Üslubu Problemli Olanlara Gelsin!

Geçmişte dini bir konu veya siyasi tartışmalarının yapıldığı TV oturumlarını pek kaçırmazdım. Bu tür programlar başlamadan önce elime kumandayı alır, reklamlar hariç bitinceye kadar izlerdim.

Bu tür oturumların konukları ağırlıklı olarak laik ve seküler insanlar, gazeteci yazar ve çizerler olurdu. Bir iki tane de İslamcı yazar çizere yer verirlerdi. Şimdinin tam tersi.

Oturumların bazısında İslamcı yazar çizer olarak zaman zaman Emine Şenlikoğlu da olurdu. Programda farklı düşünce yapısına sahip konuklar eşit olmasa da her konuk aynı süre konuşurdu.

Birkaç konuşmasını izlediğim Emine Şenlikoğlu, tüm konukların konuşmalarını can kulağıyla dinler. Aynı zamanda hepsini not alırdı. Sıra kendisine geldiği zaman tüm konuşmacılara tek tek cevap vermeye çalışırdı. Haliyle konuşma süresini aşınca moderatör uyarırdı. O da daha eleştirileri hepsine cevap vermedim. Bu konularda daha kendi görüşümü söylemedim türünden bir şeyler söylerdi. Sunucu da "Ama Emine Hanım, siz savunduğunuz partinin temsilcisi değilsiniz. Sizi bu amaçla çağırmadık. Hepsine cevap vermek zorunda değilsiniz. Size sorduğum sorunun cevabını hala alamadım" derdi.

Partinin temsilcisi olmasa da belli ki Emine Hanım, tüm eleştiri ve ithamları üzerine alıp onlara cevap vermeyi ve onları savunmayı kendisine misyon edinmişti. İnsanın kendisini bir yere ait hissetmesi herhalde böyle bir şey olsa gerek ise de Şenlikoğlu'nun yaptığı doğru değildi.

Bu durum sadece İslamcılara ait bir durum değil, çoğu laik seküler de aynı misyonu üstleniyor.

Şimdilerde ve nicedir tartışma programı falan izlemiyorum. Doğru dürüst televizyon bile açmıyorum. Bazen açtığım, kanalları gezindiğim, dikkatimi çeken bazı tartışma programlarında üç beş dakika oyalandığım olur. Oyalanmamın sebebi de objektif olduğuna inandığım bir konuk görürsem, onun konuşmasını beklemekten ibaret. Değilse hiç yetkisi ve sorumluluğu olmadığı halde partilerin borazanlığını yapanları dinlemeyi zait hissederim.

Bu durum sadece televizyonlardan ibaret değil. Değişik gruplarda farklı meslek sahipleri vardır. İşçisi de var, öğretmeni de var, avukatı da var, akademisyeni de var. Hiçbiri siyasetçi ve bir partinin temsilcisi değil. Gel gör ki bunlar kendilerine bir misyon edinmişler. Yazıp çizdiklerinden ve konuştuklarından sanırsın ki bunların asıl mesleği siyaset. Hepsi olmuş birer Emine Şenlikoğlu. Bu yılmaz savunuculuklarından dolayı bir menfaat elde etseler, ekmek kapısı diyeceğim. Çoğunun üslubu da bozuk. Hakkını yemeyeyim, Emine Şenlikoğlu konuşur, cevaplar verirdi ama bunu kırmadan, dökmeden yapardı. Güzel ve nazik bir üslubu vardı. Şenlikoğlu cevap verirken kimseyi suçlamazdı. Çok naif bir hanımefendi idi. Keşke Şenlikoğlu'nun yolundan gidenler Şenlikoğlu'ndan biraz üslup öğrenseler çok daha iyi olurdu.

İnanın, kimsenin inancında, fikrinde, zikrinde ve siyasi görüşünde değilim. İsteyen istediği fikir ve zikirde olur. Bu tiplerden tek istediğim, suçlamadan, körü körüne savunmadan, başını kumdan çıkararak güzel bir üslupla meramını anlatması. Üslubu berbat olanların ne dinine ne inancına ne siyasi görüşüne ne de birikimine saygı duyarım. Çünkü üslup her şeyden önce gelir. Üslubu sorun olanların kırıp dökmenin dışında kimseye verebileceği bir şey yoktur. Savundukları değerlere zarardan başka da bir katkıları olmaz. En azından benden uzak olsunlar. 

Orman Kanununun Geçerli Olduğu Yollarımız

Nerede yastık gibi bir kasis görsem, bu ülkede orman kanunu geçerli olmalı diye aklıma gelir.

Nasıl gelmesin. Çünkü bir yola kasis yapmak, hele bazı yollarda yol boyunca kasise yer vermek, nazarımda şudur: "Bu yolda hız sınırını kaç olduğu levhalarda gösterilmiş olsa da sürücüler belirlenmiş hız sınırına riayet etmiyor. Kanun, kural dinlemeyip aşırı surat yapıyor. Bu da o meskûn mahaldeki insanların canını tehlikeye atıyor. Ben yeterince denetim yapamıyorum. Bu yola hakim değilim. Bu durumda sürücüler bildiğini mi yapacak? Ben bilirim ne yapacağımı, size gününüzü gösteririm diyerek yola kasis koyuveriyoruz". Başka da aklıma bir şey gelmiyor. Yani burada devletin belirlediği hız sınırına riayet edilmediği için kasis koymak suretiyle sürücünün hızını orman kanunuyla düzenliyorum. Başka da elimden bir şey gelmiyor. Zira bu konuda acizim demektir bu.

Avrupa’nın herhangi bir ülkesinde böyle kasis var mı bilmiyorum. Ama benim ülkemin çoğu yeri maalesef bu tür kasislerle dolu. Bu da oturmuş, tıkırında işleyen bir sisteme sahip olmadığımız anlamına gelir.

Hele yastık gibi yapılan kasislerde 50 hız sınıfıyla giderken bile yavaşlamazsan arabayı taşa vurmuş gibi hoplarsın. Kazara frene basıp vites düşürmezsen yandın demektir.

Kimse kusura bakmasın, olası kazaları önlemek amacıyla iyi niyetle konan bu kasisler hazırında kazaya davetiye çıkarıyor. Kaza olmasa da arabanın içinde bir güzel hopluyorsun. Arabanın aksamına verilen zararı, içindekilerin korkuya kapılmasını saymıyorum bile.

Elbette her kasise gelmeden önce kasis levhası da konuyor. Diyebilirsiniz ki bu levhayı gören yavaşlamalı. Levhayı gördüğü halde yavaşlamazsa o insanın aklından zoru var demektir.

Yalnız öyle yollara konmuş kasis var levhalar var ki büyümüş ağaçlar arasına gizlenmiş. Yol lambaları da hakeza ağaçlardan tam aydınlatmıyor. Gece karanlığında bu yolun yabancısı bu yoldan geçse o karanlıkta ne levhayı görür ne de kasisi. Bu durumda araba ve içindekileri hoplatmaya kimsenin hakkı yoktur.

"Bu yolda orman kanunu geçerli" demek olan kasis yerine, o yola boydan boya mobese döşersin. Hız sınırı levhasını koyarsın. Yol üzerinde cami, okul, hastane vs. yerler varsa önüne yaya yolu işaretlerini çizersin. Tüm bu önlem ve bilgilendirmeye rağmen bir sürücü hız sınırına riayet etmeden bu yoldan geçerse plakasına ceza yazarsın. Ceza yiyen sürücü bu yoldan hızlı geçsin de göreyim. Bu sürücü hızından dolayı maddi ve manevi zarar vermişse, canını okuyalım. Ona ölümlerden ölüm beğendirelim. 

Ne olur, devletsek -ki devletiz- bu kasisleri kaldıralım. Kurallara uymayanlara mevcut mevzuatı tavizsiz uygulayalım. Orman kanunuyla iş ve işlem yapmayalım. Unutmayalım ki bir yerdeki kasis geri kalmışlığımızın bir göstergesidir. Yok, bizim ilerleme ve gelişme gibi bir niyetimiz yok denirse, o zaman başka.

Geri kalmışlığımıza en güzel örnek, Hicaz ve Alemdar yolu bir de Erenköy yolu. İnanın konan kasisleri saymaktan bezersiniz. Güya bu caddede hiç ışık yok. İnanın ışık olsa arabalar mesafe kat eder. Ayıptır ayıp.

Toptan ve Perakende Arasındaki Uçurum

Müşteri ile esnaf konuşuyor:

"Şunların hangisi iyi?"

"Renklerinin farklı olduğuna bakma. Hepsi aynı."

