Başta okullar olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşları,
STK'lar zaman zaman bir proje yapmak/geliştirmek/uygulamak suretiyle
öğrencilere birtakım davranışlar kazandırmayı hedeflemektedir. Genelde gezme,
görme, ezberleme, bilgiyi test etme, kitap okuma, sabah namazına gitme vb.
şeklinde projeler bunlar. Çoğunda da büyük ödüller var: Özellikle STK ve
belediyelerin uygulamaya koyduğu projelerde.
Alanında birbirine benzer o kadar proje var ki kimi kâğıt
üzerinde kalır; uygulanmaz, kimi kısa zaman diliminde yapılır ve arşive
kaldırılır, kimi projelerin sonunda ödüller dağıtılır; iş biter. Projelerin
çoğunda proje bitimi maksat hâsıl oldu mu incelemesi yapılmaz. Örnek vermek
istersek bazı belediyeler öncülüğünde belli yaş gruplarına namaz kılma
alışkanlığı kazandırmak amacıyla sabah namazına gidene bisiklet verme projesi
yapıldı. Toplamda 40 gün namaza devam edenlere bisiklet verildi/verilecek. Niyet
halis eyvallah! Peki sonuç? Sonuçtan haberi olan var mı? Projeyi planlayanlar,
başlatanlar, sponsor olanlar "Acaba kaç çocuk bisiklet almayı hak ettikten
sonra sabah namazına gitmeye devam ediyor" diye cami görevlilerine sordu?
Soracaklarını sanmam. Zaten sorsalar da iç açıcı bir cevap alacaklarını hiç
sanmıyorum. Hatta yüzde 25'i "Bisiklet bahane oldu, biz namaza gelmeye
devam ediyoruz" dese projeyi başarılı bulacağım. Maalesef sonu ödül olan
projelerin akıbeti hep böyle olur. Üstelik büyük ödüle dayalı bu şekil
projeler ilk değil, önceki yıllarda da yine bisiklet verildi. Daha önceleri
dizüstü bilgisayar hediye edildi.
Proje yapalım yapmaya. Ama proje yaparken birbirinin
kopyası bilgi, ezber, yarışma, namaz vb. projeler yerine davranışa etki edecek
projeler üretip geliştirsek nasıl olur? Mesela okullarda öğrenciler arasında
yalan söylemek, küfretmek, kaba konuşmak, kavga etmek, okul eşyasına zarar
vermek, arkadaşlarını rahatsız etmek, ders çalışmamak, dersin işleyişini
bozmak, sınıfı kirletmek, kahvaltı yapmadan okula gelmek, okul kurallarına
uymamak, keyfi devamsızlık yapmak, okuldan kaçmak vb. davranışlar o kadar
yaygın ki bu tür durumlardan kimse memnun değil, herkes şikâyetçi. Hangi konuda
proje yapılır? Elbette sorun olan alanlarda yapılır. Bir kısmını saydığım
ahlaki ilkelere ters davranışlar üzerine birden fazla proje yapılıp uygulamaya
konabilir. Bu tür proje eğitim boyunca sürecek bir zaman dilimini kapsar. Yine
bu projede okulun tüm paydaşları sorumlu olur. Öğretmen takip edici,
öğrencilerin hepsi bu projeye zorunlu dâhil edilir. Her sınıfta ve okulda
öğrencilerden oluşan sorumlu timler oluşturulur. Herkes birbirinin denetçisi ve
takipçisi olur. Her öğrenciye bir sayfa açılır, olumsuz her davranışın
karşısına birer çeltik atılır. Sene sonunda olumsuz hareketlerin yekûnu
toplanır ve öğrencinin ikinci bir karnesi veya davranış durumu ortaya çıkar.
Olumsuz davranış olmaz denirse ahlaki ilkeler belirlenerek her olumlu davranışa
bir çeltik atılır. Burada ödül olsun istemiyorum. Ama öğrencinin
davranıştan aldığı artı veya eksi puan, merkezi yerleştirmede dişe
dokunur şekilde etki etsin. Sınav sonucu bilgi ve davranış orantısı kurularak
oluşturulabilir. Mesela belirlenen kuralları uygulayan öğrencinin merkezi sınav
puanına 10 puan eklenir veya olumsuz davranış sergileyenlerden 10 puan düşülür
veya ilave puan verilmez dense öyle zannediyorum çocuklarımıza birçok güzel
davranışı kazandırabiliriz.
Bu tür projenin uygulanması zor görülebilir. Zor olsa da imkânsız
değil. Elbirliğiyle yapabiliriz bunu. Hazır Bakan "Çocuklarımızı çift
kanatlı yetiştireceğiz: Biri bilim, diğeri ahlak ve erdem" demişken bu tür
projeler geliştirmenin tam zamanı. Çocuklarımızın bir kanadı kırık veya eksik
olmasın. Çünkü tek kanatlı kuş uçmaz. Ben yolu açtım, arkası gelsin isterim.
Üstelik benim demek istediğim Bakanın dediğinin tıpatıp aynısıdır. Bu proje
öbürleri gibi ölü olmaz, sonuç alır düşüncesindeyim. Yeter ki paydaşlar bu
projeyi formalite ve angarya olarak görmesin, herkes ciddiyetle bu işin üzerine
eğilsin...
* 15/09/2018 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.
* 15/09/2018 tarihinde Anadolu'da Bugün gazetesinde yayımlanmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder