İsteyen de nereyi ve kimi ihtiyaç görürse, yardımını oraya yapar. Zira bu bir tercihtir. Verdiğim bu iki örnekte de iki ayrı zihniyet yardım yapmış ama dini hassasiyeti olmayanlar yardımı yakınındakine, dini hassasiyeti olanlar ise uzak bölgeye yardım yapmayı tercih etti. Sizce hangisinin yaptığı daha doğru? Bu konuda ne düşünürsünüz bilmem ama bence yakına yapılan yardım daha uygun olanı idi. İslam’a göre de bu durum böyle değil miydi zaten.

Harçlığın değerlendirmesi gibi bir de promosyonların değerlendirilmesi olayına örnek vermek istiyorum. Devlet memurları iki-üç yıllığına maaş aldıkları bankalardan promosyon alırlar. Kimi bu parayı alır, ihtiyaçlarına harcar kimi de başka ihtiyaç sahiplerine verir. Daha bu promosyonlar hesaplara geçmeden yine vakıf ve dernek bağlantılı kişiler ya telefon açar ya da mesaj gönderir: “Şayet kullanmayacaksanız, bizim bir vakıf veya derneğimiz var. En azından bir kısmını oraya bağışlayabilirsiniz. Şu da ibanımız” şeklinde hummalı bir çalışma içine girer.

Burada promosyon caizdir veya değildir üzerinde durmayacağım. Yardım şuraya yapılır veya buraya yapılır demeyeceğim. İsteyen istediği şekilde tasarruf eder. Aynı şekilde birileri, bağlı bulunduğu cemaat, vakıf ve dernek için de yardım talep edebilir. Bu konuda kimseyi ne ayıplarım ne de yargılarım. Değinmek istediğim husus, yukarıda harçlık konusunda olduğu gibi insanların, yapacağı yardıma en yakınından başlamaları ve bunların içerisindeki en ihtiyaç sahiplerini tespit etmeleri. Eğer çevresinde ihtiyaç sahibi yok ise ondan sonra uzağa vermeleri. Doğrusu da budur diye düşünüyorum. Birileri, yakınımdakiler ihtiyaç sahibi ama uzaktaki bunlardan daha ihtiyaç sahibi olabilir diye düşünebilir ya da bu yakınımdakiler hak etmiyor diyebilir. Kimin ihtiyaç sahibi olduğunu bilemem ama uzaktan davulun sesi gür gelir bunu bilirim ve her türlü yardımda en yakın gözetilmeli derim.

*O zamanlarda uzun dönem askerlik süresi yanlış hatırlamıyorsam, 15 ay idi. Genel Kurmay’ın ihtiyacım var demesi üzerine bu uzun dönem askerlik yapanlar, üzerine bir 4 ay daha askerlik yaptılar.

*09/09/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Korkularım ve Korkularımız (2) *

Bazı korkular da vardır ki kronikleşmiştir ve bazıları için bu korku bulunmaz nimettir. Mesela CHP bu milletin çoğunluğu için bir korkulu rüyadır. Özellikle sağ siyaset bu parti üzerinden çok partili sisteme geçildiği yıldan itibaren ekmek yemiştir ve halen yemeye devam etmektedir. Çünkü bu partinin tek parti döneminde yaptıkları, meydanlarda ve kapalı kapılar arkasında o kadar işlenir ki bu korku bu milletin kahir ekseriyetine yeter de artar bile. Adını duyar duymaz aman aman denir. Ne denir bir hatırlayalım: "Efendim, bu parti var ya bu parti, bunlar din düşmanı. Geçmişte Kur'an'ı yasakladılar. Dinsiz bunlar. Başörtüsü zulmü bunların eseri. Allah muhafaza iktidara bir gelirlerse, kızlarımızın başını açarlar. İmam Hatip Okullarını kapatırlar. Bunların iktidarında dindara yer yok. Siz bilmezsiniz bunları. Bunlar ekmeği bile karneye bağladılar. Ezanı Türkçeleştirdiler. Bunları iktidara getirin de o zaman görün gününüzü..." vb. denerek sürekli korku pompalanır. Ondan sonra gelsin oylar ve iktidarlar.

İşin garibi, korkutulan parti, 1950'den beri tek başına iktidar yüzü görmemiştir. Tek parti döneminin sorumlu faillerinden de bugün aktif siyasette olan yoktur. Çoğu da ölmüştür. Bu parti iktidar olacak şekilde her seçime hazırlanır ama yeri hep ana muhalefet olmuştur. Darbımesel haline gelen bu geçmiş uygulamalar milletin genlerinde kötü bir iz bırakmış olmalı ki parti yönetimi değişse de halk bunların genlerinde var diyerek bu partiyi iktidara getirmiyor. Bu demektir ki seçmenin çoğunluğu bu partiye güvenmiyor, parti de güven vermiyor. Bugün bu parti, bir değişim ve dönüşüm yaşasa da diğer kesimlerin oyunu almaya çalışsa da partili bazı zevatın zaman zaman yersiz çıkışları, halkın bir kesiminde “bunlar bir zihniyeti temsil ediyor ve bu zihniyet değişmez” imajını perçinliyor. Böyle olunca meydan sadece sağ siyasete kalıyor ve sağ siyaset alternatifsiz oluyor. Haliyle seçim sonuçları bıçak sırtı olmuyor. Devamlı sağ siyaset lehine yürüyor. Bu da siyasetimizin kendisini yenilemesinin önündeki en büyük engeldir.

Türkiye siyasetinin kendisini yenilemesi ve ülke yönetimine olumlu katkı sunabilmesi, iktidar alternatiflerinin olmasına bağlıdır. Türkiye ne yapıp ne edip iktidar alternatifi üretebilmelidir. Değilse, Türk siyaseti sağ siyasetin lehine olacak şekilde yerinde saymaya ve geri geri gitmeye devam edecektir. Hep bir kısır çekişme olacaktır. Zira her seçim malumun ilamıdır. Burada CHP iktidara gelmelidir ya da getirilmelidir gibi bir niyetimin olduğu anlaşılmasın. Şu parti bu parti, şu ittifak bu ittifak benim için fark etmiyor. Zira hiçbiri bana güven vermiyor. İstediğim, ülkeye katma değer üretecek şekilde birbirinden farklı zihniyetteki partilerin iktidara gelmesidir. Bu da seçimlere ayrı bir renk katacaktır. Partiler eşit bir şekilde yarışacaktır. Nefes nefese geçecek bir seçim sonucunun ortaya çıkacağını düşünen iktidarlar, çalışmazsam millet bana yol verir endişesini taşıyarak bu ülkenin lehine olacak şekilde çalışmalara imza atacaktır. Bundan da tüm ülke kazançlı çıkacaktır.

Buradan tekrar korkularımıza gelirsek, Türkiye ne yapıp ne edip Tek Parti Dönemi ile yüzleşmelidir ve bu dönemin korkusunu şöyle veya böyle yenmelidir. Burada başkasına malzeme vermeyecek şekilde CHP’nin kendisini dönüştürmesi, yenilemesi, halka güven vermesi, halkın kafasındaki korkuları gidermesi ve halkı ikna etmesi gerekiyor. Çünkü siyaset ikna işidir.

CHP iktidara gelirse, Tek Parti Dönemindeki yaptıklarını tekrar yapar mı? Devletin yasama, yargı ve yürütme erki birbirini denetleyecek şekilde olursa yapamaz. Ne zaman yapar? Devletin kendisi olursa yani devletleşirse veya yasama-yürütme ve yargı tek elde toplanırsa eski yaptığını yapar. Çünkü kendisini parti olarak değil de devletin kendisi görürse, bu risk daima vardır. CHP’nin 38-50 arasında yaptığı da bundan farklı değildir. Yani CHP, bu dönemde devletin kendisi olmuştur. Bu durum diğer partiler için de geçerlidir. Hangi parti güç bende diyerek devletin tüm yetkilerini kendinde toplarsa, partiden ziyade devlet olur. Bu da o partiyi gerisin geriye götürür.  Bugün AK Parti’nin durumunu da böyle görüyorum. AK Parti devletin kendisi veya kurumlarıyla mücadele ettikçe oyunu yükseltmiştir. Ne zaman ki devletin kendisi olmuşsa, gerilemeye başlamıştır.

Hasılı hangi tür korku olursa olsun, korkularımızla yüzleşmemiz gerekir. Değilse bir defa öleceğiz ama her korku ölümden beterdir. Ölür ölür diriliriz. Bu da ölmekten beter bir durumdur.

