Bazıları oturduğu yerden esnafın zam
üstüne zam yaptığından dert yanar. “Şu ürün dün şu kadardı, bugün bu kadar
yapmış. Bunlar KDV indirimi öncesi fiyatları yükseltti. Yüzde 7 KDV indirimi de
berhava oldu. Bu esnaf çok vicdansız, merhametsiz, insafsız açgözlü. Bunlarda
Allah korkusu yok. Varsa yoksa ceplerini doldurmak. Devlet bunları denetlemeli.
Bunlara bol cezalar yazmalı”. Hatta bazıları daha da ileriye giderek “bunların
işyerlerini bir hafta kapatmalı. Bak bakalım, fiyatları yükseltebiliyorlar mı”
şeklinde yazılan yazıların ve paylaşımların haddi hesabı yok.
Tüm bu yazılanlarda haklılık payı var mı,
var. Esnaf veya sektörler ürünlerine zam yapıyor mu, yapıyor. Esnafın
içerisinde daha fazla kazanayım diye fırsatçılık yapan var mı? Var. Bunlar
kızılmayı hak ediyor mu? Ediyor. Buraya kadar eyvallah. Yalnız yağmur gibi
gelen zamları sadece esnaf, firma ve sektörlerin üzerine atıp onlara kızmak ne
derece doğru? Zamların müsebbibi tek başına onlar mı? Bunun böyle olmadığını
hepimiz biliyoruz. Ama tüm hıncımızı, ürünlere zam yapan marketlere kızarak
gidermeye ve egomuzu tatmin etmeye çalışıyoruz gibi geliyor bana.
Neden derseniz? Ticaretin doğasında olan
daha fazla kazanma hırsı, önceki yıllara oranla bu yıl niçin arttı? Çünkü
enflasyon var bu ülkede. Hem de öyle böyle değil, yüksek bir enflasyonla karşı
karşıyayız. Sadece bizde değil, tüm dünya bu enflasyon belasıyla boğuşuyor.
Diğer bazı ülkelerin yanından enflasyon teğet geçerken bizim gibi ülkeler
enflasyonun göbeğinde ve depremin merkez üssü gibidir. Yani enflasyondan biz
daha fazla etkileniyoruz. Ne demek enflasyon? Hayat pahalılığı demektir, Alım
gücünün azalması demektir, fiyatların bir yerde durmaması, sürekli yukarıya
doğru değişmesi demektir. Bırakalım esnaf ve özel sektörü, devlet bile bu
enflasyonlu hayatta, zam yetkisi kendi elinde olan ürünlere kallavi zamlar
yapıyor. Elektrik bunun en bariz örneğidir. Meskenlere bile yüklü miktarda
yapılan zammın daha fazlası sanayi ve işyerlerine yapıldı. Bu yapılan zammı
esnaf, fabrikatör, üretici vs. tüketiciye yansıtmayacak mı? Elbette yansıtacak.
Ayrıca petrol ürünlerine gelen zam tüm ürünlere zam olarak yansıması demektir.
Çoğu haftalarda birden fazla petrol ürünlerine zam geldi bu ülkede. Hiçbir
esnaf, petrol ürünlerine geldi ama biz zam yapmayacağız demez ve hiçbir esnaf
ederinden daha aşağıya ürününü piyasaya sürmez. Tüm girdilerin üzerine dükkan,
işçi, enerji, yakıt vb. zammını eklediği gibi kârını ve devlete vereceği
vergiyi de ekler. Tüm bunlara ilaveten fırsat bu fırsat deyip daha fazla zam
yapmaya kalkan esnaf olmaz mı? Olur, niye olmasın. Alışverişin doğasında var
bu. Hangi bir esnaf istemez daha fazla kazanmayı.
Hasılı, anamızı ağlatan bu zamların temelinde
oluşan puslu hava var. Kurt da puslu havayı sever. Zamdan dolayı birilerine
özellikle üretici, esnaf ve firmalara kızacaksak daha fazlasını bu puslu
havanın oluşmasına bilerek veya bilmeyerek zemin hazırlayanlara kızmamız gerek.
Piyasaya hakim olamayan, ipin ucunu kaçıran, acizliğin bir gereği olarak zamdan
başka bir seçenek bırakmayan ve piyasaları yeterince denetleyemeyenlere
kızalım. Bu, daha adilane olur. Yoksa piyonlarla uğraşır dururuz.
*18/02/2022 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde Barbaros Ulu adıyla yayımlanmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder