Kimi beklemeye koyulur beni
Kiminin de ağzını bıçak açmaz
On bir ayda bir ortaya çıkarım
Soyadı gibi bilir beni herkes
Kimi yemeden içmeden kesilir
Nefsinin isteklerine ket vurur
Kimi arzularından ödün vermez
Bana mısın demeden hep yer içer.
Eskiden gizli yenip içilirdi
Aman kimseler görmesin denirdi
Şimdi açıkça yenip içiliyor
Yiyorsam kime ne deniyor artık
Bilinsin ki tutan kendine tutar
Tutmayan da nefsine esir olur
Tutana Reyyan kapısı açılır
Tutmayan kapıya yaklaştırılmaz
Din, milli, manevi ve
ahlaki değerler, kutsallar, örf ve adetler, bir milleti millet yapan ortak
değerlerdir. Tabu haline getirmeden, dokunulmaz kılmadan korumaya çalışmaktır.
Birlik ve beraberlik ve ortak kültürün oluşması için gereklidir. Bayrak, İstiklal
Marşı, milli ve dini bayramlar, belirli gün ve haftalar, kıble, başörtüsü,
namaz takkesi, tespih ve seccade gibi dinle özdeşleşmiş araçlar, karşılıklı
saygı ve sevgi, nezaket, birbirimize tahammül, fikirlere saygı vs. örnek olarak
verilebilir.
Örnekleri çoğaltmadan ve
her birinin üzerinde durmadan güncel konu seccadeye getirmek istiyorum sözü.
Seccade, namaz ibadetini
yerine getirmek için hayatımıza sonradan girmiş bir bez parçasıdır. Namazın 12 rüknünden
biri olan maddi pisliklerden temizlenmek anlamına gelen necasetten taharet
şartını yerine getirmek gerekiyor. Bunun için mükellef; vücudunda, elbisesinde
ve namaz kılacağı yerde namaza mani maddi ve görünür bir pisliğin olmamasına özen
göstermelidir. Değilse namaz olmaz. Yani namaz kılınacak yer pis değilse ayrıca
seccade sermeye gerek yok. Toprak, kum vb. yerlerde de seccade olmadan namaz kılınır.
Bu demektir ki seccade namazın olmazsa olmaz bir şartı değildir.
Siyer kitaplarından Mescidi
Nebi’nin ilk ve orijinal halini incelediğimiz zaman Mescitte sergi namına ne halı
var ne kilim ne de seccade var. Müslümanlar kum ve toprak üzerinde cemaatle namazlarını
ifa etmişlerdir. Bugün ev ve iş yerlerinde halının üzerine seccade serip namaz kılmak,
hadesten taharete önem vermenin dışında başka bir anlamı olmadığı gibi ayrıca kutsallığı
da yoktur.
Seccadenin kutsal olmaması,
üzerine ayakkabı ile basılabileceği anlamına gelmez. Bizim kültürümüzde değil seccadenin,
herhangi bir serginin olduğu yere ayakkabı ile girilmez ve üzerine basılmaz. Bir
yerde halı, kilim vb. ne varsa ayakkabı çıkarılır ve çıplak ayak veya çoraplı bir
şekilde üzerine basılır.
Acizane bir yerde sergi varsa
ayrıca seccade sermem. Boş bulduğum bir yerde namaza durur, vazifemiz ifa ederim.
Ayrıca seccade sermeyi zait görürüm. Her namazda sergi temiz olmasına rağmen namazı
ifa için namazlık serenleri de abartılı bulmakla beraber bu hassasiyetlerine saygı
gösteririm.
Kutsallığı olmasa da namazlık
da dediğimiz seccade üzerine ayakkabı ile basılmasını hoş karşılamam. Sadece seccadeye
değil, bir serginin üzerine ayakkabı ile basılması da doğru değildir. Türk filmlerinde
görmeye alıştığımız gibi rol icabı da olsa evlere ayakkabı ile girmeyi tasvip etmiyorum.
Zira bizim kültürümüze ters. Bilmeden ve görmeden seccadeye ayakkabı ile basmak
mazurdur. Pardon demesi veya özür dilemesi yeterlidir. Ayrıca üzerine gitmek, tiye
almak, bilmediği ve görmediği bir şeyden dolayı ayıplamak, bir bardak suda fırtına
koparmaya çalışmak, bunun altında başka manalar aramak seccadeye basmak kadar ayıptır.
Çünkü bizim kültürümüzde aman dileyene el kalkmaz. Dilenen özrü erdemli bir davranış
görmek gerek. Bilmeden yapılan bir hareketin gündem olması ve gündemi meşgul etmesi
bile hoş değildir. Bilmeyen mazurdur ama ayıplayanı mazur değildir.