*05/09/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Korkularım ve Korkularımız (1) *

“And olsun ki sizi biraz korku ve açlıkla; mallardan, canlardan ve ürünlerden eksiltmekle sınayacağız. Sabredenlere müjdele!” cümlesi Bakara 155.ayetin meali. Bu ayetin anlamını çoğumuz biliriz. Orijinali de aşağı yukarı her ortamda özellikle cenazelerde aşırı şerif olarak okunur. Çoğu kimsenin de ezberinde bu kısım. Mealde Allah korku, açlık, mal, can ve ürün azaltmakla imtihan edeceğini belirtiyor. Öyle ya, hepimiz için bu dünya karşılığını öbür dünyada göreceğimiz bir imtihan dünyasıdır. Birbirine benzese de Allah her birimizi gücümüz nispetinde farklı farklı imtihan ediyor. Buna amenna.

Ayetin açıklamasına yer vermeyeceğim. Zira mal, can, ürün ve açlıkla imtihan herkesin malumu. İzninizle korkuyla imtihan edilmemiz üzerinde durmak istiyorum. Zira dikkat çekici buldum. Ayetin açılımını “Biz sizi açlık korkusuyla, mal korkusuyla, can korkusuyla ve ürünleri azaltma korkusuyla imtihan ederiz” şeklinde anlıyorum. Gördüğünüz gibi imtihanlar farklı olsa da her birinin sonunda korku var. Korku deyip de geçip gitmeyelim. Bir şeylerden korkan bir insana korkma demek kolay. Korkan kimsenin de tamam, korkmayayım demesi de kolay ama korkma ve korkmayayım demekle iş bitmiyor. Korkmaması gerektiğini bilen bile korkmaya devam ediyor. Çünkü korku başlı başına yenilmesi gereken bir sorundur. Amma velakin kaçımız korkularımızla yüzleşip korkmaz hale gelebiliyor.

Korku, ayıplanacak bir şey değil. Zira insani bir histir. Kimi anlıktır kimi ise uzun süreli kimi de ilanihaye devam eder. Bazı korkular vardır ki deneme-yanılma ve tecrübeyle nice sonra korkmaz hale gelebiliyor. Bazı korkular var ki doğumdan ölüme kadar peşimizi bırakmıyor. Ayette geçen mal, can, ürün ve açlık korkusu da bu tür korkulardır. Bizimle beraber öbür dünyaya kadar gider. Bazı korkular da vardır ki başkasınca anlamsızdır ama onu ilgili kişiye sormak gerek. Zira kafasında bir korku oluşturmuştur, onu bir türlü yenemez. Bazı korkular da vardır ki üzerine üzerine gideriz ve sonunda o korkuyu yeneriz. Bazen de kaçarız korkudan. Hatta o korkuyu o kadar büyütürüz ki bir paranoya hali bile yaşarız.

Gördüğünüz gibi bir korkudur gidiyorum. Ağzımda eveleyip geveliyorum. En iyisi örneklerle korkularımızı açıklamaya çalışayım.

Küçük çocuk, gürül gürül yanmakta olan sobaya dokunmaya çalışır. Cıs demeye aldırmaz. Ne yapıp ne edip dokunacak o sobaya. Sonunda kimseden habersiz elini dokunur. Gerçekten yakıcı olduğunu görür ve basar çığlığı. Bu deneme onun için iyi bir tecrübedir. Artık bundan sonra yanmayan sobadan bile kaçınır.

Köpek korkusu da böyledir. Yeter ki kaçmaya gör. Kaçtıkça arkamızdan kovalar bizi. Durmamız gerektiğini bilmemize rağmen tabana kuvvet koşarız. Ne zaman korkumuzu yenip koşmadığımız zaman ardımızdan köpeğin gelmediğini görürüz. Hah şöyle ya deriz. Tecrübeliler, köpek gelirken oturursan, bir şey yapmaz derler. Bugünlerde bunu deniyorum ama köpek bu. Oturuyorum ama içim dışıma çıkıyor. Ne çektiğimi ne ecel terleri döktüğümü, bildiğim tüm duaları okuduğumu bir ben bilirim bir de Allah.