"Ne kadar dayanır bunlar?"

"Bir ay."

"Kaça beheri?"

"90 lira."

"Kursa alacağım bunları."

"O zaman 40 lira yapayım. Toptan fiyatına vereyim."

"Bunların altı da lazım."

"Onu da 50 yaparım. Takım olur. Takımı 90 liraya gelir".

Müşteri 5-6 takım aldı sanırım. Başka ne aldı bilmiyorum. Çünkü dükkandan ayrıldım.

Siz bu tür alışverişi nasıl bulursunuz bilmem. Ama bana garip bir alışveriş geldi. Esnafın, hayrım olsun diye indirim yapmasını anlarım. Hatta ne kadar lazımsa al, hepsi benden olsun ya da iki tanesinin fiyatını almayayım demesini de anlarım. Ama beherine 90 dediğini, toptan fiyatına vereyim diyerek 40'a indirmesi bana garip geldi. Ürünün toptan ile perakende fiyatı arasında bu kadar fark ve uçurum olur mu?

Ürün pahalı, uygun ve ucuz demiyorum. Çünkü işin fiyatında değilim. Görünen o ki toptan ile perakende arasında belli bir fiyat aralığı yok. Oturmuş kâr marjı da yok.

Burada ticaret kolay değil. Bu işin elektriği, suyu, çalışan elemanın maliyeti, kirası vs. gibi giderleri var diyebilirsiniz.

Elbette ticaret zordur. Kim dedi ticaret kolay diye. Her şeyden önce riski vardır. Yönetimden veya piyasadan tutunamama durumu söz konusu. Bunun elektriği, suyu, kirası gibi sabit giderleri var. İşçi çalıştırıyorsa işçi maliyeti de işin içine giriyor. Yerinde saydığın gibi zarar etmek durumun da var veya kârın haddi hesabı yoktur.

Yalnız ne kadar zor ve riskli olursa olsun ticarette oturmuş bir kâr marjı olmalıdır. Toptan ile perakende satış arasında yüzde 10, 20, 30 veya 40 gibi bir oran olmalıdır.

Esnaf ve ticaretçi olmadığım için bilmiyorum. Bir tüketiciyim. Her ne kadar bazı esnaflar bana şu fiyata gelişi var dese de kâr marjı ticari bir sır tüm esnaf nezdinde. Zaten sormam da.

Dışarıdan biri olarak benim bu yaptığım hariçten gazel okumak. Belki dışı beni, içi de esnafı yakar.

Yine de toptanı 40 olan bir ürünün perakendesi yüzde yüzün üzerinde bir fiyat olmamalı diye düşünüyorum.

Bu manzarayı görünce esnaf olmak varmış şu dünyada demek geldi içimden.

Toptan ve perakende ya da aynı marka ürünün fiyatının dükkandan dükkana fark edişi öyle zannediyorum, mevcut yüksek enflasyonlu durumla alakası olsa gerek. Öyle ya kurt puslu havayı severmiş.

Yapılır mı bilmiyorum ama aynı marka ürünlerin, şehir şehir ve bölge bölge toptan ve perakende satış fiyatlarının İnternet ortamına aktarılması, hem esnafın fahiş fiyata satmasının önüne geçer hem de tüketiciyi bilgilendirmiş ve bilinçlendirmiş olur. Bu demek değildir ki aynı marka ürün tüm Türkiye'de aynı fiyata satılsın. Aynı ürünün asgari ve azami fiyat aralığı belirlenebilir. Elbette ürünün üretildiği ve imal edildiği yer ile uzak mesafe yer arasında fiyat farkı olabilir. Hatta esnaf bu fiyatın üzerinde veya altında satabilir. Yayımlanan ve sürekli güncellenen liste bir tavsiye niteliğinde olur. Böyle yapılırsa, evinden çıkmadan alacağı ürünün fiyat aralığına bakan tüketici, gittiği yerdeki fiyatı fahiş bulursa almaz.

Tüketicinin bilinçlendiğini gören esnaf ürünü satarken fahiş fiyat çekmez.

Tüm ürünlerin alfabetik sıralı satış listesini hazırlamak zor denebilir. Geçmişte böyle bir şeye kalkışmak elbette zor ve imkansız idi. İnternet çağında böyle bir programı hazırlayıp dijital ortamda yayımlamak hiç zor olmasa gerek.