Amacım, seccade üzerinden
birilerini haklı çıkarmak, birilerini de haksız göstermek değildir. Onca sorun arasında, seccade gibi bir konunun gündem olması bu ülkenin ayıbıdır. Ha bu konuda hassas
mıyız? Tebrik ediyorum. Aynı hassasiyeti her konuda gösterelim. Tüm gaf ve potların
kim tarafından yapıldığına bakmaksızın aynı tepkiyi verelim. Mesela seccadeye basmak
mı daha ayıp yoksa sel baskınında boğulup ölen insanların ardından “Evet, 15 insanımız
öldü ama toprak da suya doydu” demek mi daha çok ayıp? Evet, seccade üzerine ayakkabı
ile basmak ayıptır. Bu toplumun hassasiyetini bilmemektir. Bu ayıp ve bilgisizlikten
dolayı özür dilenir, kişi temize çıkar. Üzerine basılan seccade de makineye atılır,
bir güzel yıkanır ve temizlenir. Kuruduktan sonra namazlık olarak kullanılır. 15
kişinin ölümü üzerinden toprağın suya doyduğunu telaffuz etme söylemini nasıl temizleyeceğiz?
Var mı bunu temizlemenin ilacı? Ki bu gaftan dolayı özür dilendiğini de işitmedim.
Son söz olarak seccade olayı da gösterdi ki bu toplum birbirine yabancı. Ne Alevi, Sünninin hassasiyetin farkında ne de Sünni, Alevinin hassasiyetinin farkında. Sorunumuz da burada.
Kurtuluşun ilk, son ve olmazsa olmaz yolu; dini, siyasi,
iktisadi vb. alanlarda ben sizi kurtarırım diye ortaya çıkan kurtarıcılardan
kurtulmaktır. Çünkü hiçbir kimse kurtarıcı değildir. Görevini layıkıyla yapan
insanlar makbuldür.
Hiç kimseye olduğundan fazla anlam yüklememektir. Ederinden
fazla değer vermek, bunu sık sık vurgulamak, işini yapan veya yapmaya çalışan
insana yapılabilecek en büyük kötülüktür. Çünkü şeyh uçmaz, mürit uçurur
misali, aşırı övgü kişide öz güven patlamasına neden olur. Bilelim ki öz
güvenin aşırısı hem kişiye hem de kendisine güvenenlere bir müddet sonra zarar
vermeye başlar. En azından kişi kendini bir şey sanmaya ve başına buyruk hareket
etmeye başlar. Ne laftan anlar ne de sözden.
Beklenti içerisine girmemektir. Çünkü beklentiler
gerçekleşmezse kişiler hayal kırıklığına uğrar. Bunun sonucunda moraller
bozulur.
"Her kişi için ancak çalıştığının karşılığı
vardır" düsturunu hayatına prensip edinmektir.
Elinden gelen gayreti göstermek için çaba göstermektir.
Namerde muhtaç olmamak için uğraş vermektir.
Aklı kiraya vermemektir, sorgulamaktır, tarafgir olmamaktır,
kimsenin şakşakçılığını yapmamaktır.
Kişiliğinden ödün vermemektir.
Omurgalı ve prensip sahibi olmaktır. Prensiplerin
arkasından gitmektir. Kişilerin peşine takılmamaktır.
Zikzak çizmemektir, U dönüşü yapmamaktır. Yapılmışsa hata imiş,
hatadan döndüm demektir.
Yanlışta ısrar etmemektir.
Hatalardan ders çıkarmaktır.
Kimseye boyun eğmemek, minnet etmemek ve eyvallah
dememektir.
Kişilikten ödün vermeden uyumlu olmaya çalışmaktır. Aklının
yapmadığı noktalara şerh koymaktır.
Gücü nispetinde katma değer üretmek ve faydalı olmaya çalışmaktır.
Hesap yapan değil, hasbi olmaktır.
Sırtında yumurta küfesi taşımamaktır.
Eleştiriyi ve öneri sunmayı ihmal etmemektir. İçine sinmeyen
yanlışlar kimden gelirse gelsin, kınayanın kınamasına aldırmadan ifade etmektir.
Gücün baskısına boyun eğmemek, güce kendini teslim etmemek ve
güçten beslenmemektir.
Kurt kapacak diye sürü psikolojisine teslim olmamaktır.
Algılarla değil, olgularla hareket etmektir.
Sunulan ve dayatılan korkularla yüzleşmektir.
Kısaca her halükarda kişinin kendisi olmasıdır.