İlkokula giderken benden bir iki yaş büyük biri her gördüğü yerde beni döverdi. Ona görünmemek için çok yolumu değiştirdim. Sadece ben değil, herkes çekinirdi ondan. Zira hasta ve deli dolu biriydi. Bir anı diğer anını tutmaz, ne yapacağı belli olmazdı. Bir gün bu hasta tiple aynı sınıfta okuyan amcaoğlum, seni amcaoğluma söyleyeceğim de. Sana bir daha ilişmez dedi. Bu yöntemi denedim. Oymuş, bir daha ilişmedi bana. Oh be dünya varmış dedim. 

Ben böyle çok korkan biriyim. Hemen hemen her şeyden korkarım. Küçüklüğümden beri böyleyim. Nedense bir başkası da benden korkuyor. Çok mu korkunç biriyim? Olsa olsa korkusuz korkak olurum ama onu gel de ona anlat. Bu zatı muhtereme işiyle ilgili birkaç defa nasihat ettim. Baktım olacak gibi değil, zaman zaman uyardım. İki lafının biri sizden korkuyorum dedi durdu. Ne isem artık. Bir gün kendisine, böyle olmayacak, sizinle iş ortamı dışında dışarıda oturup konuşalım. Şu korkunu yen dedim. İsteksiz bir şekilde kabul etti. Oturduk. Söyle bakalım dedim. Dedi ben sizden korkuyorum. İyi de sana ne yapabilirim dedim. Korkuyorum işte dedi. Bak delikanlı, sana şu üç yönden zararım dokunabilir. Birincisi, ders programını bozarım. Bak kaç yıldır çalışıyoruz. Ders programın nasıl dedim. Allah var, ders programını iyi yapıyorsun, memnunum dedi. Yaptığın şeylerden dolayı fırsat bu fırsat deyip inceleme ve soruşturma açabilirim. Yaptım mı bugüne kadar dedim. Yok, yapmadın dedi. Yılda bir kez aralık ayında sicil notu veririm. Git il MEM’e dilekçe ver. Son üç yılın ortalamasını öğren dedim. Gittim oraya, notumu da öğrendim. Yüksek vermişsin dedi. İyi de mübarek, elimdeki tüm kozlar bu iken ve bunlardan dolayı benden bir mağduriyet yaşamamışsan, hala benden niye korkuyorsun dedim. Bilmem, nedense korkuyorum dedi. Sen korkmaya devam et. Zira bu korkunun tedavisi yok dedim. Başka da ne yapabilirdim. Kendisine o kadar açık çek verdim, beyefendi, yine benden korkmaya devam etti. Karşımda ne kadar hata yapmamak için uğraştıysa da beceremedi. Ölümden beter bu korku, kurumdan ayrılıncaya kadar da devam etti. Sonrasında bir daha da karşılaşmadık. Öyle zannediyorum, bugün karşılaşsak, yine dizlerinin bağı çözülür. Gözüne nasıl görünüyorsam artık. (Devam edecek.)

*02/09/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros ULU adıyla yayımlanmıştır.

Hanım Kız *

Okumak için sene 1979 yılında köyden indim şehre. İlk öğrendiğim şeylerden bir tanesi, işitemediğim şeyler için efendim demek oldu. Bir ara tatilde köye geldiğimde akrabalarımla oturuyorum. Benden birkaç yaş büyük olan akrabam bana bir soru sordu. İnsanlık hali tam anlayamadım. Uygulama bir deyip efendimi yapıştırdım. Büyüğüm, bak bak bak, daha dün gitti, efendimi de öğrenmiş, bizimki şehir çocuğu olmuş diyerek ayıpladı beni. Takdir beklerken tekdir yemek böyle bir şey olsa gerek. Oymuş, uzun süre efendim demedim. Çünkü şehir çocuğu olmayacaktım. Duymadı isem, ne dedin, bir daha söyle dedim, ey dedim. Ama efemdim demedim. Olmadı, yüzüne baktım bön bön. Sonradan öğrendim ki efendim bir nezaket ifadesiymiş. Ödün vermek değilmiş. Nereden bilebilirdim ben bunu. Geç de olsa kişiliğimden ve yetiştiğim muhitten ödün vererek efendim diyorum artık.

*

Bir zamanlar aynı muhitte oturduğum bir okul arkadaşımla hafta sonları zaman zaman çarşıda buluşur, çayımızı içerken muhabbetimizi yapar, ardından aynı toplu taşıma aracına bineriz. Konuşmamıza otobüste devam ederken bu arkadaşla, halen dersine girdiği bazı öğrencileri arasında kısa süreli bir diyalog geçer: Öğretmenim, iyi günler, iyi günler hanım kız şeklinde. Arkadaşın öğrencisine hitap ederken söylediği hanım kız dikkatimi çekti. Maşallah, öğrencilerine ne güzel hitap ediyorsun dedim. Gülüştük. Her karşılaşmada aynı sözler ve hanım kız ifadesini işitince bir gün kendisine, bak hele, nezaketinden dolayı mı öğrencilerine hanım kız diyorsun yoksa isimlerini bilmeyince mi böyle diyorsun dedim. Önce bir güzel güldü, ardından aynen dediğin gibi. Zira isimlerini aklımda tutamıyorum dedi.

Her ne kadar unuttuğundan dolayı arkadaşım öğrencilerinin her birine hanım kız dese de tuttum bu hanım kızı. Zira benim de zaman zaman ismini bilmediğim karşıt cinsle selamlaştığım, kısa süreli de olsa hal hatır sorduğum olur. İsmini biliyorsam, hemen adıyla hitap ediyorum. Bilmiyorsam, adın neydi demiyorum. Zira hitabım hazır. Hemen hanım kız diyorum. Bu benim dilime iyice yerleşti. Gayri ihtiyari de olsa ağzımdan bu hitap çıkıveriyor. Tanıdığıma da yapıyorum, tanımadığıma da. Hatta bir mağazaya girdiğim zaman bana refakat eden kızlara da aynı şekilde hitap ediyorum. Hoşuma da gidiyor. Zira adı üzerinde hanım kız. Kedi olalı bir fare tutmuştum ne de olsa. Üstelik hakaret içermeden bir nezaketi ifade ediyor.

Kaç yıllardır, bilinmeyen kişiler için memnuniyetle bu hitabı kullanırken Türkiye gündemine bir hanım kız ifadesi düşüp, diyen kimse ayıplanınca; eyvah ki eyvah, yıllardır baltayı taşa vurmuşum, hiç bir kıza, hanım kız denir mi? En iyisi bir daha bu şekil hitap etmeyeyim diye kendi kendime söz verdim. Ne olur ne olmazdı zira.

Ben böyle söz verdim ama gel de bunu dilime anlat. Alışmış kudurmuştan beterdir zira. Gündüzünde yapamadığım yürüyüşümü yapmak için akşam çayını evde içtikten sonra rotayı Anıt- Zafer-Alaaddin-Kültür Park- Zindan Kale istikametine çevirdim. Serin serin yürüyorum. Dönüşte, araç trafiğine kapalı Şato Form’da buldum kendimi. Bir ayakkabı mağazasının önünden geçerken girdim içeriye. Aradığım ayakkabının olup olmadığını, varsa fiyatını öğreneceğim. Soracağım ama ortalıkta kimsecikler yok. Sonunda bir kenarda bir işle uğraşan, benim geldiğimi görmeyen bir kızımızı gördüm. Beni görmesi ve benimle ilgilenmesi için ne diyecektim. Dilimin ucuna hanım kız geldi. Tövbe tövbe. Sakın deme dedim. Kendimi zor tuttum. Tuttum ama ne diyecektim? Kız desem, ayıp olur. Bacım desem, eski Türk filmlerinde kaldı. Hanımefendi desem, uzun kaçar. Kızım desem, ben senin nereden kızın oluyorum diyebilirdi. Teyze-abla desem, ben senin kızın yaşındayım. Yaşından başından utan amca der mi derdi. Sonunda kendimi daha fazla tutamadım. Ne olacaksa olsun deyip hanım kız çıkıverdi ağzımdan. Buyur amca dedi kızımız. Bereket bu hitabımı hakaret kabul etmedi ve akşam akşam başıma iş açmamış oldum.

Aman siz siz olun, ağzınızı benim gibi hanım kıza alıştırmayın. Daha doğrusu hiçbir şeye alıştırmayın. Çünkü yarın bir siyasi sizin kullandığınız o ifadeyi kullanır, ondan sonra ayıklar durursunuz pirincin taşını.

*20/07/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.