Depremlerle Sınavımız

Bu ülkenin derdi, sıkıntısı ve problemi bitmez. Çoğu dertlerin bitmemesini sebebi vurdumduymazlığımız, oy avcılığı yapmamız, bir ülkeyi imar etme ve geliştirmeden ziyade ucuz siyasete sarılmamız, problemleri görmezden gelmemiz, halının altına süpürmemiz, plansızlığımız, pansuman tedbirlerle günü kurtarmaya çalışmamızdandır.

İsterseniz sık sık ülkemizi belirli periyotlarla yoklayan yıkıcı depremleri ele alalım. Ülkemizin önemli deprem fay hatları üzerinde kurulu olduğunu bilmeyenimiz yoktur. Bu bilginin yanında depremlerde mal ve can kaybı olmaması için yapılması gerekenleri de biliyoruz. Bu bilgilere rağmen ne yaptık? Kısaca bu bilgilere ve uyarılara kulak vermeyip sırtımız üstüne yan gelip yan yattık.

Yattık ama depremle yaşamayı öğrenemedik ve her depremde bildik sahnelere maruz kaldık. Yaptıklarımızdan ve yapılması gerekirken yapmadıklarımızdan dolayı kendimizle yüzleşmedik ve aymazca tutumumuza devam ettik. 

Çürük mü çarık mı, depreme dayanıklı mı kontrolü bile yapmadığımız imarsız, ruhsatsız ve kaçak binalar için imar barışı adı altında üç kuruş paraya 26 defa imar affı çıkardık. Niçin? 

Altı sağlam mı demeden zemin etüdü yaptırmadan altı kum ve gevşek olan ova, arsa, tarla vb. yerleri imara açtık. Niçin zemini sağlam yerleri imara açmadık? Eski ecdadımız ev yaparken bir şehir ve köyü kurarken niçin dağ yamaçlarını tercih etmiştir?

Çıkardığımız 2007 ve 2017 deprem yönetmeliğine uygun ev ve bina yapılıp yapılmadığının ciddi kontrolünü yapmadık veya yaptırmadık. Uygulayamadığımız ve denetleyemediğimiz mevzuatı süs olsun diye mi çıkardık?

2019 yılına gelinceye kadar müteahhitlere, yaptıkları binalarının kontrol görevlisini niçin kendisinin seçmesine imkan verdik? Hangi inşaatçı, mimar, makine mühendisi parasını ödeyen müteahhidi ciddi bir şekilde kontrol edebilir? Nitekim bu yanlıştan 2019 yılında vazgeçildi. 

Belediyeler oturma ve iskan verirken binanın usulüne uygun yapılıp yapılmadığını ciddi bir şekilde kontrol edebilmiş midir? Yoksa üç kuruş paraya boyun eğmiş olabilir mi? 

Bugüne kadar binasını deprem yönetmeliğine uygun yapmadığı için yaptığı binaları depremde yıkılan kaç müteahhit ciddi bir şekilde ceza almış ve ölen her canlı için kaç lira tazminat ödemiştir ya da ödettirilmiştir? 

Zemin etüdü sağlam olmayan düz yerleri imara açtığından dolayı yapılan binaların depremde yıkılmasıyla bugüne kadar kaç siyasi yargılandı, ceza alıp mahkum oldu?

İmar affından yararlanan binalar arasında, depremde yıkılan kaç bina olduğunun istatistiği var mı devletin elinde? Varsa imar affına kapı aralayan kaç kişi hakkında bugüne kadar ne işlem yapılmıştır?

Deprem riskine rağmen geçmişten bugüne gelen hükümetler zemini ve binası sağlam olmayan binalar için bugüne kadar ne projeler üretmiştir? Devleti yöneten siyasiler bu konuda kendilerini hiç sorumlu hissetmişler midir?

Geçmişten günümüze depremlerden dolayı yıkılan binalar, ölen insanlar, mal kaybı, deprem bölgesine ve depremzedelere bugüne kadar ne kadar para harcanmıştır? Devletin elinde böyle bir kayıt var mı? Deprem olduktan sonra yaptığımız masraf ile sağlam zemine ne kadar sağlam bina yapabilirdik sorusunun cevabı devlet yetkililerinin elinde var mı? (99 depremi 12 milyar dolara mal olmuş. Biz o yıllarda ekonomik krizden kurtulmak için IMF’den 10 milyar dolar almıştık.)

Verdiğim örnekleri ve sorduğum soruları çoğaltabilirim. Fazlasına da gerek yok. Verdiğim örnek ve sorulardan, deprem dolayısıyla başımıza gelenlerin birinci derece sorumlusunun geçmişten bugüne ülkeyi yöneten siyasetçilerin olduğu görülecektir. Halbuki biz her deprem sonrası sadece malzemeden kaçıran müteahhitlere kızıyoruz. Bunda müteahhitlerin de suçu var ama sorumlu listesini hazırlarsak en altta müteahhitlere yer verebiliriz. O yüzden bu depremde bari günah keçisi olarak sadece müteahhitleri görmeyelim. Verdiğim örneklerde görüleceği üzere bugün bu halde olmamızın sorumluları çokçadır. Makamı, mevkii, gücü ve kuvveti ne olursa olsun, insan kaynaklı hatalardan dolayı kimsenin yaptığı yanına kar kalmamalıdır. Değilse, bir sonraki depremde de aynı acıları yaşamaya devam ederiz.